بهگزارش مرکز مطالعات سورین، روزنامه وال استریت ژورنال در یادداشت خود بهقلم «دیون نیسن بام» نوشت: تهران برای پهپادهایی که به روسیه ارسال میکند، بیشتر به شرکتهای داخلی متکی است.
بر اساس یک تحلیل جدید، ایران اکنون در حال تکثیر قطعات پهپادهای مرگباری است که توسط روسیه در اوکراین استفاده میشود.
به ارتش این کشور کمک میکند تا از تحریمهای بینالمللی با قطعات ساخت داخل که زمانی از خارج از کشور تهیه میکرد، فرار کنند.
بر اساس یافتههای جدید [Conflict Armament Research]، یک گروه تحقیقاتی مستقر در انگلیس که این پهپادها را در اوکراین بررسی میکند.
به نظر میرسد یک شرکت ایرانی توانایی کپی کردن دو قسمت مورد استفاده در پهپادهای انتحاری را که قبلاً از تولیدکنندگان لوازم الکترونیکی ژاپنی میآمد، توسعه داده است.
ایران بیشتر قطعات پهپاد خود را از شرکتهای آمریکایی، اروپایی و ژاپنی که قطعات تجاری میفروشند، تهیه میکند.
یافتههای [Conflict Armament Research] نشان میدهد که چگونه ایران بیشتر به شرکتهای داخلی برای تولید قطعات پهپادهای خود متکی است، و این کار را برای آمریکا و متحدانش سختتر میکند تا با تحریمها آن را مختل کنند.
به گفته این گروه، این اولین بار است که بازرسان تسلیحاتی در اوکراین قطعات ساخت شرکت کوچک و خصوصی الکترونیک ایرانی سرمد الکترونیکس سپاهان را در پهپادهای سرنگونشده پیدا میکنند.
این شرکت که به درخواستها برای اظهارنظر پاسخ نداد، از سوی آمریکا یا متحدانش به دلیل نقش ادعایش در تولید پهپادهای مورداستفاده در اوکراین تحریم نشده است.
«دیمین اسپلیترز» -معاون عملیات تحقیقات تسلیحات- درگیری که در حال بررسی این پهپادها بوده است، گفت: «ازآنجاییکه تحریمها بر تسلیحات خارجی فشار میآورند، آنها مطمئناً نیاز به تولید هرچه بیشتر در داخل کشور را احساس میکنند.»
آمریکا و متحدانش میگویند تهران صدها پهپاد به اصطلاح انتحاری را در اختیار مسکو قرار میدهد که نیروهای روسیه با موفقیت از تعداد معدودی از آنها برای هدف قراردادن نیروگاههای برق اوکراین، شهرهای بزرگ و محلههای غیرنظامی استفاده کردهاند.
ایران میگوید که به روسیه برای جنگ در اوکراین کمک نظامی نمیکند، اگرچه اعتراف میکند که قبل از شروع جنگ پهپادهای مسکو را فروخته است.
اوکراین میگوید روسیه بیش از هزار پهپاد ایرانی را در چندین حمله در سال گذشته پرتاب کرده است.
به گفته مقامات اوکراینی، در برخی از روزهای ماه می، روسیه از بیش از 100 پهپاد برای حمله به اوکراین استفاده کرد. اوکراین توانسته تا حد زیادی تهدید پهپادهای ایران را خنثی کند، اما حملات مداوم بر سیستمهای پدافند هوایی این کشور فشار وارد میکند.
آمریکا و متحدانش به دنبال راههایی برای محدود کردن توانایی ایران در ساخت پهپاد هستند.
دولت بایدن و کشورهای اروپایی دهها شرکت و فردی را که گفته میشود در صنعت پهپادهای ایران دست دارند، تحریم کردهاند.
اما به نظر میرسد این تلاش تاکنون تأثیر محدودی داشته است. بسیاری از قطعات پهپادها مانند ریزتراشهها، لنزهای دوربین، موتورها و دستگاههای جیپیاس بهطور گسترده در بازار تجاری در دسترس هستند، و این امر باعث میشود که آمریکا و متحدانش نتوانند منابعی را که به سمت ایران میرود تحریم کنند.
یافتههای [Conflict Armament Research] بینش جدیدی را در مورد تحولات صنعت پهپادهای ایران ارائه میکند.
برای سالها، بازرسان تسلیحاتی سازمان ملل با بررسی پهپادهای ایرانی مورداستفاده شبههنظامیان حوثی در یمن، استفاده از قطعات آمریکایی، اروپایی و ژاپنی در این سلاحها را مستند کردند.
در اوایل سال جاری، اسپلیترز دو قطعه را در پهپادهای ایرانی که برای هدف قراردادن اوکراین استفاده میشد، کشف کرد که به نظر میرسید کپیهایی از قطعات ژاپنی باشد که زمانی توسط تهران برای پهپادهای ارائهشده به شبههنظامیان حوثی در یمن استفاده میشد.
اسپلیترز متوجه شد که قطعاتی که او بررسی کرد شباهتهای قابلتوجهی با قطعاتی دارد که برای فروش در وبسایت شرکت ایرانی تبلیغ میشود. او گفت که یک قطعه یافت شده در پهپاد نشان هرمی شکل شرکت را داشت.
Conflict Armament Research قطعات کپی شده را به [Sarmad Electronics] ردیابی کرد که در وبسایت خود میگوید که توانایی مهندسی معکوس قطعات را برای مشتریان دارد.
«جان کیوز» -محقق ارشد در پروژه کنترل تسلیحات هستهای ویسکانسین- یک گروه تحقیقاتی که توسط دولت و وزارت دفاع و گروههای بشردوستانه بزرگ آمریکا تأمین مالی میشود، گفت: به نظر میرسد که سرمد الکترونیک در اواسط دهه 1990 توسط مردانی تأسیسشده است که هیچ ارتباط واضحی با جامعه نظامی یا اطلاعاتی ایران ندارند.
کیوز گفت: «این در حال تبدیلشدن به یک حوزه پرسود است که شرکتهای خصوصی کوچکتر میخواهند وارد آن شوند و برنامه پهپادهای ایرانی بسیار مقاوم است، زیرا تنوع زیادی دارد.»
نیاز ایران به تولید یکی از قطعات در داخل کشور ممکن است با تلاش ژاپن برای محدود کردن صادرات تجهیزات حساس در پهپادها تحریکشده باشد.
در سال 2021، مقامات ژاپنی ، شرکت Tonegawa Seiko در توکیو را متهم کردند که در تلاش برای صادرات غیرقانونی 150 سروموتور کوچک به چین است که بهطور گسترده برای ساخت پهپادها استفاده میشود.
دادستانها از پیگیری اتهامات خودداری کردند، اما این پرونده فعالیتهای تجاری شرکت را موردتوجه قرار داد.
اسپلیترز گفت که سروموتور یک پهپاد جاسوسی مهاجر-6 که توسط اوکراین توقیفشده بود، به نظر میرسید کپی ایرانی یک قطعه Tonegawa Seiko باشد. او گفت که ایران ممکن است مجبور شده باشد برای تولید این قطعه به یک شرکت داخلی مراجعه کند.