بهگزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه فارن پالیسی در یادداشت تازه خود بهقلم «علی واعظ» نوشت:انتخابات ریاستجمهوری ایران شاهد پیروزی یک نامزد نسبتاً ناشناخته بود.
این پیروزی غیرمنتظره سؤالاتی را در مورد او ایجاد میکند که «رویکرد به توافق هستهای ایران با غرب و توانایی او برای پیشرفت در چشمانداز منطقهای چگونه خواهد بود؟»
انتخاب پزشکیان بسیاری از ناظران را متحیر کرد. چون یک غیرتندرو و محافظهکار روی دستگاه اجرایی حکومت آمده است، پس نظام منحرف خواهد شد.
برخی در غرب پزشکیان را چهره معتدل حکومتی با جاهطلبیهای هستهای و منطقهای میدانند.
درحالیکه برخی دیگر او را بهعنوان ناجی میدانند که وظیفه رهایی ایران از مخمصه اقتصادی و اجتماعی را به عهده دارد.
مسیر آینده ایران را میتوان با عوامل متعددی از جمله ماهیت سیاست ایران، رویکرد رئیسجمهور جدید و نتیجه انتخابات ریاستجمهوری آمریکا پیشبینی کرد.
رؤسای جمهور همه قدرتمند نیستند و نقش آنها بهاندازه رؤسای جمهور قبلیشان ساده نیست.
]آیتالله[ خامنهای حرف آخر را در نظام میزند و کنترل نهادهای دولتی پزشکیان را به عهده دارد.
رؤسای جمهور صرفاً دستنشانده نیستند همانطور که درمورد حسن روحانی و ابراهیم رئیسی صدق میکرد.
رویکرد پزشکیان مزایا و معایبی هم دارد. او در طول مبارزات انتخاباتی از دادن تعهدات مشخص خودداری کرد و در عوض روی رویکرد حکومتی خود تمرکز کرد و درعینحال به محدودیتهایی که ممکن است با آن روبرو شود، اعتراف کرد.
سیاست خارجی پزشکیان را میتوان بیشتر توسط عوامل خارجی تعیین کرد تا تواناییاش را در تعامل با دشمنان ایران، بهویژه آمریکا، نشان دهد.
نتیجه انتخابات ریاستجمهوری آمریکا بسیار مهم خواهد بود، زیرا بیشترین پیشرفت دیپلماتیک بین ایران و آمریکا قرار است رخ داده شود.
برخلاف دولت رئیسی، پزشکیان و کابینهاش متعهد شدند که با افزایش روابط با قدرتهای غیرغربی، بهویژه روسیه و چین، گشایش مجدد به سمت غرب را متعادل کنند.
ایران و ترامپ در یک درگیری شدیدی هستند. در سال 2020 ترامپ دستور کشتن سردار قاسم سلیمانی را صادر کرده بود و ایران را به توطئه برای ترور مقامات ارشد آمریکایی متهم کرد.
گسترش جنگ غزه در غربآسیا میتواند مانع از توانایی ایران برای تعامل سازنده با غرب شود. اگر خصومتهای بین اسرائیل و حزبالله لبنان خاتمه نیابد، این خصومت میتواند توسعه هستهای ایران و زندانی کردن اتباع دوگانه و خارجی در غرب را سمیتر کند.
حوثیهای مورد حمایت ایران در یمن میتوانند حملات فرامرزی علیه عربستان یا امارات را از سر بگیرند و مسیر کاهش تنش را معکوس کنند.
با این حال داشتن صدای خویشتنداری بیشتر در فرآیند تصمیمگیری ایران یک نکته مثبت است. بلاتکلیفی سیاسی در واشنگتن و هرج و مرج در منطقه فضای زیادی را برای آمریکا و ایران باقی نمیگذارد که در کوتاهمدت به توافق جدیدی برسند.
با این حال، آنها باید تلاش کنند تا برخی سوء تفاهمات غیررسمی را که در سال 2023 به وجود آمد، از بین ببرند.
هدف این است که پیشرفتهای هستهای ایران حفظ شود، از حملات به نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه جلوگیری شود و کمک ایران به روسیه برای جنگ علیه اوکراین محدود شود.
ترس ایران از کنارگذاشتن هرگونه توافق توسط دولت ترامپ و سمی بودن ایران در سیاست داخلی آمریکا و تعامل دولت بایدن با دولت پزشکیان برای یافتن راهحل دیپلماتیک پایدار برای بحران هستهای را دشوار میکند.
این وظیفه بر دوش اروپاییهایی خواهد افتاد که از سال 2003 مذاکرات هستهای با تهران را رهبری کردهاند.
اولین فرصت برای گفتوگوهای جدی در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در سپتامبر خواهد بود. ایجاد این زمینه میتواند به یک دولت دموکرات آینده کمک کند تا پس از انتخابات نوامبر پیشرفت سریعی داشته باشد.
ژ در صورت ریاستجمهوری دوم ترامپ، ممکن است یک توافق دوجانبه سودمند با تهران انجام شود یا واشنگتن را در غربآسیا در رویارویی دیگری به خطر بیاندازد. همزمان با روی کار آمدن پزشکیان، او برای آمریکا و اروپا سودمند خواهد بود که اگر بهطور سازنده با او تعامل کنند، باید به وی تسهیلات اقتصادی محدود و پیشنهاد تغییر سیاست ایران در داخل و خارج را ارائه