بهگزارش مرکز مطالعات سورین، وبگاه المانتیور در گزارش تازه خود نوشت: طرفهای برجام برای نخستین بار طی 6 ماه گذشته در وین با هم دیدار کردند تا جان تازه به توافق هستهای ایران بدهند که بارها اعلام شده بود این توافق مرده است.
این نشست در پی متن پیشنهادی «جوزپ بورل» -مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا- انجام گرفت.همانگونه که ما نوشته بودیم، ایران موضوع فعالیتهای گذشته خود را جدای از تعهداتش در برجام میداند و ترجیح میدهد به این گونه با آن برخورد شود.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی در سال 2015 ارزیابی نهایی خود از فعالیتهای گذشته و فعلی ایران را منتشر کرد و این همزمان با برجام بود تا این که فرایند این توافق بتواند شروع شود.
برجام به کلی مربوط به فعالیت هستهای ایران و رفع تحریمها میشود اما نسبت به آنچه بعدا در منطقه اتفاق افتاد اگر نگوییم علیت، دست کم ارتباط متقابلی با آنها داشت.
به نظر میرسید که اگر بر سر توافق هستهای درجهای از همدلی بین ایران و غرب اتفاق بیافتد که اتفاق هم افتاد، این امر باعث تقویت امنیت و یکپارچگی منطقه میشود.
بر عکس، شکست مذاکرات یا بازگشت ایران به یک موضع قاطع منطقهای میتوانست منطقه را تا آستانه درگیری و شاید هم یک رقابت تسلیحات هستهای بکشاند.
قطر و عمان عوامل اصلی تسهیل در تعامل با ایران بودند. دوحه میزبان آخرین دور مذاکرات بین دیپلماتهای ایران و آمریکا و با میانجیگری اتحادیه اروپا بود.
میانجیگری عمان به آزادی آمریکاییها و سایر اتباع خارجی زندانی در ایران کمک کرد.
به نظر میرسد که ایران مایل است وضعیت متزلزل و پرمخاطره فعلی را در سطحی پایین حفظ کند تا این که حرکت بعدی خود و سرنوشت مذاکرات وین را بسنجد.
بحران سیاسی عراق در میان احزاب شیعی رخ داده و در یک طرف، روحانی عوامگرا، مقتدی صدر قرار دارد که حزبش در انتخابات اکتبر سال 2021 بیشترین آرا را به دست آورد و در مقابل، ائتلاف چارچوب هماهنگی قرار دارد.
صدر هفته قبل و به دنبال معرفی «محمد شیاع السودانی» -متحد دیرینه مالکی- به عنوان نخستوزیر از سوی چارچوب هماهنگی، از هواداران خود خواست تا به شورای نمایندگی عراق یا پارلمان این کشور هجوم برند.
هر چند که اسماعیل قاآنی، فرمانده سپاه قدس، با شروع این بحران در بغداد بود اما تمرکز ماموریت او بر میانجیگری بود و نه واکنش. تظاهرات بین حامیان صدر و چارچوب هماهنگی تاکنون شدید بوده اما به صورت مسالمتآمیزی پیش رفته است.
صدر خواستار «انقلاب» علیه نظام و فساد در عراق است و بعد از افشای نوار مربوط به سخنان مالکی، به دنبال بیرون راندن او از سیاست عراق است. مالکی در این نوار صدر و تقریبا هرکس دیگری را تهدید کرده بود.
منافع ایران در عراق این است که احزاب شیعی متحد بمانند اما صدر این کار سختتر کرده است.
هر چند که صدر شریک مطلوبی برای ایران در عراق نیست اما روابط بین این دو بیش از آنچه که گزارش میشود کاسبکارانه است.
اگر هم آشتی بین شیعیان بوجود آید، این توافقی است که در نهایت بین صدر و تهران انجام میگیرد.