به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه دیپلمات در یادداشتی به‌قلم « مهمت فاتح اوز تارسو» نوشت:ترکیه تصمیم گرفته است که در برنامه درسی تاریخ ملی خود واژه «آسیای میانه» را با «ترکستان» جایگزین کند.
ترکیه با استفاده از اصطلاح «ترکستان» قصد دارد خود را با آسیای میانه مجدداً هماهنگ کند و در عین حال منطقه را از منظر ژئوپلیتیکی متمایز ارزیابی کند.
نامگذاری جدید هم با حمایت و هم با انتقاد از سوی تحلیلگران مختلف بوده است و سؤالاتی را در مورد نیات ترکیه برای بازتعریف نقش خود در منطقه ایجاد کرده است.
اگرچه اصطلاح ترکستان جدید نیست و میراث تاریخی طولانی دارد، اما برخی استدلال می‌کنند که تحولات اخیر نشان‌دهنده تغییر به سمت منطقه‌گرایی بوده است.
با کاهش نفوذ روسیه به دلیل جنگ اوکراین و حضور رو به رشد چین از طریق طرح کمربند و جاده، این حرکت در میان تغییرات ژئوپلیتیکی در حال انجام اهمیت قابل‌توجهی پیدا می‌کند.
اصطلاح «ترکستان» از نظر تاریخی دارای اهمیت است.
این به منطقه جغرافیایی ساکنان ترک‌ها اشاره دارد که بخش‌هایی از آسیای میانه کنونی از جمله قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان، ترکمنستان و منطقه سین‌کیانگ چین را در بر می‌گیرد. «ترکستان» که پیش از اشغال روسیه در قرن نوزدهم به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گرفت، به تدریج از بین رفت و با اصطلاح خنثی‌تر «آسیای میانه» جایگزین شد.
این تغییر زمانی آغاز شد که جغرافیدان الکساندر فون هومبولت برای اولین بار در سال 1843 از این واژه استفاده کرد. گسترش آن، منعکس‌کننده استفاده از اصطلاحاتی مانند «خاور میانه» یا «خاور نزدیک» است که از طریق تحقیقات آلفرد تایر ماهان، یکی از بنیانگذاران ژئوپلیتیک، مورد توجه قرار گرفت.
در اوایل تشکیل اتحاد جماهیر شوروی، آسیای میانه کنونی توسط جمهوری سوسیالیستی شوروی خودمختار ترکستان اداره می‌شد که در سال 1918 تأسیس شد.
این ساختار خودمختار توسط رهبری شوروی برای متحد کردن گروه‌های قومی در منطقه و گسترش ایدئولوژی سوسیالیستی در نظر گرفته شده بود.
در طول دهه 1920، اتحاد جماهیر شوروی به‌عنوان بخشی از سیاست ملیت‌های خود، ترکستان را تقسیم کرد و جمهوری‌های سوسیالیستی شوروی قزاق، قرقیز، ازبک، ترکمن و تاجیک را ایجاد کرد که این امر عملاً نام «ترکستان» را لغو کرد و بر تقسیمات قومی منطقه تأکید کرد و کنترل متمرکز شوروی را تقویت کرد.
در سال‌های بعد، استفاده از الفبای لاتین ممنوع شد و الفبای سیریلیک و زبان روسی تحمیل شد و شوروی با استفاده از اصطلاح «آسیای میانه»، وحدت قومی و تاریخی ترک‌های منطقه را کم‌اهمیت جلوه داد.
امروز، ترکیه و جمهوری‌های ترک مفهوم «جهان ترک» را به‌عنوان پاسخی به این تجزیه تاریخی بازتعریف کردند.
برای ترکیه، اصطلاح «ترکستان» نشان‌دهنده تمایل به ارتباط مجدد با مردم ترک زبان و احیای یک آگاهی تاریخی و فرهنگی مشترک است.
این دیدگاه، همراه با مفهوم «جهان ترک» از اوایل دهه 1990 هم توسط دولت و هم توسط مردم پذیرفته شده است.
هدف ترکیه ایجاد شراکت در منطقه در شرایط مساوی و استفاده از قدرت وحدت بخش فرهنگ مشترک برای تقویت روابط اقتصادی و سیاسی است.
همانطور که رئیس‌جمهور سابق، سلیمان دمیرل به قول معروف می‌گوید: «دنیای ترک از دریای آدریاتیک تا دیوار بزرگ چین امتداد دارد.» این کشور سیاست‌های منطقه‌ای خود را بر اساس این دیدگاه شکل داده است.
در راستای منطقه گرایی جدید ترکیه، نهادهایی مانند مجمع پارلمانی کشورهای ترک زبان، سازمان بین‌المللی فرهنگ ترک، آکادمی بین‌المللی ترک، بنیاد فرهنگ و میراث ترک، شورای تجارت ترک و از اتحادیه دانشگاه‌های ترک تشکیل شده است.
در حال حاضر، سازمان کشورهای ترک (OTS) بزرگترین سازمان ترک‌زبان است.
تغییر برنامه درسی ترکیه با اهداف سازمان کشورهای ترک که شامل قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان و آذربایجان نیز می‌شود، همسو است.
سازمان کشورهای ترک گام‌های مهمی در جهت ایجاد سیاست‌های آموزشی و فرهنگی مشترک، از جمله ابتکارات مشترک برای ایجاد تاریخ‌های مشترک، چارچوب‌های جغرافیایی و اکنون حتی الفبای مشترک برداشته است.
ترکیه با ترویج الفبای لاتین و معرفی مجدد واژه «ترکستان» در حال انجام یک حرکت استراتژیک ژئوپلیتیکی است.
این ابتکار نشان‌دهنده تغییر در سیاست خارجی ترکیه با هدف گسترش نفوذ آن در آسیای میانه است.
با توجه به این تحولات، کشورهای مختلف این سؤال را مطرح می‌کنند که آیا ترکیه سیاست پان ترکیستی را دنبال می‌کند؟
به‌ویژه روسیه نسبت به انگیزه‌های ترکیه بدبین است.
در این ماه، ستاد کمیسیون هلسینکی آمریکا گزارشی را با عنوان «مقابله با روسیه» منتشر کرد که در آن استدلال کرد که ترکیه باید به‌عنوان یک قدرت جایگزین برای روسیه در نظر گرفته شود.
اگرچه ترکیه مدعی است که هدفش اتحاد با مردم ترک