به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه کامن اسپیش در گزارش خود عنوان کرد: «نیکول پاشینیان» -نخست‌وزیر ارمنستان- روز سه‌شنبه، 17 اکتبر، در نشست پارلمان اروپا در استراسبورگ صحبت کرد و به موضوعات مهمی درباره روابط ارمنستان و اتحادیه اروپا، صلح بین ارمنستان و آذربایجان و همکاری منطقه‌ای قفقاز جنوبی پرداخت.
این یکی از مهم‌ترین سخنرانی‌های پاشینیان از زمان روی کار آمدن وی به‌عنوان رهبر ارمنستان در سال 2018 بود.
پاشینیان در طول سخنرانی خود به «ارزش‌های مشترک» و «دموکراسی» اشاره کرد و گفت که برای ارمنستان این یک انتخاب استراتژیک بود و نه انتخابی که توسط شرایط دیکته شده باشد.
پاشینیان گفت: «ارمنستان تا آنجایی که اتحادیه اروپا ممکن بداند آماده است تا به اتحادیه اروپا نزدیک شود».
اما پاشینیان در سخنرانی خود بیشترین تمرکز را بر صلح در قفقاز جنوبی و روابط ارمنستان و آذربایجان داشت. وی به‌تفصیل درباره موضوعات مورد بررسی صحبت کرد: «ما آماده امضای توافقنامه صلح و روابط با آذربایجان تا پایان سال هستیم.»
«با وجود همه جنگ‌ها، پیچیدگی‌ها، بحران‌ها، با پیام اصلی زیر به پارلمان اروپا آمدم. منطقه ما، قفقاز جنوبی، به صلح نیاز دارد، یعنی کشوری که در آن همه کشورهای منطقه با مرزهای امن زندگی کنند، با پیوندهای فعال اقتصادی، سیاسی و فرهنگی به هم مرتبط باشند و با تجربه و سنت در حل همه مسائل از طریق دیپلماتیک ارتباط بگیرند.
ما به هیچ‌وجه با ایده صلح مخالفت نمی‌کنیم، زیرا اگر منطقه صلح‌آمیز باشد، کشور ما می‌تواند صلح‌آمیز باشد.»
«البته با توجه به درگیری طولانی‌مدت با آذربایجان، قربانیان متعدد، مفقودین، زندانیان، رنج و ناامیدی، انجام چنین تعهدی آسان نیست.»
آیا صلح واقعا ممکن است؟ «در آغاز ماه اکتبر، قبل از اجلاس جامعه سیاسی اروپا در گرانادا، ما فرصتی جدی برای دستیابی به پیشرفت در روند صلح داشتیم، اما متأسفانه رئیس‌جمهور آذربایجان از حضور در اجلاس جامعه سیاسی اروپا و پذیرفتن یک توافق خودداری کرد.
بیانیه مشترک شورای اتحادیه اروپا و کشورهای حاضر، بیانگوی تمام آنچه که ما می‌خواهیم بوده است.»
اولین اصل در این بیانیه به‌رسمیت شناختن مرزهای یکدیگر، حاکمیت و تمامیت ارضی یکدیگر بود. همین اصل در بیانیه چارلز میشل رئیس شورای اتحادیه اروپا نیز بیان شده است.
توافق به رسمیت شناختن تمامیت ارضی با اعداد و ارقام کاملاً مشخص و دقیق به این دلیل است که نه ارمنستان و نه آذربایجان اجازه ابهامات را در به رسمیت شناختن تمامیت ارضی یکدیگر پیدا نکنند.
اصل بعدی صلح و تنظیم روابط بین ارمنستان و آذربایجان در بیانیه گرانادا به شرح زیر بیان شده است؛
آن‌ها بر نیاز فوری برای تعیین مرزها بر اساس آخرین نقشه‌های کشور تأکید کردند. ستاد کل اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی باید مبنایی برای خروج نیروها، نهایی کردن توافقنامه صلح و حل همه مشکلات بشردوستانه باشد.
آذربایجان اعلام می‌کند که مرزی بین ارمنستان و آذربایجان وجود ندارد که با اعلامیه آلماتی و توافقات فوق‌الذکر مغایرت داشته باشد.
آذربایجان همچنین در پذیرش آخرین نقشه‌های اتحاد جماهیر شوروی به‌عنوان مبنای تحدید حدود، ابهاماتی دارد که به برخی کارشناسان دلیلی می‌دهد تا حدس بزنند که آذربایجان در حال ایجاد زمینه‌ای برای ادعای ارضی جدید علیه ارمنستان و آغاز تهاجم نظامی جدید است.
اصل بعدی صلح و عادی‌سازی روابط ارمنستان و آذربایجان این است؛
آن‌ها خواهان احترام کامل به حاکمیت و صلاحیت کشورها و همچنین گشایش روابط منطقه‌ای بر اساس اصول برابری و متقابل است.
این اصل توسط رئیس شورای اتحادیه اروپا، چارلز میشل، در بیانیه خود این‌گونه بیان شده است: «ما (رئیس شورای اتحادیه اروپا، رئیس‌جمهور آذربایجان و پاشینیان) ترتیبات توافق‌نامه‌های حمل‌ونقل آینده را مورد بحث قرار دادیم و در میان آن به اصل حاکمیت، صلاحیت و عمل متقابل اهمیت بسیاری را قائل شدیم.»
آذربایجان مدام اصرار دارد که ارمنستان موظف است از خاک خود کریدوری را به آذربایجان منتقل کند.
«این باید بر اساس اصل متقابل و برابری انجام شود و ما حاضریم روزی به سمت چنین راه‌حل‌هایی برویم، ما آماده هستیم راه آهنی که نه‌تنها آذربایجان و ارمنستان، بلکه مناطق جنوبی را به هم متصل می‌کند، احیا کنیم.
ارمنستان با مناطق شمال غربی، مناطق جنوب غربی آذربایجان ارمنستان، در ادامه با ترکیه، آذربایجان با ترکیه، گرجستان، آذربایجان، ارمنستان با جمهوری اسلامی ایران، شرق به غرب با دریای خزر تا مدیترانه، شمال-جنوب با خلیج تا دریای سیاه و تمام مناطق از همه جهت به همدیگر متصل شوند و همگی ازین موضوع سود ببریم.»
«و در نهایت، ما آمادگی داریم تا پایان سال توافقنامه صلح و حل‌وفصل روابط با آذربایجان را امضا کنیم.
البته این واقعیت که آذربایجان از آمدن به نشست گرانادا که در این توافقات حاصل شد، خودداری کرد و این توافق نیز در بیانیه صادر‌‌‌‌‌‌‌‌شده توسط چارلز میشل بر اساس نتایج به دست آمده بیان شده است؛
اما با تمام سختی‌هایی که عدم حضور آذربایجان ایجاد کرد، ما همچنان آماده استقبال از یک ایده صلح هستیم.»
«برای این کار اراده سیاسی لازم است و من و دولت ارمنستان، اکثریت پارلمانی این اراده سیاسی را داریم. از سوی دیگر، جامعه جهانی و اتحادیه اروپا، کشورهای منطقه باید از ما حمایت کنند، هر کاری انجام دهند تا استفاده از این فرصت برای ما، آذربایجان و ارمنستان به واقعیت تبدیل شود و در این زمینه، توجه و حمایت مستمر شما را به‌ویژه در اجرای اصولی که همان‌طور که قبلاً گفتم، با مشارکت رئیس شورای اروپا، چارلز میشل، بر سر آن به توافق رسیدیم، درخواست خواهم کرد.»