به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، وبگاه جم نیوز در یادداشت تازه خود به‌قلم «جم نیوز» نوشت: در حالی که سه ماه تا انتخابات بعدی ریاست‌جمهوری آمریکا مانده است، جو بایدن، رئیس‌جمهور فعلی آمریکا از رقابت برای کاخ سفید آمریکا کنار کشید.
آمریکایی‌ها چهل و هفتمین رئیس‌جمهور را از بین دونالد ترامپ و نامزد حزب دموکرات، کامالا هریس انتخاب خواهند کرد.
حال باید مروری بر اقدامات آمریکا در دوران بایدن داشته باشیم؛ آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری بایدن چه موفقیت‌ها و شکست‌هایی را در قفقاز جنوبی تجربه کرد؟
آغاز ریاست‌جمهوری جو بایدن در ماه ژانویه 2021 مصادف با پایان جنگ 44 روزه و ظهور واقعیت جدیدی در قفقاز جنوبی بود.
«فرهاد ممدوف» تحلیل‌گر سیاسی، خاطرنشان می‌کند که در آن زمان، به نظر می‌رسید که آمریکا به‌طور کامل در منطقه غایب بود، ای در حالی بود که بسیاری از رویدادهای مهم بدون دخالت آمریکایی‌ها در منطقه قفقاز جنوبی در حال رخ‌دادن بود.
او همچنین تأکید می‌کند که انتخاب مسئولان و نایبان منطقه‌ای تا ماه می ۲۰۲۱ به تعویق افتاد و تا تابستان ۲۰۲۱ بود که واشنگتن نتوانست یک سیاست منسجم را بیان کند؛
حتی در آن زمان، روسیه با در دست داشتن همه کارت‌ها (انحصار در میانجیگری بین باکو و ایروان، حضور نیروهای حافظ صلح روسیه در قره‌باغ، کنترل احتمالی بر کریدور زنگزور)، هیچ کاری در روند مذاکرات انجام نداد و بر اساس اصل «تنها یک راه چاره» نشست تا دوباره بازیگران قفقاز به سمت او روی آورند.
التبه که در آن زمان، آمریکا تبادل سربازان ارمنی بازداشت‌شده را برای نقشه میدان مین از طریق گرجستان تسهیل کرد. این آغاز تلاش‌های آمریکا برای بازگرداندن موقعیت خود در قفقاز جنوبی بود و مهم است که به یاد داشته باشیم که در آن زمان، واشنگتن گرجستان را نزدیک‌ترین متحد خود در منطقه می‌دانست.
وی خاطرنشان می‌کند که اولین نگاه‌های اجمالی از استراتژی آمریکا نسبت به قفقاز جنوبی در نامه بایدن به پاشینیان منعکس شد و اشاره کرد که صلح با آذربایجان و ترکیه فرصت‌های جدیدی را ایجاد می‌کند.
با این حال، آمریکا دیدگاه خاص خود را برای این صلح داشت.
تلاش برای احیای گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا و تلاش‌های مستمر برای برجسته کردن موضوع ارامنه قره‌باغ بدون در نظر گرفتن تمامیت ارضی و حاکمیت آذربایجان صورت گرفت.
آذربایجان به آمریکا این فرصت را داد تا به‌عنوان یک میانجی عمل کند، اما رویکرد ارمنستان محور واشنگتن محدودیت‌هایی ایجاد کرد که آن‌ها نتوانستند، یا نمی‌توانستند بر آن غلبه کنند.
تمامی اظهارات آذربایجان مبنی بر اینکه معاهده صلح تنها راه‌حل است و مسئله ارامنه قره‌باغ یک موضوع داخلی است نادیده گرفته شد. ت
حت این سناریو، نفوذ روسیه در منطقه به‌طور طبیعی کاهش می‌یابد. در نهایت، همه چیز بدون دخالت آمریکا حل شد که واشنگتن را به‌شدت ناامید کرد.
به گفته این تحلیل‌گر سیاسی، آمریکا در کنار اتحادیه اروپا قصد دارد محور خود را در منطقه با تمرکز بر ارمنستان ایجاد کند.
«اوبراین» نماینده وزارت امور خارجه به‌صراحت اعلام کرد که هدف اصلی نشست آمریکا و ارمنستان در تاریخ 5 آوریل در بروکسل، کاهش وابستگی ارمنستان به روسیه در زمینه‌های اقتصادی، انرژی و امنیت است.
این هدف اصلی است و نخست‌وزیر ارمنستان نیز با آن موافق است.
آن‌ها صدها میلیون دلار بودجه را برای ارمنستان اختصاص داده‌اند، دیپلمات‌های عالی‌رتبه را به‌صورت هفتگی به این کشور می‌فرستند و در حال توسعه استراتژی‌هایی برای پیشرفت ارمنستان و غربی کردن این کشور هستند.
فرهاد ممدوف تأکید می‌کند که ارمنستان 8.5 میلیارد دلار با روسیه طی 6 ماه مبادله کرده است که از مجموع سال گذشته بیشتر است و این رقم بسیار هنگفتی برای کشوری است که در تلاش برای چرخش به سمت متحدان غربی جدیدش است.
ارمنستان از سازمان پیمان امنیت جمعی، اتحادیه اقتصادی اوراسیا یا کشورهای مستقل مشترک‌المنافع خارج نشده است و برای تایید وضعیت خود در سازمان همکاری شانگهای درخواست کرده است.
این کشور در قراردادهای پایگاه نظامی روسیه و گارد مرزی و همچنین قراردادهای خود با روس اتم و گازپروم تجدید نظر نمی‌کند.
ارمنستان همچنان به همکاری با راه‌آهن روسیه ادامه می‌دهد و در حال از دست‌دادن استقلال در روابط خود با ایران است و رهبر معظم ایران راهبردهای حمل و نقل را برای این کشور تشریح می‌کند.
با تمرکز بر ارمنستان، آمریکا روابط خود را با آذربایجان، یک نقطه دسترسی کلیدی به آسیای میانه و گرجستان، تنها نقطه دسترسی به دریای سیاه، تیره کرده است، این در حالی است که با توجه به سیاست متناقض ارمنستان، آمریکا همچنین در عادی‌سازی روابطش با ارمنستان و ترکیه نیز موفق نبوده است.
متأسفانه، هیچ یک از اعضای کنگره یا سنای آمریکا موقعیت آمریکا در قفقاز جنوبی را در آغاز و پایان ریاست‌جمهوری بایدن ارزیابی نکرده‌اند. این نظارت سؤالات مهمی را برای کیفیت عملکرد وزارت امور خارجه ایجاد می‌کند.
در سال 2024، چین دو شریک استراتژیک را در منطقه تضمین کرده است، در حالی که آمریکا که قبلاً یک متحد قوی از گرجستان داشت، اکنون با بدتر شدن روابط با این کشور مواجه است.
علاوه بر این، یک دستاورد قابل‌توجه آمریکا این است که مرزبانان روسی از فرودگاه زوارتنوتس خارج شده‌اند.
با این حال، سیستمی که آن‌ها برای نظارت بر فعالیت‌ها استفاده می‌کردند، همچنان پابرجاست؛ بنابر این می‌توان گفت که آمریکا تقریباً هیچ نقش مؤثر استراتژیکی در قفقاز ارائه نکرده است.