بهگزارش مرکز مطالعات سورین، وبگاه میدل ایستای مقالهای بهقلم «الیس گئووری» منتشر کرد که در آن آمده است: دههها توسعه دقیق، ایران را به یک رقیب جدی در فناوری پهپادی تبدیل کرده است که اکنون خود را در میدان نبرد اوکراین میبیند و به تهران نفوذ منطقهای جدیدی میدهد.
از زمان انقلاب اسلامی سال ۱۹۷۹ و خصومت ناشی از آن بین ایران و غرب، تحریمهای بینالمللی تهران را به سوی خودکفایی در زمینه انواع کالاها بهخصوص نظامی سوق داده است.
در دوران جنگ ایران-عراق در میانه دهه ۱۹۸۰ بود که علاقه تهران به پهپادها به طور واقعی با اولین پهپاد به نام ابابیل(به معنای دسته پرندگان) نامی که از پیش نشاندهنده استفاده استراتژیک این کشور از پهپادها در میدان نبرد بود، آغاز شد.
همزمان با افزایش حملات روسیه در سراسر کشور و تخریب نیروگاهها و زیرساختهای غیرنظامی و نظامی، صدای وزوز پهپادهای ساخت ایران به صدایی آشنا در شهرها و شهرهای اوکراین تبدیل شده است.
با کاهش سریع ذخایر موشکی روسیه، مسکو به ایران روی آورده است تا به سرعت جلوی پیشرفت نظامی اوکراین و از دست دادن قلمرو بیشتر را بگیرد.
استفاده از این پهپادها به ایران این فرصت را داده است تا آنها را در یک درگیری پویا آزمایش کند و به دانشمندان این کشور امکان یادگیری میدهد تا سخت افزارهای ایرانی را به نمایش بگذارند.
تسلط ایران بر پهپادها برای دههها یک اولویت ملی بوده است که مسئولان به رغم اقتصاد تحریمشده آن را پرورش داده و از آن مراقبت کردهاند.
یک ضعف بسیار ویژهای که ایران داشت، ناتوانی در ارتقاء نیروی هوایی خود به شیوهای معنادار بود. جمهوری اسلامی نیروی هوایی را از شاه به ارث برده است، اما اساساً دیگر برای هیچ درگیری نظامی با دشمنان منطقهای و جهانی مناسب نیست.
راهبرد پهپادی کشور یکی از چهار رکن استراتژی نظامی ایران است و سایر محورها نیز برنامه موشکی، شبکه متحدان و نیابتیهای غیردولتی و قابلیتهای رو به رشد آن در حوزه جنگ سایبری هستند.
در مجموع، اینها ستونهای «بازدارندگی نامتقارن» را تشکیل میدهند که ایران در مواجهه با تحریمهای فلجکننده ایجاد کرده است.
برنامه موشکی ایران بوده که به دلیل ارزش بازدارندگی، به ویژه در قبال اسرائیل، در کانون توجه قرار گرفته است.
ایران اکنون دارای ناوگانی از پهپادها است که قادر به موشکهای هدایتشونده دقیق با برد 2 هزار کیلومتر هستند، به علاوه تعداد زیادی پهپاد تجسسی.
انزوای ایران از تامینکنندگان سابق تسلیحات به این معناست که این کشور در درجه اول بر خودکفایی تاکید کرده است.
احتشامی گفت در مقایسه با پهپادهای اسرائیلی، ترکیهای یا آمریکایی، ممکن است ساده باشند، اما موثر هستند.
شاهد 136 که اکنون به طور گسترده در اوکراین مورد استفاده قرار میگیرد، نشان میدهد که ایران تا چه حد در تثبیت خود به عنوان یک نیروگاه فناوری پهپادها پیشرفت کرده است.
یکی دیگر از پهپادهای پیشرفته جنگی کشنده موجود در زرادخانه ایران، شاهد 129 است که در جبهههای مختلف غربآسیا از جمله سوریه، لبنان و منطقه خلیجفارس آزمایشهای رزمی انجام شده است.
ایران با درک اینکه نمیتواند با آمریکا روبرو شود، منابع محدود خود را برای ساخت «پهپادهای در مقیاس بزرگ، نسبتا ابتدایی و ارزان اما مؤثر» به کار برده است. ژنرالهای آمریکایی در سالهای اخیر نسبت به توانمندی پهپادهای ایران هشدار دادهاند و پیشرفت در فناوری پهپادی این کشور به این معنا بوده که تهران میتواند از «برتری هوایی محلی» برخوردار شود.
توسعه پهپاد تهران نیز نتیجه توانمندی آن برای ایجاد یک «شبکه مخفی جهانی قاچاق گسترده» است که به این کشور تحریمشده اجازه میدهد «قطعات و فناوریها را به دست آورد.
اوایل سال جاری، ایران اولین کارخانه تولید پهپاد خود را در تاجیکستان افتتاح کرد.
تاجیکستان، کشوری که اکثریت آن مسلمان سنی است، توسط یک نظام سکولار سرسخت اداره میشود، با مقاماتی که حجاب را در نهادهای دولتی ممنوع میکنند و کارزارهای منظمی را برای تراشیدن ریش مردان انجام میدهند، که در تضاد آشکار با قوانین حاکم بر جامعه ایران است.
تاجیکستان به تهران اجازه میدهد تا روابط دوجانبه خود را بهبود بخشد و در عین حال برنامه پهپادی خود را به دور از خرابکاریهای احتمالی اسرائیل توسعه دهد.
یکی از دلایلی که ایران با تاجیکستان در تولید پهپاد همکاری کرده است، نگرانیهای امنیتی مشترک آنها در مورد طالبان و داعش- خراسان است.
یکی از نقاط قوت پهپادهای ایرانی این است که میتوانند جایگزینهای مقرون بهصرفه و مزایای تاکتیکی مشابه را به بازیگران دولتی و غیردولتی در داخل و خارج از غربآسیا ارائه کنند.
در مکانهایی مانند یمن، «فناوری پهپادی ایرانی یک تغییردهنده بازی بود.
میزانی که حمایت ایرانیها از حوثیها در این منطقه تفاوت ایجاد کرده، بسیار قابلتوجه بوده است.
پیشرفت در فناوری پهپادی ایران به این معناست که تهران میتواند از «برتری هوایی بومی» برخوردار شود.
یک ژنرال به کنگره گفت: برای اولین بار از زمان جنگ کره، ما بدون برتری کامل هوایی در حال عملیات هستیم.
ایران امیدوار است که در مقطعی روسها متقابلاً پاسخ دهند و سختافزار نظامی را که ایران همیشه درخواست کرده است، مانند جنگندههای پیشرفته سوخو-35 یا سامانههای دفاع هوایی پیشرفتهتر، در اختیارش بگذارند.
در حالی که پهپادهای ایران هنوز ارزش اقتصادی قابلتوجهی ندارند، اما ارزش سیاسی زیادی دارند. هر چه جهان بیشتر شاهد قدرت نظامی آن باشد، افراد در تهران احساس راحتی بیشتری خواهند کرد و البته برای ایران این بخشی از استراتژی بازدارندگی این کشور است.