به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، موسسه مطالعات امنیت ملی (INSS)» در مقاله‌ای به‌قلم «شاین» «شاویت» نوشت: شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی [IAEA] قطعنامه‌ای را در روزهای 5 و 6 ژوئن تصویب کرد که در آن نگرانی فزاینده‌ای نسبت به عدم همکاری ایران با نظارت آژانس ابراز داشت و از آن خواست به تعهدات خود عمل کند.
این قطعنامه که توسط فرانسه، انگلیس و آلمان ارائه شد، با مخالفت دولت آمریکا، روسیه، چین، آفریقای جنوبی، هند، عربستان، اندونزی و ترکیه مواجه شد.
ایران از افزایش تعداد سانتریفیوژهای غنی‌سازی اورانیوم در سایت‌های فردو و نطنز خبر داد که نتیجه آن افزایش انباشت اورانیوم غنی‌شده است.
اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها تأکید کردند در صورتی که ایران به نقض تعهدات خود در قبال آژانس ادامه دهد، گام‌های بیشتری برخواهند داشت.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در روز 27 می گزارشی فنی را به شورای حکام ارائه کرد که در آن بر عدم پایبندی ایران به الزامات نظارتی بر اساس معاهده پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای [NPT] تأکید شده بود.
مدیرکل آژانس بر توانایی‌های فنی ایران برای تولید تسلیحات هسته‌ای و اظهارات مفصل مقامات ایرانی در مورد تغییرات دکترین هسته‌ای ایران تأکید کرد.
این گزارش تصمیم ایران برای ممانعت از صدور روادید ورود به بازرسان تخصصی و امتناع این کشور از به‌روزرسانی آژانس در مراحل اولیه ساخت تأسیسات جدید هسته‌ای را محکوم می‌کند.
مدیرکل مدعی شد که در سفرش به تهران همکاری مناسبی از ایران دریافت نکرده است.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نسبت به افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران از جمله تا 60 درصد ابراز نگرانی کرده است.
ایران نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را محدود کرده است و اطلاعات مربوط به تولید سانتریفیوژهای ذخیره‌شده،
روتورها، دمنده‌ها، آب‌سنگین و کنسانتره سنگ اورانیوم را مختل کرده است. این امر باعث شده است که آژانس نتواند نظارت لازم بر برنامه هسته‌ای ایران را برای بیش از سه سال انجام دهد.
وضعیت فعلی برنامه هسته‌ای ایران این پرسش را مطرح می‌کند که آیا ما در یک فرآیند شناخته‌شده و آشنا هستیم که به‌طور بالقوه منجر به بمب هسته‌ای در دستان نظام ایران می‌شود.
جامعه بین‌المللی و اسرائیل باید در این مرحله پیشرفته از برنامه جلوگیری از تسلیحات هسته‌ای را در نظر بگیرند.
دولت آمریکا به رهبری بایدن موضع خود را مبنی بر جلوگیری از دستیابی ایران به توانمندی‌های هسته‌ای نظامی اعلام کرده است.
با این حال، نگرانی‌ها در مورد واکنش تهران به این پرسش‌ها منجر شده که آیا ایرانی‌ها ممکن است از رقابت برای ریاست‌جمهوری آمریکا برای آماده‌سازی برای تصمیم‌گیری در آینده برای دستیابی به توان هسته‌ای نظامی سوءاستفاده کنند.
درس‌های ایران از جنگ شمشیرهای آهنین (جنگی است که دولت اسرائیل علیه سازمان تروریستی حماس در پاسخ به حمله غافلگیرانه حماس در صبح شنبه، 7 اکتبر 2023 آغاز کرد) و حملات متقابل ایران و اسرائیل ممکن است بر توانایی این کشور برای مقابله با اسرائیل در صورت وقوع یک جنگ تمام‌عیار یا حمله اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران تأثیر بگذارد.
موضوع جانشینی آیت‌الله ]خامنه‌ای[ ممکن است بر ملاحظات ایشان در مورد پیشرفت به سمت سلاح‌های هسته‌ای، به‌ویژه با توجه به درگذشت رئیس‌جمهور، تأثیر بگذارد.
اخیراً مقامات ایرانی بار دیگر احتمال مذاکرات سیاسی برای دستیابی به تفاهم با عرصه بین‌المللی در مورد برنامه هسته‌ای این کشور را مطرح کرده‌اند.
این موضوع حتی ظاهراً در حاشیه گفت‌وگوهای غیرمستقیمی که برت مک گرک، هماهنگ‌کننده غرب‌آسیا کاخ سفید با ایران در عمان انجام داد، مطرح شد.
در پس‌زمینه، تمایل تهران برای «گذراندن مسالمت‌آمیز» تا ماه اکتبر سال 2025 است، زمانی که طبق قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل، پرونده هسته‌ای ایران قرار است بسته شود.
تا آن زمان، هر یک از سه کشور اروپایی (فرانسه، آلمان و انگلیس) [E3] می‌توانند از مکانیسم بازپس‌گیری برای اعمال مجدد تمام قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران، بدون وتوی روسیه یا چین استفاده کنند
. سید حسین موسویان که در دهه 1990 سفیر ایران در آلمان بود و اکنون مدرس دانشگاه پرینستون است و نماینده مواضع ایران در مقالات خود است، تصریح کرد که در چنین سناریویی ایران معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را رها می‌کند و در نتیجه به تعهدات خود پایان می‌دهد.
موسویان با زبانی نسبتاً تهدیدآمیز می‌گوید که آمریکا و اتحادیه اروپا فرصت 15 ماهه دارند تا از بین دو گزینه یکی را انتخاب کنند: «ایران به‌عنوان یک کشور هسته‌ای مانند کره شمالی یا ایران به‌عنوان یک کشور آستانه هسته‌ای مانند ژاپن».
پیامدهای استراتژیک شدید دستیابی به قابلیت هسته‌ای نظامی توسط حکومت مذهبی افراطی مانند تهران مستلزم تلاشی جامع، سیستمی و بین‌المللی برای جلوگیری از این پیشرفت است.
منابع گسترده ای که در حال حاضر توسط رهبری سیاسی و نظامی اسرائیل به جنگ طولانی و دشوار در جنوب و شمال اختصاص داده شده است، موضوع پیشرفت توانمندی‌های ایران را به حاشیه رانده و آن را بدون توجه لازم رها کرده است.
یک نظرسنجی اخیر که توسط [INSS] در میان مردم اسرائیل انجام شده، نشان می‌دهد که اکثر پاسخ‌دهندگان در حدود 44 درصد، معتقدند که اسرائیل به درستی با تهدید هسته‌ای ایران برخورد نمی‌کند.
اسرائیل درگیر جنگ‌های تاکتیکی است تا حدی از سر ضرورت، اما با خطر قابل‌توجهی در جلوگیری از ایران هسته‌ای مواجه است. این تحول بیش از هر بازیگر بین‌المللی یا منطقه‌ای، امنیت ملی اسرائیل را تهدید می‌کند.