به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، اندیشکده بولتن دانشمندان اتمی مقاله‌ای به‌قلم «هنری سوکولسکی» منتشر کرده که در آن آمده است: برنامه هسته‌ای ایران، نفت و حقوق بشر موضوعات مسلط بر دستور کار بایدن در نخستین سفر وی به منطقه بود که در اوایل این ماه انجام شد، اما یک موضوع نیز وجود داشت که او نخواست طی دیدارش با «محمد بن سلمان» -ولیعهد سعودی- آن را به نمایش بگذارد.
این موضوع توجه اخیر این پادشاهی به انرژی هسته‌ای و نگرانی‌هایی است که بابت اشاعه تسلیحات هسته‌ای به دنبال دارد.
ریاض تنها یک هفته قبل از سفر بایدن، از کره جنوبی، روسیه و چین دعوت کرد تا در ساختن دو رآکتور بزرگ برق مشارکت داشته باشند.
شرکت برق کره جنوبی (KEPCO) به احتمال زیاد برنده این مناقصه خواهد بود. هم‌چنین، کره جنوبی تنها دولتی است که تامین مالی قابل اعتماد و سخاوتمندانه‌ای بدون چشم‌داشت سیاسی ارائه می‌کند و این چیزی است که نه مسکو و نه پکن نمی‌توانند به نحو قابل اعتمادی مدعی انجام آن شوند.
پس، قضیه از این قرار است: هرگونه فروشی از سوی کره بر مبنای توافق همکاری سخاوتمندانه هسته‌ای کره جنوبی در سال 2011 انجام می‌شود که صراحتا به ریاض اجازه می‌دهد هر اورانیوم دریافتی از سئول را غنی‌سازی کند. بر مبنای این توافق، ریاض می‌تواند اورانیوم را تا 20 درصد و بدون اخذ رضایت قبلی سئول غنی‌سازی کند.
چنین چیزی باید زنگ خطر را به صدا در آورد.
آیا سعودی‌ها به دنبال بمب هستند؟ محمد بن سلمان در سال 2018 اعلام کرد که «اگر ایران بمب هسته‌ای تولید کند، ما نیز به دنبال آن خواهیم رفت.»
امارات غنی‌سازی اورانیوم یا بازفرآوری سوخت مصرف‌شده برای جداسازی پلوتونیوم را به لحاظ قانونی کنار گذاشته، اما پادشاهی سعودی بر خلاف آن اصرار به حفظ «حق» خود برای غنی‌سازی دارد. هم‌چنین، عربستان برخلاف اکثر اعضای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه بازرسی‌های سرزده تحت پروتکل الحاقی را نمی‌دهد. این بازرسی‌ها است که به آژانس کمک می‌کند تا فعالیت‌های مربوط به تسلیحات هسته‌ای را کشف کند.
برنامه غنی‌سازی عربستان و امتناع از پذیرش پروتکل الحاقی با توجه به فروش احتمالی رآکتور کره جنوبی به این کشور، اهمیت دو چندان پیدا کرده و می‌تواند دردسرساز شود.
شرکت برق کره جنوبی بر این موضوع تاکید دارد که نخست به دنبال کسب تاییدیه وزارت انرژی آمریکا بر مبنای کنترل‌های انتقال فناوری‌های نامحسوس مشهور به مجوزهای 810 خواهد بود.
این کار خوبی است اما گرفتاری‌هایی هم دارد. مقامات کره جنوبی اصرار دارند که طرح ای‌پی‌آر-1400 آن‌ها کاملا بومی است. از بسته داده‌های احتراق مهندسی در این طرح استفاده می‌شود که حالا شرکت وستینگهاوس مالک آن است.
کره جنوبی همیشه در غنی‌سازی اورانیوم و انتقال فناوری آن به دیگر کشورها آزاد بوده، به شرط اینکه منشأ اورانیوم غنی‌سازی‌شده یا فناوری غنی‌سازی آمریکا نباشد. حق وتوی آمریکا در مورد غنی‌سازی کره جنوبی فقط مربوط به اورانیومی می‌شود که منشأ آن آمریکا باشد.
کره جنوبی و آمریکا یک انتخاب دارند. دولت قبلی کره جنوبی به رهبری مون جائه این، در سال 2021 اعلام کرد که این کشور رآکتورها را به کشورهایی صادر نخواهد کرد که با پذیرش پروتکل الحاقی آژانس موافقت نکرده باشند.
دولت‌های قبلی آمریکا سعی کرده‌اند مانع غنی‌سازی اورانیوم و بازفرآوری سوخت مصرف‌شده رآکتور توسط عربستان شوند.
آیا واشنگتن بر کره جنوبی و عربستان فشار خواهد آورد تا متعهد به این موضوع باشند یا اینکه تمایل دولت برای نزدیک شدن به صف کره جنوبی و عربستان باعث می‌شود تا نگرانی‌ها بابت اشاعه تسلیحات هسته‌ای به حاشیه رانده شوند؟