بهگزارش مرکز مطالعات سورین، وبگاه فارن افرز در یادداشتی بهقلم «آگاته دمارایس» نوشت: تحریمها مدتهاست که سلاح دیپلماتیک موردعلاقه آمریکا بوده است. پاسخ دولت بایدن به تهاجم روسیه به اوکراین نمونهای از این موارد است:
دولت فوراً مجموعهای از اقدامات تنبیهی اقتصادی را بر مسکو تحمیل کرد و از سایر دولتها را برای انجام همین کار دعوت کرد.
اینکه تحریمها ابزار محبوب سیاستگذاران آمریکا است منطقی است. آنها خلأ بین اظهارات دیپلماتیک توخالی و مداخلات نظامی مرگبار را پر میکنند.
بااینحال، روزهای طلایی تحریمهای آمریکا ممکن است بهزودی به پایان برسد.
یکی از راههایی که کشورها خود را در برابر تحریمها مقاومتر کردهاند، مبادله دوجانبه ارز است که به آنها اجازه میدهد دلار آمریکا را دور بزنند.
معاملات مبادله ارز، بانکهای مرکزی را مستقیماً به یکدیگر متصل میکند و نیاز به استفاده از ارز سوم را برای تجارت از بین میبرد.
چین این ابزار را با ذوق و شوق پذیرفته و با بیش از 60 کشور از جمله آرژانتین، پاکستان، روسیه، آفریقای جنوبی، کره جنوبی، ترکیه و امارات قراردادهای مبادله ارز امضا کرده است که درمجموع به ارزش 500 میلیارد دلار میرسد.
هدف پکن روشن است: اینکه شرکتهای چینی بتوانند کانالهای مالی آمریکا را در زمانی که میخواهند دور بزنند.
راه دیگری که کشورها برای ضد تحریم شدن خود استفاده کردهاند، توسعه سیستمهای پرداخت غیرغربی است
. تا زمانی که کشورها به استفاده از کانالهای مالی غرب بهویژه سوئیفت ادامه دهند، از گستره تحریمها در امان نخواهند بود. قطع کامل دسترسی یک کشور به سوئیفت، گزینه فوقالعادهای در زرادخانه تحریمهای آمریکا است که فقط یکبار علیه ایران استفاده شده است.
چین و روسیه مشغول آمادهسازی جایگزینهایی برای سیستم پیامرسانی خود درصورتیکه کشورهای غربی تصمیم به قطع آنها بگیرند، هستند.
سومین ابزاری که دشمنان آمریکا برای فرار از تحریمها از آن استفاده میکنند، ارز دیجیتال است. در این زمینه چین پیشتاز است.
در حال حاضر حدود 300 میلیون چینی در بیش از 20 شهر از جمله پکن، شانگهای و شنژن از رنمینبی دیجیتال استفاده میکنند.
این ارز دیجیتال توسط بانک مرکزی چین صادر شده و در تلفنهای همراه شهروندان چینی ذخیره میشود. این مکانیسم بهسرعت در حال رشد است و پیشبینیها میگویند یک میلیارد نفر تا سال 2030 از رنمینبی دیجیتال استفاده خواهند کرد.
بهطور جداگانه، قراردادهای مبادله ارز، سیستمهای پرداخت جایگزین و ارزهای دیجیتال تأثیر زیادی بر اثربخشی تحریمهای آمریکا ندارند.
اما باهم، این نوآوریها بهطور فزایندهای به کشورها این امکان را میدهد که از طریق کانالهای ضد تحریم تراکنشها را انجام دهند. این روند غیرقابلبرگشت به نظر میرسد.
هیچ دلیلی وجود ندارد که باور کنیم روابط بین واشنگتن و پکن یا واشنگتن و مسکو به این زودی بهبود خواهد یافت. م
حتملترین سناریو این است که اوضاع بدتر شود و پکن و مسکو تلاشهای خود را برای مقابله با تحریمها دوچندان کنند.
ظهور چشمانداز مالی پراکنده هم دیپلماسی و هم امنیت ملی آمریکا را تهدید میکند. علاوه بر تضعیف اثربخشی تحریمها، افزایش کانالهای مالی ضد تحریم به این معنی است که آمریکا بهطور فزایندهای در هنگام کشف فعالیتهای غیرقانونی جهانی، نقطه کوری خواهد داشت. ردیابی تراکنشهای مالی که دارای ویژگیهای مشکوک هستند یا از کشورهای خاصی میآیند، در مبارزه با تروریسم حیاتی است. همه اینها به این معنی است که ظرف یک دهه، تحریمهای یکجانبه آمریکا ممکن است تأثیر کمی داشته باشد.