بهگزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه اکونومیست در گزارشی نوشت: در سال 2001 گلدمن ساکس در مقالهای در مورد پتانسیل اقتصادی برزیل، روسیه، هند و چین، مخفف BRIC را ابداع کرد.
این گروه چهارجانبه شروع به کار کرد و اولین نشست خود را در سال 2009 برگزار کرد. یک سال بعد از آفریقای جنوبی برای پیوستن به آن دعوت شد.
برخی از تحلیلگران نگران بودند که BRICS بهزودی رقابت با گروه هفت را آغاز کند، اما این گروه بهسرعت حرکت خود را از دست داد.
اقتصادهای غیرآسیایی بریکس در دهه 2010 دچار رکود شدند.
در اجلاس سران، بلوک بیانیههای آشفتهای درباره غرب خیانتکار صادر میکرد که غرب خیانتکار بیدرنگ آنها را نادیده میگرفت. بریکس مرده به نظر میرسید.
اما بااینحال، بلوک همچنان زندگی میکند. در روز 22 آگوست، پانزدهمین اجلاس سران بریکس در ژوهانسبورگ، یک شهر بزرگ آفریقای جنوبی، برگزار میشود.
«سیریل رامافوزا» -رئیسجمهور آفریقای جنوبی- با رهبرانی ازجمله «نارندرا مودی» از هند، «لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا» از برزیل (در جهان معروف بهعنوان لولا) و شی جین پینگ از چین همراه خواهد شد.
ولادیمیر پوتین شخصاً در آنجا حضور نخواهد داشت. در صورت حضور وی، آفریقای جنوبی بهعنوان یکی از اعضای دادگاه کیفری بینالمللی، موظف به اجرای حکم بازداشتی است که دادگاه در ماه مارس برای رئیسجمهور روسیه صادر کرد و این ممکن است لذت (این جلسه) را از بین ببرد.
این نشست نشان خواهد داد که چگونه بلوک با حمله روسیه به اوکراین و افزایش تنش بین غرب و چین جوان شده است.
اعضای بریکس به رهبری پکن در حال بررسی گسترش و تعمیق این بلوک هستند. برخی از قدرتهای میانی این گروه را وسیلهای برای منافع خود میدانند. این بلوک میگوید که بیش از 40 کشور برای پیوستن به آن درخواست دادهاند و یا ابراز علاقه کردهاند.
یک «بریکس بزرگ» برای غرب یک چالش خواهد بود؛ اما این یک تهدید مرگبار نیست. تلاشهای چین برای گسترش این بلوک تنشها و تناقضات آن را آشکار میکند.
روسیه تضعیفشده با آن همراهی میکند، اما برزیل، هند و آفریقای جنوبی بدبین هستند.
اعضای بریکس بسیار ناهمگنتر از (اعضای) گروه هفت هستند. اعضا ازنظر سیاسی، اقتصادی و نظامی متفاوت هستند. گسترش باعث میشود اعضای رنگارنگ حتی رنگارنگتر شوند.
این بدان معناست که اگرچه بریکس میتوانند نظم بینالمللی تحت رهبری غرب را با صدای بلندتری موردانتقاد قرار دهند، اما برای ایجاد جایگزین، بیشتر تلاش خواهند کرد.
این بلوک لیست رسمی متقاضیان را منتشر نکرده است؛ اما بهعنوان بخشی از یک آزمایش فکری، اکونومیست 18 کشور را بر اساس حداقل یکی از سه معیار تا پایان ماه جولای شمارش کرد که نامزد احتمالی هستند.
اولاً، این کشور سابقه دارد که گفته است درخواست داده است.
دوم، مقامات آفریقای جنوبی از این کشور بهعنوان متقاضی نامبردهاند.
ثالثاً، وزیر امور خارجه کشور بهعنوان «دوست» بلوک، چه بهصورت حضوری و چه مجازی در نشست کیپتاون شرکت کرد.
لیست درخواست عضویت شامل برخی از نوسانگران ژئوپلیتیکی است که بهشدت مدعی هستند. برای عربستان و امارات پیوستن به بریکس با تلاش آنها برای تنظیم مجدد روابط با آمریکا، متحد دیرینه آنها و نزدیک شدن به چین مطابقت دارد.
بنگلادش و اندونزی، مانند هند، دموکراسیهای آسیایی پرجمعیتی هستند که ادعا میکنند غیرمتعهد هستند و همچنین ممکن است در برابر انتقاد غرب از سوابق حقوق بشری آنها محافظت شود. آرژانتین، اتیوپی، مکزیک و نیجریه همگی از بزرگترین کشورهای قاره خود هستند.
بعید است که هر 18 کشور پذیرفته شوند، اگر این امر تحقق پیدا کند، چالشی را ایجاد میکند تا یک نام اختصاری جدید ارائه دهند،
سهم بریکس بزرگ از تولید ناخالص داخلی جهان به 34 درصد افزایش خواهد یافت، این امر سهم این بلوک از تجارت جهانی را از 18 درصد به 27 درصد افزایش میدهد.
بااینحال، چین همچنان زندگی، روح و کیف پول این گروه خواهد بود. حتی درحالیکه بلوک در مورد گسترش بحث میکند، روابط موجود خود را عمیقتر میکند.
بلوک بریکس نیز تلاشهای جدیتری دارد. دو موسسه مالی تأسیس کرده است که وزیر دارایی روسیه زمانی آنها را بهعنوان یک صندوق بینالمللی پول کوچک و یک بانک جهانی کوچک توصیف کرد.
همه اینها تلاش بلوک برای تغییر نظم اقتصادی جهانی را پیچیده میکند. یک ارز ذخیره مشترک بریکس (چیزی که پوتین یک سال پیش ادعا کرد که اتحادیه روی آن کار میکند) در اولین تماس با واقعیت از بین میرود. هیچ عضوی از قدرت در اختیار بانک مرکزی خود صرفنظر نمیکند.
اعضا بهطور منظم از قدرت خود در نهادهای اقتصادی محافظت میکنند. تلاشهای آفریقای جنوبی برای حضور بیشتر آفریقایی در هیئتمدیره صندوق بینالمللی پول رد شده است. دموکراسیها همچنین از خودکامگیها در سیاستهای خارجی واقعاً «غیرمتعهد» مشتاقتر هستند؛ آنها میخواهند نوسانگر بمانند.
نشست ژوهانسبورگ یکلحظه تعیینکننده برای بریکس خواهد بود. بزرگتر شدن نشاندهنده میزان نفوذ چین درصحنه است؛
اما اگر چین مسدود شود، شکاف عمیق این گروه را نشان خواهد داد. درهرصورت، جنوب جهانی نشان میدهد که بهاندازه کشورهای غربی که ادعای برتری اخلاقی بر آنها دارد، معاملهگر است. همچنین خیلی بیشتر از هم گسیختهتر نیز هست.