به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه کریدل در یادداشت خود به‌قلم « اف ام شکیل» نوشت: زمانی که کابل در ماه آگوست سال 2021 به دست طالبان افتاد، اسلام‌آباد همسایه خود را در موقعیت منحصر به فردی یافت.
یکی از ژنرال‌های پاکستانی که گمان می‌رود نقش مهمی در استراتژی جنگی طالبان داشته است، وقت خود را برای استقبال از این لحظه تلف نکرد. به نظر می‌رسید که منافع پاکستان با حاکمان جدید افغانستان همسو می‌شود و پایان یک درگیری طولانی و طاقت‌فرسا فرا رسیده است.
نزدیکی بین تشکیلات نظامی پاکستان و رهبری طالبان مشهود بود و در مواردی طبق شایعات کمک‌هایی از سمت پاکستان صورت می‌گرفت؛
با این حال، با گذشت زمان، روابط دوستانه میان پاکستان و طالبان بدتر و منجر به درگیری‌های مرزی شدید شده است و حملات تروریستی وحشتناکی از طریق اقدامات تحریک‌آمیز از سمت پاکستان توسط طالبان اتفاق میافتد.
البته پاکستان تنها کشوری نیست که با چالش‌های ناشی از بازگشت طالبان دست‌وپنجه نرم می‌کند.
هر شش کشور همسایه افغانستان نارضایتی‌های خاص خود را از حکومت طالبان داشته‌اند.
در نشست‌هایی که برای همفکری جهت موضوع طالبان تشکیل شده بود، همسایگان افغانستان به‌دنبال مقابله با چالش‌های پیچیده ناشی از تحریم‌های آمریکا، شرایط وخیم شهروندان افغان و هجوم مهاجران افغان به کشورهای هم‌مرز مانند ایران و پاکستان بوده‌اند.
پاکستان میزبان اولین نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه در ماه اکتبر سال 2021 بود. دومین نشست نیز در نوامبر 2021 در تهران و سومین نشست در تونسی چین در مارس 2022 برگزار شد.
در ماه می نیز، قطر میزبان نشست دو روزه نمایندگان ویژه‌ای در مورد افغانستان به ریاست آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد بود.
در گزارشاتی که منتشر شده سخنان و اذعاناتی بسیار مورد توجه است؛ در مورد نقش ایران و پاکستان گفته می‌شود که آن‌ها دیدگاه مشابهی در مورد افغانستان دارند و هر دو بر اهمیت عدم مداخله بازیگران خارجی و دفاع از حاکمیت منطقه تأکید می‌کنند؛
به همین دلیل است که به‌شدت با مداخله آمریکا در افغانستان مخالف هستند و خواهان یک دولت متحد و منسجم برای اداره امور کابل هستند.
در بیانیه‌ای که از نشست کشورهای همسایه منتشر شد، وزیران تصریح کردند که در مورد تصمیم‌گیری‌های سیاسی و مسیر توسعه افغانستان، با ایده «رهبری افغانستان و مالکیت افغان‌ها» کاملاً موافق هستند.
«حسین امیرعبداللهیان» -وزیر امور خارجه ایران- نیز اذعان کرده بود که وی و دیپلمات‌های دیگر در مورد افغانستان گفتگوی صریحی داشتند که طیفی از موضوعات مهم را پوشش دادند، از افزایش اخیر فعالیت‌های افراطی تا هجوم پناهجویان افغان که به‌دنبال پناهگاهی در ایران هستند.
دیپلمات ارشد ایران درباره اهمیت مقابله با قاچاق مواد مخدر که منشأ آن در این کشور است، کاملاً شفاف بود.
او تأکید کرد که دولت طالبان که قبلاً به‌سرعت برای تعطیل کردن مزارع خشخاش در افغانستان اقدام کرده است، مسئولیت مهمی در رسیدگی به این موضوع بر عهده دارد.
او همچنین نگرانی‌های خود را در مورد ممنوعیت ادامه تحصیل زنان در افغانستان ابراز کرد و شرطی که تهران به‌عنوان پیش‌نیاز برای به رسمیت شناختن دولت موقت طالبان گذاشت همین بود.
البته درنهایت بعد از تمام نشست‌ها و گفتگوها، محدودیتی برای خواسته‌های همسایگان کابل وجود دارد؛
زیرا به‌اذعان دولت چین و کشورهای دیگر، هیچ مسئله‌ای نباید بهانه‌ای برای مداخله در امور داخلی یک کشور مستقل باشد.
یک دولت مستقل، درنهایت خودش تصمیم می‌گیرد که چگونه عمل کند.