بهگزارش مرکز مطالعات سورین، اندیشکده کویینسی در مقاله تازه خود بهقلم «الدار ممدوف» نوشت: «ایوان دوکه» -رئیسجمهور سابق کلمبیا- اخیراً در جریان سفر خود به اسرائیل(رژیم صهیونیستی) در ماه می، نسبت به نفوذ فزاینده ایران در آمریکای لاتین ابراز نگرانی کرد.
او معتقد است که این روند امنیت و دموکراسی در نیمکره غربی را به خطر میاندازد. نامزدهای چپ در چندین کشور پیروز شدهاند، اما روابط ایران عمدتاً با ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه است.
روابط ایران با ونزوئلا از دهه 2000 برقرار شده است که عمدتاً به دلیل موقعیت استراتژیک، اندازه و منابع انرژی ونزوئلا تحت رهبری هوگو چاوز است.
تهران با کشورهای متخاصم نسبت به آمریکا، روابط قوی دارد. مخالفت با آمریکا مستلزم مقاومت است.
بهرغم تحریمها، ایران موفقیت محدودی در آمریکای لاتین داشت. آنها در بولیوی پیشرفتهایی داشتند. در دوره اول ریاستجمهوری لوئیز ایناسیو داسیلوا (2003-2010)، روابط با برزیل بهعنوان بخشی از استراتژی برای تنوع بخشیدن به روابط دیپلماتیک با قدرتهای جهانی در حال ظهور بهبود یافت.
ایران فرصتی برای برزیل بود تا دیپلماسی جاهطلبانه خود را نشان دهد.
در یک نکته گستردهتر، برخلاف آنچه دوک اشاره میکند، شواهد کمی وجود دارد که حتی دولتهای آشکارا چپ در آمریکای لاتین بهویژه طرفدار ایران هستند.
برزیل تحت رهبری لولا به یک کشتی نظامی ایرانی در ماه فوریه 2023 به مدت سه روز در بندر ریودوژانیرو اجازه پهلوگیری داد.
این اقدام نسبتاً پیشپاافتاده واکنشهای خشمگین سناتور کروز و صفحه تحریریه والاستریت ژورنال را برانگیخته است.
«مادورو» -رئیسجمهور ونزوئلا- آمادگی خود را برای حرکت به سمت عادیسازی روابط با آمریکا اعلام کرد، اما این تنشزدایی نوپا هرگز بهطور مداوم دنبال نشد.
آمریکا، ونزوئلا را در کنار کوبا و نیکاراگوئه، در یک انکار دیپلماتیک عمدی، به دلیل حکومت اقتدارگرایانهشان، از اجلاس سران قاره آمریکا که در ماه ژوئن 2022 در لسآنجلس میزبانی کرد، حذف کرد.
نهتنها کشورهای مربوطه احساس تحقیر کردند، بلکه کشورهای دیگری مانند مکزیک نیز در این حذف شاهد تجربه دردناکی از مداخله سنگین تاریخی واشنگتن در امور آمریکای لاتین بودند.
نادیدهگیری مادورو احتمالاً با تعهد آمریکا به خوان گوایدو، رهبر مخالفان بهعنوان رئیسجمهور قانونی ونزوئلا مرتبط بود، اگرچه مدتهاست که آشکار شده بود که او چشماندازهای معتبری برای دستیابی به هر قدرت مؤثری نداشت.
درنهایت، حتی خود اپوزیسیون ونزوئلا در ماه دسامبر 2022 گوایدو را کنار گذاشت، اما واشنگتن تا آخرین لحظه کنار او ماند و درنتیجه فرصت را برای کنار گذاشتن سیاست آشکارا شکستخورده خود در مورد ونزوئلا از دست داد.
پس جای تعجب نیست که مادورو بهدنبال گسترش روابط با بازیکنانی بود که برای شکستن انزوای بینالمللی او مفید بودند و ایران (که بهطور مشابه با انزوا و تحریمها مبارزه میکرد) ظاهراً فرصتی برای پیوستن به نیروهای ونزوئلا دید.
واقعیت این است که ایران (برخلاف چین) منابع محدودی برای ارائه به همتایان بالقوه خود در آمریکای لاتین دارد.
روابطی که این کشور توانست در آنجا ایجاد کند، بیشتر با تعداد محدودی از کشورها است و اینها بهطور ناخواسته، به میزان قابلتوجه، توسط سیاستهای آمریکا تسهیل شد.
اگر دوکه و حامیان آمریکاییاش واقعاً نگران گسترش نفوذ ایران در آمریکای لاتین هستند که اغراقآمیز است، باید قبل از هر چیز از آمریکا دفاع کنند تا سیاستهای شکستخوردهاش را که به بیگانگی کشورهای آمریکای لاتین ادامه میدهد، بدون هیچ سود برای آمریکا و متحدانش در منطقه مشهودی رها کند.