بهگزارش مرکز مطالعات سورین، روزنامه وال استریت ژورنال در یادداشت تازه خود بهقلم «استفان کالین» نوشت: هنگامیکه رهبران عرب در دسامبر گذشته در یک نشست منطقهای در ریاض با «شی جین پینگ» دیدار کردند، رئیس دولت چین ایده بیسابقهای را مطرح کرد.
یک گردهمایی بلندپایه از پادشاهان عرب خلیجفارس و مقامات ایرانی در پکن در سال 2023، افراد آشنا با این طرح گفتند. چند روز بعد تهران نیز قرارداد امضا کرد.
تا روز جمعه، چین برای بازگرداندن روابط بین ایران و عربستان که هفت سال بدون روابط سپری شده بود، میانجیگری کرد.
مردم گفتند که نشست گستردهتر بین ایران و شورای همکاری خلیجفارس که قبلاً گزارش نشده بود، در مسیر پایانی سال جاری قرار دارد.
ابتکار دیپلماتیک آقای شی نشان میدهد که پکن نقشی مرکزی برای خود بهعنوان یک دلال قدرت جدید در غربآسیا میبیند، منطقهای استراتژیک که آمریکا برای دههها تأثیرگذارترین بازیگر خارجی در آن بوده است.
دیگر بهطور انحصاری بر جریان انرژی و تجارت متمرکز نیست، نفوذ چین به سیاست منطقه نشانگر فصل جدیدی در رقابت بین پکن و واشنگتن است.
توافق عربستان و ایران که هفته گذشته پشت درهای بسته در پکن به امضا رسید، برخی از حساسترین مسائل بین دو کشور را که سالها در طرف مقابل درگیریهای نیابتی در سراسر غربآسیا بودهاند، در بر میگیرد.
مقامات دو کشور گفتند، عربستان موافقت کرد که پوشش انتقادی ایران اینترنشنال، یک شبکه خبری ماهوارهای فارسیزبان که توسط بازرگانان سعودی تأمین مالی میشود، کاهش دهد.
تهران ایران اینترنشنال را به تحریک یک جنبش اعتراضی چندماهه متهم کرده است. رئیس سازمان اطلاعات ایران آن را یک سازمان تروریستی خوانده است.
به گفته مقامات سعودی، ایرانی و آمریکایی، ایران موافقت کرده است که حملات فرامرزی به عربستان از یمن توسط شورشیان حوثی موردحمایت ایران را که کنترل مناطقی از این کشور را در دست گرفته و از زمان جنگ علیه ائتلاف نظامی به رهبری عربستان از یمن متوقف شدهاند، متوقف کند.
بازگشایی سفارتخانهها و تجدید روابط دیپلماتیک بهاحتمال زیاد نمیتواند فورا تنشهای امنیتی طولانیمدتی را که ریاض و تهران را برای دههها تقسیم کرده و رقابت آنها را برای تسلط بر منطقه افزایش داده است، کاهش دهد.
این بار، مقامات آمریکایی و عربستانی گفتند، ایران با انگیزه دستیابی به یک معامله در شرایطی که بحران ارزی کشور را فراگرفته است، اقتصاد را که قبلاً از تحریمهای آمریکا به خاطر برنامه هستهایاش و پیامدهای ماهها اعتراض علیه حاکمیت نظام آخوندی آسیب دیده بود، متلاطم کرده بود.
اقتصاد بهسرعت رو به وخامت، جشنهای نوروزی کشور را در 21 مارس تهدید کرده است؛ اما واحد پول ایران، ریال، روز شنبه پس از توافق روز جمعه برای احیای روابط دیپلماتیک، بیش از 10 درصد افزایش یافت و به 45 هزار تومان در برابر دلار آمریکا رسید.
در سال 2021، ایران و عربستان پس از ماهها میانجیگری بغداد به برقراری مجدد روابط نزدیک شدند. به گفته افراد آشنا با مذاکرات، سپس سعودیها احساس کردند که از ایران تصدیق کردهاند که در سال 2016 با اجازه حملات اوباش به سفارت عربستان تجاوز کرده است.
دو طرف هیئتهای فنی را برای مطالعه بازگشایی سفارتها فرستادند، اما پس از اینکه انتخابات دولت عراق را تغییر داد و سال گذشته اعتراضها در ایران آغاز شد، پیشرفتها متوقف شد.