بهگزارش مرکز مطالعات سورین، وبگاه اکاتیمنیری در مقالهای بهقلم «استیون ارلنگر» نوشت: «رجب طیب اردوغان» -رئیسجمهور ترکیه- با استناد به مضامین ناسیونالیسم ترکیه و مبارزه با تروریسم، مانع اصلی در راه پیوستن سوئد به ائتلاف ناتو پس از حمله روسیه به اوکراین بوده است؛
او نقشی بهعنوان یک دلال قدرت حیاتی برای ناتو، اما همچنین بهعنوان واسطهای که میتواند روابط خوبی با روسیه و اوکراین داشته باشد، ایفا میکند.
اردوغان که اکنون با خیال راحت دوباره بهعنوان رئیسجمهور ترکیه انتخاب شده است، انتظار میرود با تقویت قدرت در داخل و در عین حال با ایجاد تعادل بین متحدان خود در داخل ناتو و وابستگی اقتصادی خود به روسیه، همین تصویر را به نمایش بگذارد.
اما با تجدید اعتبار ملیگرایان، او میتواند احساس آزادی بیشتری برای اصلاح روابط با آمریکا داشته باشد، به گفته تحلیلگران، او میتواند عضویت سوئد در ناتو را تأیید کند، همانطور که قبلاً برای فنلاند این کار را انجام داد، شاید در زمان نشست سالانه این اتحاد در جولای، این اتفاق رخ دهد.
ترکیه یکی از اعضای حیاتی ناتو است، بهعنوان یک مشارکتکننده اصلی نظامی که دریای سیاه را کنترل میکند، سرزمینی که در جنگ روسیه و اوکراین، حیاتی است.
اما اردوغان که بهطور فزایندهای غیرقابل پیشبینی و مستبد است، برای انرژی، تجارت و تزریق ارز به روسیه متکی است و از اعمال تحریمهای غرب علیه مسکو یا «ولادیمیر پوتین» -رئیسجمهور روسیه- امتناع کرده است.
در عین حال، ترکیه پهپادهای نظامی را در اختیار اوکراین قرار داده و واسطه مهمی در جلب موافقت روسیه با اجازه صادرات غلات اوکراینی بوده و در عین حال میزبان اولیه مذاکرات صلح شکستخورده بین روسیه و اوکراین بوده است.
اشغال نظامی او در شمال سوریه که برای سرکوب نیروهای کوردی چریکی مرتبط است که دههها در ترکیه با شورشیان جنگیده است؛
متحدان را نیز دچار مشکل میکند، در حالی که نیروهای ترکیه از برخی مناطق تحت محاصره مخالفان سوری محافظت میکنند.
اردوغان بهطور همزمان با «بشار اسد» -رئیسجمهور سوریه- روابط نزدیکی برقرار کرده است؛ اردوغان برای مهار کوردها و بازپسگیری برخی از 4 میلیون آواره سوری که ترکیه به نام همبستگی اسلامی میزبان آنها بوده است، از او کمک میخواهد.
با این حال، اردوغان ممکن است کسانی را که امیدوار به ترکیهای نرمتر و متمایل به غرب هستند ناامید کند و ترکیه تنها متحدی نیست که اقتدارگراتر میشود.
لهستان، مجارستان و صربستان نیز همین کار را میکنند و اگرچه بهشدت یا تا حدی مخالف روسیه هستند، اما مانند ترکیه، حاکمیت قانون، استقلال قضایی و آزادی مطبوعات را تضعیف میکنند.
دور شدن از ارزشهای دموکراتیک و حاکمیت قانون به معنای پیشرفت اندکی در مذاکرات طولانیمدت در مورد الحاق به اتحادیه اروپا خواهد بود.
«ناتالی توچی» -مدیر مؤسسه روابط بینالملل ایتالیا- گفت: «اتحادیه اروپا میتواند درباره ارزشها صحبت کند و اقتدارگرایی ترکیه را که در اصل هیچ نفوذی بر آن ندارد به زبان بیاورد، اما این در حالی است که اروپا به شکل بدبینانهای در مسیر یک رابطه صرفاً مبادلهای با یک رهبر معاملهگر باهوش قدم برمیدارد.»
او همچنین افزود، اردوغان یک مستبد بزرگ در اروپا است، او در مورد توافقهای ناپسند درباره مهاجرت موفق بود و ترکیه پولهایی را اخذ کرد تا از آمدن پناهندگان و پناهجویان به اروپا جلوگیری کند؛
نیازهای داخلی او احتمالاً بر حرکتهای ژئوپلیتیک او تأثیر میگذارد، تورم در ترکیه سرسختانه بالاست و افزایش مخارج دولت قبل از انتخابات تنها بر فشارها افزوده است.
یک شرکت تحلیل ریسک ترکیه گفت که فکر میکند اردوغان پس از بزرگترین چالش انتخاباتیاش، در داخل کشور سرسختتر عمل میکند و هدفش براندازی پیروزیهای مخالفان در شهرهای بزرگ در انتخابات سال آینده است.
این شرکت افزود که مشکلات اقتصادی به این معنی است، اردوغان در خارج از کشور محتاطتر خواهد بود و در حالی که بهدنبال سرمایهگذاری و کمک است، نمیتواند در این میان همراهان خود را نیز از دست دهد؛
روابط ترکیه با آمریکا و اتحادیه اروپا معاملاتی و متشنج باقی خواهد ماند، آنکارا احتمالاً در سال جاری عضویت سوئد در ناتو را تصویب خواهد کرد و در مقابل بهدنبال نهایی کردن خرید اف-16 از آمریکا خواهد بود.
«مارک اسپر» -وزیر دفاع سابق آمریکا- در سفری به فنلاند گفت که تصویب سوئد توسط ترکیه، برای ناتو کلیدی برای روابط بهتر است؛
اسپر گفت: «اگر اردوغان بهزودی موافقت خود را اعلام نکند و عضویت سوئد در نشست ناتو باقی بماند، ممکن است دیگر هیچوقت این الحاق صورت نگیرد.»
پس از دههها عدم تعهد نظامی، سوئد و فنلاند تقریباً یک سال پیش با سر و صدای زیاد دولت بایدن برای پیوستن به ناتو درخواست دادند و تقریباً از همان ابتدا، اردوغان مانع این روند بود؛ رئیسجمهور ترکیه مدعی شد که کشورهای شمال اروپا نسبت به تروریسم، بهویژه در قبال کوردهای تبعیدی و پناهندگان وابسته به حزب کارگران کورد که توسط آمریکا و اتحادیه اروپا یک گروه تروریستی محسوب میشود، نرم رفتار میکنند.
اردوغان گفت: «این کشورها تقریباً به مهمانخانههای سازمانهای تروریستی تبدیل شدهاند و ممکن نیست که ما موافق آن باشیم.»
فنلاند در ماه مارس، موافقت اردوغان را برای پیوستن به ناتو با ایجاد تغییرات نسبتاً جزئی در سیاست از جمله تشدید قوانین ضد تروریسم و لغو تحریم تسلیحاتی ترکیه، دریافت کرد؛ اما ترکیه همچنان در برابر سوئد ایستادگی کرده است و مخالفت خود را پس نگرفته.