به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، اندیشکده اوراسیا ریویو در مقاله‌ای با قلم «علم صالح» نوشت: در عصری که مشخصه آن ظهور آشکار چین و تجاوز فزاینده روسیه است، نظم نوین جهانی گذر از غرب، در سیاست بین‌الملل در حال شکل‌گیری است.
سازمان همکاری شانگهای برای دنبال کردن «آسیایی شدن» نظم جهانی که پس از افول قدرت غرب است تأسیس شد.
چین و روسیه در تلاش برای تضعیف نفوذ جهانی آمریکا، به‌دنبال تقویت همکاری و اتحاد با قدرت‌های قوی منطقه‌ای هستند. ایران به عضویت دائم سازمان همکاری شانگهای درآمد.
تجدید حیات ایران به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای در غرب آسیا که از سال 2003 برانگیخته شده است، هم تهدیدی برای همسایگانش و هم برای منافع استراتژیک آمریکا در منطقه تلقی می‌شود.
سیاست‌های توسعه‌طلبانه تهران با تقویت سریع نظامی و هسته‌ای هم‌زمان شده است. رهبری کشور قصد دارد ایران را به‌عنوان یک قدرت کلیدی منطقه‌ای احیا کند.
ایران قوی‌تر و قاطع که در گوشه شمال شرقی که یکی از بحرانی‌ترین مناطق جهان از نظر ژئواستراتژیک است قرار دارد، مورد توجه چین و روسیه است.
تفاوت‌های ظاهراً مهم در سیاست و ایدئولوژی بین این سه، با خصومت درونی و هژمونی آمریکا نادیده گرفته شده است.
همسویی راهبردی در این زمینه منجر به امضای قراردادهای راهبردی جامع با ایران و برگزاری رزمایش مشترک در اقیانوس هند شده است که نشان‌دهنده دوره جدیدی از همکاری‌های سه کشور است.
این روابط استراتژیک جدید از زمانی که «دونالد ترامپ» آمریکا را از توافق هسته‌ای برجام با ایران خارج کرد و سیاست فشار حداکثری همراه با انزوای بین‌المللی این کشور را از سال 2018 تحمیل کرد، اهمیت ویژه‌ای برای ایران داشته است.
تهران برای دستیابی به اهداف اقتصادی و سیاسی خود و اصلاح کارکرد ژئواستراتژیک ایران چاره دیگری جز نگاه به شرق باقی نگذاشته است.
پکن و مسکو از تمایل فزاینده تهران برای نگاه به شرق استقبال کرده‌اند و سازمان همکاری شانگهای به‌عنوان چارچوبی نهادی استفاده می‌شود که از منافع سه کشور محافظت می‌کند.
عضویت در سازمان همکاری شانگهای، بقای اقتصادی ایران را در برابر تحریم‌های غرب تضمین می‌کند.
افزایش مشارکت و همکاری ایران با اعضای سازمان همکاری شانگهای، تهران را قادر می‌سازد تا سیاست‌های مهار آمریکا را با هدف به حاشیه راندن سیاسی ایران تضعیف کند.
تعمیق روابط با قدرت‌های شرقی همچنین ممکن است ایران را قادر به پیشبرد برنامه هسته‌ای خود و غلبه بر موانع دیپلماتیک در مذاکرات هسته‌ای 1+5 کند.
هم روسیه و هم چین از حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل برخوردار هستند که ممکن است ایران در مبارزه مستمر قدرت خود علیه غرب به آن نیاز داشته باشد.
عضویت در سازمان همکاری شانگهای، تجارت ایران را تقویت می‌کند، جریان سرمایه گذاری داخلی را افزایش می‌دهد، رشد گردشگری را افزایش می‌دهد.
دسترسی به یک جایگزین سوئیفت را باز می‌کند، به مبارزه دولت با تروریسم کمک می‌کند و تهران را برای مقابله با جناح‌های جدایی‌طلب در کشور توانمند می‌کند.
گستره وسیع جغرافیایی و مقیاس جمعیتی بلوک سازمان همکاری شانگهای، فرصت‌های بی‌سابقه‌ای در بازار برای تجار نفت و گاز ایران ایجاد می‌کند که بسیاری از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان انرژی در جهان، عضو این سازمان هستند.
عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای، گسترش ردپای اقتصادی و سیاسی پکن در غرب آسیا را تسهیل می‌کند.
با کاهش قدرت آمریکا در غرب آسیا، ادغام ایران در سازمانی که با منافع چین تعبیه شده است، فرصت‌هایی را برای چین برای گسترش نفوذ منطقه‌ای خود، باز خواهد کرد.
دسترسی به ذخایر نفت و گاز ایران مزیت مهم دیگری برای چین است؛ زیرا به‌دنبال تنوع بخشیدن به منابع انرژی خود است. عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای، دسترسی چین به خلیج فارس را که از نظر استراتژیک حیاتی است را افزایش خواهد داد.
از دیدگاه روسیه، ایران می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای مقابله با قدرت ناتو با درگیر شدن در جنگ قدرت ژئوپلیتیکی در منطقه و فراتر از آن عمل کند.
تهران ممکن است بتواند نقش تعیین‌کننده‌ای در تضعیف منافع آمریکا در غرب آسیا، به‌ویژه در کشورهایی که تهران نفوذ قابل‌توجهی دارد، ایفا کند. همان‌طور که تهران مسکو را به جنگ سوریه کشاند، اکنون روسیه نیز با استفاده از پهپادهای ساخت ایران، ایران را به باتلاق جنگ اوکراین می‌کشاند.
عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای، تهران را با دو قدرت جهانی جاه‌طلب مرتبط خواهد کرد که هر دو در نارضایتی نظام ایران از برتری‌طلبی آمریکا شریک هستند.
عضویت در سازمان همکاری شانگهای، احتمالاً منافع ژئوپلیتیکی ایران در غرب آسیا را بیشتر خواهد کرد و به تهران قدرت می‌دهد تا نفوذ آمریکا در منطقه را تضعیف کند.
عضویت ایران در سایر سازمان‌های منطقه‌ای مانند کنفرانس تعامل و همچنین انجام اقدامات اعتمادساز در آسیا و مجمع اقتصادی خزر مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت.
در ارزیابی اینکه آیا سازمان همکاری شانگهای به‌عنوان یک بلوک «ضدغربی و ضد ناتو» برای قدرت‌های نوظهور در آسیا برای براندازی و جایگزینی نظم هژمونیک قدیمی آمریکا در نظر گرفته شده است و همچنین گنجاندن ایران به‌عنوان عضو دائمی، باید ما را از هرگونه تردید منصرف کند. این امر حیات اقتصادی، نفوذ سیاسی و امنیت را برای تهران تضمین می‌کند.