بهگزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه فارن افرز در مقاله تازه خود بهقلم «هوونگ لوفو» نوشت: با افزایش تضاد روابط بین چین و آمریکا، بقیه جهان با ناراحتی نظارهگر آن هستند. واشنگتن بارها پکن را به جاسوسی از آمریکاییها و تلاش برای سرقت اسرار آن متهم کرده است که موضوع اخیر هم ارسال بالون بر فراز آمریکا بود.
پکن مدعی شده است که واشنگتن در تلاش است تا ارتباط آن را با بازارهای بینالمللی قطع کند.
دو طرف درگیر یک جنگ تجاری مداوم هستند و آنها همچنان به افزایش هزینههای نظامی خود ادامه میدهند. یک رویارویی خشونتآمیز بر سر تایوان بهطور فزایندهای ممکن به نظر میرسد.
این رقابت نگرانکننده برای بسیاری از کشورها مشکل ایجاد کرده است، اما مسلماً برای کشورهای درحالتوسعه چالشبرانگیزترین موضوع است.
واشنگتن به شرکا و متحدانش فشار میآورد تا از تلاشهایش برای مجازات دشمنش حمایت کنند، مانند پکن، حتی اگر روابط خوب با چین و آمریکا به رهایی صدها میلیون نفر از فقر کمک کرده است. رویارویی بین پکن و واشنگتن، حتی غیرخشونتآمیز، سیستم تجاری را که به قسمت جنوب جهان اجازه شکوفایی داده است، تضعیف خواهد کرد.
همچنین اگر این دو قدرت وارد جنگ شوند، کشورهای کوچکتر و ضعیفتر ممکن است وارد درگیری شوند.
اینکه آیا منطقه میتواند موقعیت خود را حفظ کند یا خیر، یک سؤال بیجواب است. اگر تنش بین پکن و واشنگتن منجر به درگیری نظامی شود، کشورهای منطقه ممکن است خود را تحتفشار شدید برای انتخاب طرف بیابند.
آسیای جنوب شرقی بهدوراز یکپارچگی است: کشورهای آن سیاستها و اهداف خارجی متفاوتی دارند که برخی از آنها با یکدیگر در تضاد هستند؛
اما رشد سریع و اقتصاد در حال گسترش منطقه نشان میدهد که کشورهای آن در طول زمان قدرتمندتر خواهند شد و به همراه آن، احتمالاً توانایی بیشتری برای جلوگیری از مداخله خارجی خواهند داشت.
آسیای جنوب شرقی ممکن است زمانی با درگیری قدرتهای بزرگ تعریفشده باشد، اما امروزه میتواند الگویی برای نحوه مدیریت رقابت قدرتهای بزرگ باشد.
تقریباً هر کشوری در آسیای جنوب شرقی تشخیص میدهد که درگیری آشکار بین چین و آمریکا نامطلوب است.
آنها همچنین میدانند که اگر هر یک از دو کشور بر منطقه مسلط شوند، برای سیاست و تجارت بد خواهد بود.
بیطرفی ممکن است یکی از معدود مواضعی باشد که این گروه ناهمگون از دولتها میتوانند در مورد آن توافق کنند.
سؤال این است که چگونه میتوانند به بهترین شکل به آن دست یابند. شبکه گسترده ارتباطات دیپلماتیک جنوب شرقی آسیا عاملیت سیاسی، قدرت چانهزنی و رشد اقتصادی آن را ارتقا میدهد. همسویی با بسیاری از کشورها ثمربخشتر از همسویی با هیچکدام است.
درواقع، شاید بهتر باشد که رویکرد آسیای جنوب شرقی را نه بهعنوان عدم تعهد، بلکه بهعنوان چندجانبه در نظر بگیریم.
منطقه تا آنجا که میتواند پیوندها و انتخابها را میخواهد. علاوه بر چین و آمریکا، از استرالیا، هند، ژاپن و کشورهای اروپایی استقبال کرده است تا فعالانه با منطقه تعامل داشته باشند؛ یعنی در تجارت، سرمایهگذاری و مشارکت در گفتوگوهای بینالمللی آن.
ایجاد همه این پیوندها ممکن است زمان و تلاش نیاز داشته باشد؛ اما همانطور که آسیای جنوب شرقی نشان داده است، اینیک راه مؤثر و مقرونبهصرفه برای کشورهای درحالتوسعه است تا هم از درگیری قدرتهای بزرگ اجتناب کنند و هم خودشان به بازیگر تبدیل شوند.