بهگزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه درایو در یادداشت خود بهقلم «اولیور پارکن» نوشت:تجزیهوتحلیل تصاویر ماهوارهای جدید نشان میدهد که قویترین و عمیقترین نفوذگر مهمات انبوه ارتش آمریکا (MOP)، ممکن است نتوانند به یک مرکز هستهای مدفون در مرکز ایران نفوذ کنند.
نفوذگرهای مهمات انبوه کلاس 30هزار پوندی GBU- 57/B نیروی هوایی، تسلیحات هدایتشوندهای هستند که بهطور خاص برای نفوذ به اهداف بسیار مستحکم مانند تأسیسات هستهای زیرزمینی ایران طراحیشدهاند و میتوانند سطوح بالای اهداف را با دقت زیادی مورد اصابت قرار دهند.
آسوشیتدپرس برای اولین بار در مورد این تحولات جدید مشاهدهشده در سایت هستهای نطنز ایران در روزهای گذشته، بر اساس تصاویر ارائهشده توسط Planet Labs و همچنین تجزیهوتحلیل مرکز مطالعات منع گسترش سلاحهای هستهای جیمز مارتین، گزارش داد.
سایت نطنز در 225 کیلومتری (140 مایلی) جنوب تهران قرار دارد. همانطور که آسوشیتدپرس در مقالهای جداگانه نشان میدهد، به نظر میرسد که ایران در ساخت تونلهای زیرزمینی مختلف در رشتهکوههای زاگرس در جنوب سایت هستهای نطنز «پیشرفت ثابتی» دارد.
به گزارش آسوشیتدپرس، ایران به دلیل وسعتش احتمالاً میتواند از تأسیسات زیرزمینی برای غنیسازی اورانیوم و ساخت سانتریفیوژهایی برای این منظور استفاده کند.
ساخت عناصر اصلی تأسیسات هستهای نطنز در اوایل دهه 2000 آغاز شد.
در ماه سپتامبر 2020، ایران اعلام کرد که مرکز مونتاژ سانتریفیوژ ایران را که یک نیروگاه زمینی در تأسیسات نطنز بود که در ماه ژوئن همان سال در اثر آتشسوزی از بین رفت، با تأسیسات جدیدی در کوه مجاور جایگزین خواهد کرد.
تهران این حادثه را در مرکز مونتاژ سانتریفیوژ ایران نزدیک به سه سال پیش به گردن اسرائیل انداخت.
از آن زمان، ناظران و تحلیلگران اطلاعاتی، توسعه تونلهای زیرزمینی در کوه را از طریق تصاویر ماهوارهای دنبال میکنند، با این نگرانی که تأسیسات زیرزمینی جدید میتواند به ایران در توسعه سلاحهای هستهای کمک کند.
اگر آژانس بینالمللی انرژی اتمی تصمیم به غنیسازی اورانیوم در آن بگیرد، مقامات ایرانی باید (اطلاعات) این سایت را به آژانس بینالمللی انرژی اتمی در وین اعلام کنند.
با این حال، ایران دارای سابقه طولانی در دفن عمیق تأسیسات حساس، بهویژه آنهایی است که به برنامههای هستهای و موشکی آنها و سایر موارد مرتبط هستند.
به نقل از کارشناسان مرکز مطالعات عدم اشاعه جیمز مارتین، آسوشیتدپرس گزارش میدهد که تأسیسات جدید احتمالاً در عمق بین 80 متر (260 فوت) تا 100 متر (328 فوت) در داخل کوه ساخته میشود.
این عمیقتر از آن چیزی است که ارتش آمریکا در گذشته بهطور علنی اعلام کرده است؛ حداکثر عمقی که نفوذگرهای مهمات انبوه کلاس 30هزار پوندی GBU- 57/B میتوانند نفوذ کنند تا 60 متر (200 فوت) است.
دقیقاً مشخص نیست که آیا این رقم برای نفوذ از طریق لایههای بتن مسلح که اغلب برای تقویت تأسیسات حساس زیرزمینی استفاده میشوند، نیز بهحساب میآید یا خیر.
علاوه بر این، کارشناسان مؤسسه علوم و امنیت بینالملل، یک سازمان غیرانتفاعی مستقر در واشنگتن که بر برنامه هستهای ایران متمرکز است، استدلال میکنند که تونلهای زیرزمینی میتوانند حتی عمیقتر از تخمین 260 تا 328 فوتی باشند که توسط کارشناسان مرکز جیمز مارتین پیشنهاد شده است.
شبکه تونل نزدیک به سایت نطنز تنها تأسیسات زیرزمینی ایران نیست که بنا بر گزارشها خارج از دسترس نفوذگر مهمات انبوه آمریکایی است. سایت توسعه هستهای ایران که در اعماق کوه فردو ساخته شده است و اغلب بهعنوان حساسترین تأسیسات هستهای ایران شناخته میشود، بنا بر گزارشها حدود 90 متر (295 فوت) عمق دارد.
همچنین توسط چندین متر بتن مسلح محافظت میشود. در سال 2012، کارشناسان به رویترز اطلاع دادند که چگونه فردو در مقایسه با تأسیسات زیرزمینی قبلی در نطنز، چالش مهمتری برای نفوذ به شمار میرود.
البته، همه اینها سؤالاتی را در مورد اینکه چگونه ارتش آمریکا ممکن است بتواند از سنگرشکنهای خود علیه این تأسیسات زیرزمینی عمیقتر استفاده کند، ایجاد میکند. نیروی هوایی بهطورکلی در مورد برنامه نفوذگر مهمات انبوه بسیار سختگیرانه عمل کرده است.
با این حال، به نظر میرسد که بسیاری از انگیزههای آن در اوایل دهه 2000 پاسخی به تلاش ایران برای دفن زیرساختهای غنیسازی هستهای خود در زیر زمین بهمنظور محافظت در برابر حملات پیشگیرانه آمریکا یا اسرائیل باشد.
بر اساس اظهارات دریافتی از نیروی هوایی، اشاره شده است که نسخههای بیاثر کلاهک BLU-127/B اصلیترین بار انفجاری در هسته GBU است.
از نوع 57E/B میتوان برای «کاوش کردن» به سمت هدف، نرم کردن زمین استفاده کرد. مدلهای مؤثر نیز میتوانند این کار را انجام دهند.
در مورد تونلهای درون رشتهکوههای زاگرس، زمین احتمالاً بسیار متراکم خواهد بود. هر بمب بعدی پس از آن قادر خواهد بود به عمق هدف و از طریق هر لایه بتن مسلح نفوذ کند.
همچنین احتمال وجود نقاط ضعف در طراحی و زیرساختهای مکانیکی تأسیسات وجود دارد که میتوان از آنها برای افزایش نفوذ بهرهبرداری کرد.
بر اساس گزارش اخیر ناظر هستهای سازمان ملل متحد، اینکه ایران در حال تقویت تأسیسات هستهای زیرزمینی خود است، در حالی است که برنامه هستهای این کشور در سالهای اخیر و پس از فروپاشی توافق هستهای با دیگر قدرتهای جهانی در سال 2018 بهسرعت تکامل یافته است.
بازرسان اخیراً دریافتند که این کشور ذرات اورانیومی با خلوص 83.7 درصد در کارخانه غنیسازی سوخت فردو تولید کرده است که بسیار بالاتر از رقم 60 درصدی ادعایی ایران است. این بسیار نزدیک به آستانه 90 درصد اورانیوم با توانایی تبدیل شدن به سلاح هستهای است.