بهگزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه فارن پالیسی در یادداشت خود بهقلم «انچال وهرا» نوشت: یک سال پیش، «ینس استولتنبرگ» در حال آمادهشدن برای پایان دوره دبیرکلی ناتو و بازگشت به نروژ بود تا رئیس بانک مرکزی این کشور شود و خود را با تعیین نرخ بهره و مدیریت ثروت عظیم این کشور غنی از انرژی مشغول کند.
وزیر دارایی نروژ در اوایل فوریه سال گذشته گفت که او «بهترین» گزینه برای این شغل بود.
تنها چند هفته بعد، روسیه به اوکراین حمله کرد. استولتنبرگ به سرعت دورهی فعلی خود را تمدید کرد و بهعنوان چهره واکنش هماهنگ اروپا به جنگ تجاوزکارانه ولادیمیر پوتین
شناخته شد.
با این حال، این تمدید یک ساله در پاییز امسال به پایان خواهد رسید و بروکسل از هم اکنون با گمانهزنیها درباره جایگزینی او مشغول شده است.
یک دیپلمات اروپایی گفت: «این کمترین شفافیت در بین همه انتخابات است. انتخاب از طریق رایزنی بین کشورهای قدرتمند اتفاق میافتد.
تصمیمات ناتو بر اساس اجماع است، اما چهار اقتصاد برتر، آمریکا، آلمان، فرانسه و بریتانیا، نفوذ بیحد و حصری دارند، حتی اگر همیشه مدعی بهدنبال موقعیت مطلوب برای خود نباشند.
آمریکا معمولاً از رقابت برای رهبری سیاسی ناتو خودداری میکند، زیرا به طور سنتی یکی از بالاترین پستهای نظامی را در این ائتلاف بر عهده دارد، فرمانده عالی اروپا به طور سنتی یک ژنرال آمریکایی است.
اما اینکه آمریکا زا چه کسی حمایت میکند در تصمیم نهایی اهمیت دارد. بعید است آلمان و فرانسه امسال نامزدهای خود را معرفی کنند، زیرا هر دو تلاش کردهاند از طریق دیپلماتیک درگیری اوکراین را حل کنند و اندکی قبل از شروع جنگ با پوتین دیدار کردهاند.
از آن زمان، آنها سعی کردهاند حتی در هنگام ارسال کمکهای بشردوستانه و دفاعی به اوکراین، یک عملکرد متعادلکننده داشته باشند.
«ایان لسر» -معاون صندوق مارشال آلمان- گفت که فکر نمیکند آلمان این موضع را بخواهد، زیرا موضع این کشور در مورد اوکراین «از قبل بحث برانگیز است».
برخی استدلال میکنند که یک رهبر یکی از کشورهای حوزه بالتیک سیگنال روشنی به پوتین میفرستد مبنی بر اینکه ناتو با تمام قدرت پشت سر اوکراین ایستاده است.
اما به همان اندازه این نگرانی وجود دارد که آنها بیش از حد جنگطلب باشند که هر زمان که درگیری فروکش کرد، نمیتوانند با روسیه صلح کنند.
برخی از ناظران ناتو پیشنهاد کردهاند که مساحت جغرافیایی میتواند یک دارایی دیپلماتیک باشد و به کانادا بهعنوان یک نامزد بالقوه اشاره میکند.
برخی دیگر میگویند که رهبر باید از اتحادیه اروپا باشد، که 21 عضو از 30 عضو ناتو است. ایتالیا، یک کشور مرزی خط مقدم در دریای مدیترانه و اغلب اولین نقطه ورود مهاجران از کشورهای فقیرتر، بهعنوان یک رقیب مشروع به نظر میرسد.
فهرستی از رهبران زن فعلی و سابق ناتو نیز در میان گزینههای احتمالی وجود دارد. زوزانا کاپوتووا، رئیسجمهور اسلواکی، اینگریدا سیمونیته، نخستوزیر لیتوانی، و کولیندا گرابار، رئیسجمهور سابق کرواسی، همگی در رسانهها بهعنوان نامزدهای احتمالی شناخته شدهاند، اما به گفته سه ناظر ناتو، نام آنها کمتر ذکر میشود.
فریلند و کالاس هر دو زنانی پویا هستند که در موقعیتهای بالا در کشورهای خود قرار دارند. دبیران کل ناتو به طور سنتی رؤسای دولت بودهاند، اما این یک قاعده ثابت نیست و بسیاری معتقدند معاون نخستوزیر یا وزیر خارجه نیز قابل قبول است.
در همین حال، در استونی به نظر میرسد تمرکز بر انتخابات داخلی باشد. برای هر یک از کشورهای بالتیک داشتن یکی از سردبیران ناتو مایه مباهات است، اما در بروکسل احساس میشود که تعداد کمی چنین چیزی را واقعبینانه میدانند.
یک دیپلمات اروپایی گفت که کشورهای بالتیک، شرق و اروپای مرکزی مدتهاست که در صف بودهاند، اما این بدان معنا نیست که آنها این بار این سمت را به دست خواهند آورد.
«کرستی کالجولید» -رئیسجمهور سابق استونی- قبل از خبر تمدید استولتنبرگ برای این سمت در رقابت بود، اما هنوز مشخص نیست که آیا جاهطلبیهای او در سال جاری برآورده میشود یا خیر.
«بن والاس» -وزیر دفاع بریتانیا- نام دیگری است که بهعنوان نامزد ریاست ناتو شناخته میشود. با این حال، ممکن است بریتانیا برای متقاعد کردن اروپاییها کار سخت در پیش داشته باشد، زیرا بسیاری از آنها هنوز از تصمیم بریتانیا برای خروج از اتحادیه اروپا احساس ناراحتی میکنند.
اما دیگران، بهویژه اعضای ناتو در همسایگی روسیه، قدرت نظامی بریتانیا را یک مزیت بزرگ میدانند.
«ماریو دراگی» -اقتصاددان، بانکدار و نخستوزیر سابق ایتالیا- و «فدریکا موگرینی» -رئیس سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا- نیز در این فهرست قرار دارند.
مسئله مهم این است که اروپاییها و آمریکا بهدنبال چه چیزی هستند و من فکر میکنم بخشی از الزامات این کار فقط یک دیپلمات کارکشته بودن است.
ریاست اتحادی با حضور حدود 30 کشور نیازمند آشنایی با موضوعات دفاعی دارد. دراگی ممکن است اولی را داشته باشد اما دومی را نه.
اتحاد و هماهنگی اروپا با آمریکا برای شکست پوتین و جاهطلبیهای گستردهتر او از اهمیت بالایی برخوردار است.
نگرانی اصلی از بین رفتن انسجام سیاسی است. بسیاری بهدنبال روی کار نگه داشتن استولتنبرگ هستند.
هر هفته تعدادی برای بر عهده گرفتن این پست نامزد میشوند، اما شایعات در ناتو بیشتر دربارهی استولتنبرگ است.
من فکر نمیکنم این امری مسلم باشد که دبیرکل پس از پایان دوره ریاست خود از سمت خود کنار برود. همچنین صحبتهای معتبری وجود دارد که ممکن است دوره او تمدید شود.
شاید این موضوع به نفع او باشد زیرا شغل ریاست بانک مرکزی نروژ دیگر برای استولتنبرگ در دسترس نیست.
استولتنبرگ در سفر این هفته به واشنگتن، رهبری آمریکا را تحسین کرد و گفت: «رهبری تزلزل ناپذیر آمریکا و حمایت دو حزبی تضمین کرده است که متحدان ناتو مانند سابق متحد میمانند.» با این حال، در انتخاب جانشین او ممکن است این وحدت دوام نیاورد.