بهگزارش مرکز مطالعات سورین، روزنامه نشنال اینترست در یادداشت خود بهقلم «جروجیو کافیرو» «امیلی پرژیبوروفسکی» نوشت: از زمان زمینلرزه هولناک 7.8 ریشتری ماه گذشته در امتداد مرز ترکیه و سوریه، حمایتهای بشردوستانه برای ترکیه از سراسر جهان ارسالشده است.
از جمله کشورهایی که در تلاشهای امدادی کمک میکنند، میتوان به دوستان نزدیک ترکیه و همچنین برخی از کشورهایی اشاره کرد که حداقل تا همین اواخر، مشکلات عمدهای با آنکارا داشتند.
همسایه آن، یونان که در سال 2022 و اوایل سال 2023 تنشهای زیادی را در روابط با ترکیه تجربه کرد، بلافاصله برای کمک به ترکهای آسیبدیده از فاجعه وارد عمل شد.
پوشش احتمالی این رویداد فاجعهبار میتواند باعث بهبود قابلتوجهی در روابط دوجانبه آتن و آنکارا باشد.
«دیپلماسی زلزله» برای روابط یونان و ترکیه تازگی ندارد. در روز 17 ماه آگوست 1999، زمینلرزه ازمیت در منطقه مرمره ترکیه تقریباً 20هزار قربانی گرفت و باعث فروریختن حدود 100هزار ساختمان شد.
در آن زمان، تنشهای دیپلماتیک بین آتن و آنکارا بر سر تعدادی از مسائل وجود داشت؛ تنها سه سال قبل از آن، این دو بر سر یک جفت جزیره خالی از سکنه تقریباً وارد جنگ شده بودند که تنها به دلیل مداخله آمریکا از آن جلوگیری شد.
با این حال، یونان برای ارائه سطوح بالایی از حمایت وارد عمل شد. متأسفانه، ماه بعد زلزله دیگری در آتن رخ داد و ترکها متقابلاً به همسایه خود کمک کردند. نتیجه این کمکها، تقریباً یک دهه روابط گرم بین دو کشور بود.
تقریباً یک ربع قرن بعد، «دیپلماسی زلزله» مجدداً وارد عمل شد و چشمانداز عصر جدیدی از روابط گرمتر یونان و ترکیه را بهطور قابلتوجهی شفاف کرد.
متیو برایزا که از سال 2005 تا 2009 بهعنوان معاون دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در امور اروپا و اوراسیا خدمت کرد، در مصاحبه با نویسندگان توضیح داد: «امیدوارم آنچه این بار در واکنش به زلزلههای هولناک ترکیه اتفاق میافتد، در حوزه دیپلماتیک مشابه آنچه پس از زلزله مرگبار 1999 ترکیه رخ داد، باشد.»
این گرم شدن روابط احتمالاً ترس یونانیان از سرمایهگذاری رئیس دولت ترکیه و متحدانش بر (رفع) تنش بین آنکارا و آتن را کاهش خواهد داد.
«رونالد مایناردوس» -رئیس برنامه مدیترانه در اندیشکده یونانی بنیاد سیاست خارجی و اروپایی مستقر در آتن- به ما گفت: «زلزله عظیم دری را برای تنشزدایی در روابط دو کشور باز میکند. مایناردوس توضیح داد که اکنون با دیدار نیکوس دندیاس، وزیر امور خارجه یونان از جنوب ترکیه، «دیپلماسی شروع شده است».
این دیدار یک «حرکت قابلتوجهی بود که با موج همبستگی همراه است»، زیرا مقامات آتن و آنکارا اکنون از آغاز «فصل جدیدی» در روابط دوجانبه صحبت میکنند.
روابط بین آنکارا و آتن تا حدودی در حال بهتر شدن است. تاکنون، کمکهای یونان، اردوغان و کیریاکوس میتسوتاکیس، نخستوزیر یونان را بر آن داشته تا برای اولین بار از ماه مارس سال گذشته باهم تعامل داشته باشند.
در یک نمونه شگفتانگیز دیگر، «مولود چاووش اوغلو» -وزیر امور خارجه ترکیه- بهطور مفصل درباره چشمانداز تنشزدایی بین دو همسایه صحبت کرد و حتی پیشنهادی شش مادهای را با هدف بهبود روابط دوجانبه به یونان ارائه کرد.
تنش بین یونان و ترکیه مدتهاست که در شکاف در ائتلاف ترانس آتلانتیک تأثیرگذار بوده است. بنابراین، در زمانی که دولت جو بایدن سخت در تلاش است تا وحدت ناتو را تقویت کند، هرگونه بهبود در روابط آتن و آنکارا خبر خوبی برای واشنگتن است.