بهگزارش مرکز مطالعات سورین، وبگاه اوراسیا ریویو در یادداشت خود بهقلم «آبیشک یاداف» نوشت: فنلاند و سوئد در ماه می 2022 برای پیوستن به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) ابراز علاقه کردند.
درخواست فنلاند تأیید شد و این کشور در ماه آوریل 2023 به عضویت آن درآمد.
بااینحال، الحاق سوئد با مانعی روبرو شد زیرا ترکیه، یکی از 31 عضو ناتو، این روند را مسدود کرد. ترکیه مدعی شد که سوئد به جداییطلبان کرد پناه داده است.
درنتیجه، عضویت سوئد در ناتو به دلیل این موضوع بحثبرانگیز که از سوی ترکیه مطرح شد، معلق ماند.
تهاجم روسیه به اوکراین ناتو را بر آن داشته تا دفاع جمعی خود را تقویت کند.
«رجب طیب اردوغان» در تاریخ 10 جولای 2023 در بیانیه مطبوعاتی مشترک با «اولف کریسترسون» -نخستوزیر سوئد- و «ینس استولتنبرگ» -دبیرکل ناتو- الحاق سوئد به ناتو را تائید کرد.
ترکیه موافقت کرده است که پروتکل الحاق در مورد سوئد را به مجلس ملی بزرگ ترکیه ارائه کند و برای اطمینان و تسهیل روند تصویب با مجمع همکاری کند.
اردوغان با حمایت از پیوستن سوئد به ناتو به نتایج مطلوب بسیاری به نفع ترکیه دست یافته است. او در عین به حداکثر رساندن منافع ملی ترکیه امتیازات قابلتوجهی را با موفقیت کسب کرده است. اردوغان پس از پیروزی در انتخابات ریاستجمهوری ترکیه در ماه می 2023 به سیاست خارجی قاطعانه دولت خود ادامه داد.
دیدار اولف کریسترسون، نخستوزیر سوئد در تاریخ 8 نوامبر 2022 و توبیاس بیلستروم، وزیر امور خارجه در تاریخ 22 دسامبر 2022 با ترکیه پایه خوبی برای همکاری بیشتر و مشارکت استراتژیک بین سوئد و ترکیه ایجاد کرد.
سوئد با اجرای مفاد موردتوافق دوجانبه که در یادداشت سهجانبه سال 2022 شامل سوئد، ترکیه و فنلاند آمده است، اصلاحات قانون اساسی را انجام داده است.
این کشور همکاریهای ضد تروریسم خود با ترکیه را در مقابله با حزب کارگران کردستان، افزایش داده و صادرات تسلیحات به ترکیه را از سر گرفته است.
قانون جدید ضد تروریسم سوئد که از اول ماه ژوئن 2023 لازمالاجرا شد، هدف آن رسیدگی به خواستههای اصلی ترکیه برای تصویب عضویت این کشور شمال اروپا در ناتو است.
این قانون عضویت در سازمانهای تروریستی را جرم انگاری میکند و برای افرادی که در فعالیتهای تروریستی یا حمایت از این سازمانها دست دارند تا چهار سال زندان تعیین میکند. بیلستروم تأکید کرد که این قانون به کاهش نگرانیهای ترکیه، بهویژه در رابطه با فعالیتهای حزب کارگران کردستان در سوئد کمک میکند.
بر اساس یک پیمان امنیتی دوجانبه جدید بین سوئد و ترکیه، نشست در سطح وزیران سالانه برگزار خواهد شد.
در جریان نشست افتتاحیه پیمان امنیتی، سوئد نقشه راهی را ارائه خواهد کرد که در آن تلاشهای مستمر خود برای مبارزه با تروریسم در تمام اشکال آن تشریح میشود.
سوئد بر موضع خود مبنی بر عدمحمایت از یگانهای مدافع خلق، حزب اتحاد دموکراتیک و سازمانی که در ترکیه بهعنوان سازمان تروریستی فتحالله نامیده میشود، تأکید کرد.
اردوغان پیش از عزیمت به لیتوانی برای شرکت در نشست ناتو تأکید کرد که ترکیه به تعهدات مربوط به سیاست درهای باز ناتو عمل کرده و از گسترش آن حمایت میکند.
باوجود آن، وی ابراز تأسف کرد که «ترکیه بیش از 50 سال است که منتظر عضویت در اتحادیه اروپا است.» اردوغان خواستار عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا شد و گفت: «ابتدا راه اتحادیه اروپا را در مقابل ترکیه روشن کنید و سپس ما راه را در مقابل سوئد هموار خواهیم کرد، درست همانطور که برای فنلاند انجام دادیم.» ینس استولتنبرگ، از جاهطلبیهای ترکیه برای عضویت در اتحادیه اروپا حمایت کرد.
شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا در مورد روابط اتحادیه اروپا و ترکیه گفتوگو کرد و بر لزوم تعامل مجدد اتحادیه اروپا با ترکیه و تقویت همکاری بر اساس منافع مشترک و درعینحال رسیدگی به اختلافات موجود تأکید کرد.
آنها بر اهمیت دستیابی به تنشزدایی پایدار در مدیترانه شرقی و یافتن راهحلی برای مسئله قبرس تحت قطعنامههای مربوطه سازمان ملل برای ثبات و امنیت منطقه تأکید کردند.
خرید سامانه پدافند هوایی اس-400 روسیه توسط ترکیه به دلیل نگرانی از به خطر افتادن امنیت و قابلیت همکاری، تنشهای طولانی با آمریکا و ناتو ایجاد کرده است.
هم آمریکا و هم ناتو به ترکیه هشدار دادهاند که سامانه اس-400 با زیرساختهای دفاعی ناتو ناسازگار است که میتواند اطلاعات حساس را در معرض دید روسیه قرار دهد.
بهرغم این هشدارها، ترکیه به این توافق پافشاری کرده است که منجر به اقدامات تنبیهی آمریکا ازجمله تعلیق ترکیه از برنامه جتهای جنگنده اف-35 در سال 2019 و اعمال تحریمها علیه نهادها و مقامات ترکیهای درگیر در خرید اس-400 شد.
در ماه اکتبر 2021، ترکیه از آمریکا 40 جت جنگنده اف-16 لاکهید مارتین به ارزرش20 میلیارد دلار به همراه تقریباً 80 کیت نوسازی برای ناوگان هواپیماهای جنگی موجود خود خریداری کند. در این رابطه، لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا اخیراً اظهار داشت: آمریکا از نوسازی نظامی ترکیه حمایت میکند.
علاوه بر این، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، صراحتاً به پیشبرد درخواست ترکیه برای خرید جنگندههای اف-16 با مشورت کنگره اشاره کرد.