بهگزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه فارن افرز در یادداشت تازه خود بهقلم «مث شیهان» نوشت:دههها بود که آمریکاییها، چین را بهعنوان کشوری کپیکار و ناتوان از خلاقیت، چه رسد به پیشرفت در نوآوری، دست میانداختند.
این نگاه وجود داشت که برنامهریزی اقتدارگرا و متمرکز، طبعا دشمن ایدههای تازه است و پیشرفت سریع فنآوری، نیازمند اندیشهورزی بی پروا و جهشی است که بیشتر در یک جامعه آزاد مردمسالار رشد میکند.
در سالهای اخیر اما، این نگاه دگرگون شده و حتی مقالاتی در آمریکا منتشر میشود که نسبت به جلو زدن چین از کشورشان در حوزه فنآوریهای راهبردی همچون هوش مصنوعی هشدار میدهد.
اکنون سیاستگذاران در واشنگتن در تلاشند تا راههایی برای تقویت توانمندیهای فنآورانه آمریکا پیدا کنند و به مقابله با پیشرفت چین برخیزند.
هر واحد از نوآوری چینی، محصول اندیشهورزی خلاق فنآوران سختکوش است. در سطح خُرد، این روندهای نوآورانه در چین، تقریبا همانند دیگر مناطق جهان است، اما توضیح خیزش فنآورانه چین در سطح کلان، نیازمند فهم گامهایی است که دولت این کشور برای تشویق توسعه یکی از پویاترین اکوسیستمهای فنآوری در جهان برداشته است.
قرارگرفتن در معرض فرایندهای نوآورانه کلاس جهانی، چین را از ایدهها، بهترین روشهای اجرا و الگوهای عملیاتی برخوردار کرد که برای روشن کردن موتور اکوسیستم نوپای فنآورانه خود به آن نیاز داشت.
از سال ۲۰۰۸، مهندسان چینی که در گوگل کار کرده بودند، شروع به بازگشت به کشور برای تاسیس شرکتهای نوپای خود کردند. پژوهشگران نیز همکاری بیشتر با همتایان خارجی خود را آغاز کردند.
همینکه شرایط بازار و پیوندهای بینالمللی فراهم شد، چین گام بعدی را برداشت و موجی از منابع را روانه بخش فنآوری کرد: پول برای سرمایهگذاری، زیرساختهای فیزکی، مهندسان آموزشدیده و انرژی بوروکراتیک (اداری و سازمانی). از منظر آمریکا، به نظر میرسید که این سرمایهگذاریها، نوعی تلف کردن پول است، اما ثابت شد که این یک روش موثر برای تسریع رواج و تجاری سازی فنآوری بوده است.
آیا آمریکا میتواند برای روانسازی اکوسیستم فنآورانه خود، از چین درسهایی بیاموزد؟ این دو کشور سیستمهای حاکمیتی چنان متفاوتی دارند که کپی کردن ساده الگوی چینی، کاری ناممکن است. با این حال، درس عمیقتری برای آموختن وجود دارد. اگر آمریکا امیدوار است تا پیشتازی خود را بر چین حفظ کند، باید روشهای تازه در انگیزهبخشی توسعه فنآوری را بیازماید، حتی اگر برخی تلاشها به هدر رفتن سرمایه یا شکست کامل منجر شود.