بهگزارش مرکز مطالعات سورین، اندیشکده امریکن کانسروتیو در یادداشت خود بهقلم «بردلی دولین» نوشت: با خروج آمریکا از افغانستان، اعضای سابق نیروهای امنیتی این کشور که زمانی توسط آمریکا آموزش دیده بودند، به داعش خراسان، که به عنوان گروه منطقهای داعش شناخته میشود، پیوستهاند. با توجه به سابقه آمریکا در کمک سهوی به ایجاد گروههای افراطی در خاورمیانه، چنین نتیجهای بسیار قابل پیشبینی است.
به گفته جنگجویان طالبان و دیگر اعضای سابق نیروهای امنیتی افغانستان، در حال حاضر، تعداد اعضای سابق نیروهای امنیتی این کشور که به داعش پیوستند، کم است، اما این میزان در حال افزایش است.
یکی از مقامات سابق افغانستان به وال استریت ژورنال گفت که یک افسر که فرماندهی انبار اسلحه و مهمات ارتش ملی این کشور در گردیز را بر عهده داشت، پس از انحلال ارتش به داعش پیوست و ماه گذشته در درگیری با طالبان کشته شد. این مقام همچنین گفت که چند تن دیگر از نیروهای امنیتی افغانستان را میشناسد که پس از تفتیش خانهها توسط طالبان به داعش پیوستند و به آنها دستور دادند که پس از کنترل کشور توسط طالبان، خود را به مقامات این گروه معرفی کنند.
وال استریت ژورنال همچنین با یکی از ساکنان قرهباغ در ولایت غزنی گفتوگو کرد که پسر عمویش که قبلاً یکی از نیروهای ویژه ارتش افغانستان بود، در ماه سپتامبر کمی پس از خروج نیروهای آمریکایی ناپدید شد و به گروه داعش پیوست. این مرد قرهباغی همچنین گفت که چهار سرباز سابق ارتش ملی افغانستان را میشناسد که در چند هفته گذشته برای پیوستن به داعش ثبتنام کردهاند.
داعش خراسان زمانی در سرتاسر جهان شناخته شد که یک بمبگذار انتحاری 13 سرباز آمریکایی و تقریباً 200 افغان را در حملهای در نزدیکی فرودگاه کابل کشت.
داعش خراسان که در سال 2014 توسط جنگطلبان سابق طالبان ایجاد شد که از مذاکرات صلح بالقوه ناراضی و به دنبال اتخاذ اقدامات شدیدتر برای مبارزه با آمریکا بودند، تاکنون نقش نسبتاً کوچکی در شبکه سازمانهای افراطی فعال در افغانستان داشته است. سقوط آنها در نتیجه انتخاب طالبان و آمریکا به عنوان دشمنان خود بود، زیرا این گروه افراطی نوپا برای دفاع از مناطق ارضی خود در شرق افغانستان که در سال 2015 به دست طالبان فتح شده بود، بهاندازه کافی مجهز نبودند.
داعش خراسان با وجود اینکه اثر چندانی از خود بر جای نگذاشته است، به خاطر وحشیگری باورنکردنی نامی برای خود دست و پا کرده است. به جز بمبگذاری انتحاری در ماه اوت، داعش خراسان مسئولیت بمبگذاری در مساجد شیعیان قندوز و قندهار را بر عهده گرفته که بیش از 100 کشته برجای گذاشت. فراتر از اهداف نظامی، سیاسی و مذهبی، داعش خراسان به مدارس و بیمارستانها نیز حمله کرده است. در یکی از این حملات، اعضای این گروه به یک زایشگاه یورش برده و پرستاران و زنان باردار را به ضرب گلوله کشتهاند.
با این حال، در چالشی که داعش خراسان برای طالبان و حتی آمریکا ایجاد میکند، نباید اغراق شود. در حال حاضر، داعش خراسان نیروی جنگی یا توانایی ایجاد یک چالش واقعی برای کنترل طالبان بر افغانستان را ندارد. به نظر میرسد طالبان این موضوع را به رسمیت میشناسد و اگرچه آنها احتمالا هنوز این گروه را یک نگرانی امنیتی قلمداد میکنند، اما ادعاهایی مبنی بر اینکه داعش میتواند تهدیدی برای قدرت بازپس گرفته شده آنها باشد را رد کرده است.
در دو دهه اخیر، نخبگان سیاست خارجی آمریکا این روایت را مطرح کردند که اعضای نیروهای امنیتی افغانستان ایدهآلگراهای لیبرال هستند که از آموزش ارتش آمریکا برای مبارزه با افراطگرایی استفاده میکنند. کسانی که روایت غالب در مورد حضور آمریکا در افغانستان را زیر سوال بردند نیز به خیانت به نیروها و رها کردن افغانها متهم شدند. اما هیچ مقداری از تبلیغات احساسی از سوی نهاد سیاست خارجی نمیتوانست آنچه که بدبینان جنگ افغانستان همیشه به آن اشاره داشتند را پوشش دهد: این واقعیتها هستند که بر افغانستان حکم فرمایی میکنند، نه آرمانها.