به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه وار آن راکس دریادداشت خود به‌قلم «دروین» «گراجوسکی» نوشت: در روز 31 مارس 2023، ولادیمیر پوتین، مفهوم جدید سیاست خارجی روسیه را تصویب کرد که در آن «تشکیل یک نظم جهانی چندقطبی عادلانه‌تر» مورد تحسین قرار گرفت.
این مفهوم، بر قصد مسکو برای تقویت روابط خود با کشورهای غیرغربی، به‌ویژه «توسعه همکاری‌های تمام‌عیار و اعتماد» با ایران و سایر کشورهای ناراضی از سیاست‌های غرب در قبال کشورهای خود تأکید کرد.
درحالی‌که روابط روسیه و ایران برای سال‌ها تقویت‌شده است، این نشان می‌دهد که این اتحاد به‌ویژه درنتیجه جنگ در اوکراین عمیق‌تر شده است.
این مشارکت صرفاً یک اتحاد تجاری آسان نیست. این‌یک رابطه پیچیده و چندوجهی با تاریخ طولانی و پرفرازونشیب است.
در طول 20 سال گذشته، روسیه و ایران دیدگاه‌های مشترکی در مورد بسیاری از مسائل و امور جهانی داشته‌اند.
دو کشور ابتدا با یک خصومت مشترک با «غرب جمعی» گره‌خورده‌اند، که ارزش‌ها و اهداف استراتژیک، طبق دیدگاه آن‌ها، چالش ایدئولوژیک خصمانه‌ای را ارائه می‌دهد که می‌تواند انسجام اجتماعی و ثبات سیاسی آن‌ها را به خطر بیندازد.
روسیه و ایران نیز نگرانی مشترکی برای بقای حکومت دارند. هردوی آن‌ها با تحولات داخلی و تحریم‌های بین‌المللی مواجه شده‌اند که آن‌ها را به توسعه روایت‌های آینه‌ای بر محور انعطاف‌پذیری، خودکفایی و مقاومت سوق داده است. این امر دو کشور را به هم نزدیک‌تر کرده است.
کشورهای غربی که تمایلی به مقابله نظامی با این مشارکت ندارند، سیاست‌هایی ازجمله تحریم، جداسازی اقتصادی و دیپلماسی را برای انزوای این دو کشور به اجرا گذاشته‌اند. مفسران و مقامات، ایران و روسیه را به‌عنوان «کشورهای منفور» برای غرب توصیف می‌کنند.
بااین‌حال، اعلام « کشورهای منفور » روسیه و ایران و منزوی کردن آن‌ها ازنظر اقتصادی، لزوماً آن‌ها را چنین نخواهد کرد.
از اوایل دهه 2 هزار میلادی، ایران و روسیه برای ایجاد یک شبکه جهانی همبستگی با کشورهایی که به‌طور مشابه از قدرت‌های غربی مانند ونزوئلا، سوریه و کره شمالی فاصله‌دارند، همکاری کرده‌اند که به انعطاف‌پذیری آن‌ها کمک کرده است.
برای مثال، علیرغم «فشار حداکثری» اعمال‌شده توسط دولت دونالد ترامپ بر ایران یا «بسته‌های تحریمی» اروپا علیه روسیه، قدرت‌های غربی نتوانسته‌اند مسیر استراتژیک این حکومت‌ها را تغییر دهند و آن‌ها را به‌طور کامل از حمایت‌های داخلی و بین‌المللی خود محروم کنند.
بنابراین، قدرت‌های غربی باید در نظر داشته باشند که آیا این سیاست‌های طردگرایی مؤثر است یا خیر. درحالی‌که دولت‌های غربی قطعاً باید از منافع و ارزش‌های خود دفاع کنند، باید بپذیرند که ممکن است نتوانند ایران و روسیه را جدا کنند.
در عوض، قدرت‌های غربی باید نوعی «صبر استراتژیک» را بپذیرند. مشارکت این کشورها در گفتگو به‌ندرت مثمر‌ثمر است و پاسخ به تحریکات آن‌ها نیز مؤثر نیست. این بن‌بست‌ها درنهایت روایت خود را تأیید می‌کنند.
روسیه و ایران با توجه به تنش‌های برجسته‌ای که روابط آن‌ها را ازلحاظ تاریخی مخدوش کرده است، تا حدودی متحدان سیاسی شگفت‌انگیزی هستند.
پس از ظهور پیتر یکم و سقوط صفویان در قرن هجدهم، سلسله‌های متوالی امپراتوری روسیه و ایران عمدتاً روابط خصمانه‌ای داشتند که با پنج جنگ که درنهایت به پیروزی روس‌ها منجر شد، مشخص شد.
در طول قرن بیستم، تغییر حکومت در روسیه و ایران ، پایه‌گذاری اتحاد جماهیر شوروی و تأسیس سلطنت پهلوی و بعداً جمهوری اسلامی ایران، منجر به خصومت بین دو دولت شد.
تنها در دوران «میخائیل گورباچف» از سال 1985 تا 1991، مسکو و تهران روابط دیپلماتیک، نظامی و اقتصادی بیشتری را توسعه دادند که شامل فروش تسلیحات و همکاری‌های غیرنظامی هسته‌ای می‌شد.
ماهیت همکاری روسیه و ایران در طول جنگ داخلی سوریه تغییر کرد. در چارچوب «بهار عربی»، موجی از تحولات که در اوایل دهه 2010 مجموعه‌ای از خودکامگان را در جهان عرب سرنگون کرد، ایران و روسیه نمی‌خواستند بشار اسد و دولتش با چنین پایانی روبرو شوند.
هر دو حکومت از دهه 1970 با نظام اسد ارتباط داشته‌اند و موقعیت جغرافیایی سوریه آن را برای هر دو حکومت ضروری می‌کند:
برای روسیه، تنها دسترسی مستقیم به دریای مدیترانه را از طریق پایگاه دریایی طرطوس و و برای ایران، این کشور به عنوان رابط زمینی بین عراق و لبنان، دو کشور تحت نفوذ قوی ایران، عمل می کند.
این دو حکومت اکنون بیش از هر زمان دیگری درنتیجه جنگ در اوکراین با یکدیگر همکاری می‌کنند.
اگرچه روسیه به‌عنوان یک بازیگر برتر نظامی و اقتصادی و یک صادرکننده کلیدی نفت و گاز دست بالا را در روابط دوجانبه حفظ کرده است، اما تلاش این کشور برای تضمین پیروزی در اوکراین منجر به ایجاد تعادل مجدد در این رابطه شده است.
پوتین در جولای سال 2022 از ایران بازدید کرد که اولین سفر او به یک کشور خارجی خارج از اتحاد جماهیر شوروی سابق از زمان آغاز جنگ در اوکراین بود.
در آنجا، او حمایت صریح از جنگ را دریافت کرد:]آیت‌الله[ خامنه‌ای با بیان اینکه روسیه با ناتو به‌عنوان یک «اقدام تدافعی» مقابله می‌کند، تأیید قاطعانه‌ای را ارائه کرد.
ایران صدها پهپاد به روسیه داده و مربیانی از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای کمک به نیروهای مسلح روسیه در جنگ با پهپاد‌ها به کریمه فرستاده است.
جمهوری اسلامی احتمالاً درازای آن، سکوهای نظامی پیچیده ازجمله تصاویر ماهواره‌ای، جنگنده‌های نسل چهارم سوخو-۳۵ و سیستم‌های دفاع هوایی دریافت می‌کند.
فراتر از جنگ، مسکو و تهران همچنین در حال کار بر روی یک مشارکت استراتژیک 20 ساله تقویت‌شده برای به‌روزرسانی شراکت امضاشده در سال 2001 هستند.