متحدان آمریکا، پیش از این در زمینه مسائل منطقه ابتکار عمل را به دست گرفتهاند.طی یک سال گذشته، آمریکا و ایران برای احیای توافق برجام تلاشهایی کردند. علیرغم پیشرفتهای صورت گرفته در چندین دور مذاکرات در وین، دو دولت همچنان در بنبست هستند و نگرانیها در مورد اتمام زمان، افزایش یافته است.
ایران به سرعت در حال نزدیک شدن به نقطهای است که اعلام کند که برنامه هستهای خود را به عقب باز نمیگرداند و پس از آن دیگر آمریکا هیچ فایدهای در بازگشت به توافق نمیبیند. ایران همچنین به این نتیجه میرسد که دولت آمریکا در بنبست قرار دارد و بعید است که تحریمهای اقتصادی را لغو کند.
بنابراین، آنها اصراری در بازگشت به برجام ندارند.یکی از عوامل مخرب آن، نحوه پرداختن به نقش ایران در منطقه است. آمریکا و ایران باید راهی برای انجام این کار بیابند.
بحث در مورد موضوعات منطقهای مانند نقش ایران در سوریه و عراق، حمایت آن از حزبالله در لبنان، پایان جنگ در یمن و امنیت دریایی در منطقه خلیج فارس، در صورت متوقف شدن مذاکرات هستهای، ممکن است در تلاشهای دیپلماتیک برای حل برخی از این مسائل، پیشرفت چشمگیری ایجاد شود.
در حال حاضر، اختلاف نظرها در مسائل منطقه باعث کند شدن پیشرفت مذاکرات هستهای میشود و عدم دستیابی به توافق هستهای، امنیت منطقه را بدتر میکند. با پیوستن این دو موضوع در روند مذاکرات یکسان، شکست مذاکرات با وارد شدن فشار اقتصادی بیشتر بر ایران و خرابکاری هستهای آن همراه خواهد شد.واکنش ایران، احتمالاً در قالب درگیریهای تازه در لبنان، سوریه و عراق و همچنین تحریکات تنشزایی مانند نفت و تأسیسات زیربنایی در عربستان یا حمل و نقل دریای آزاد خواهد بود.اگر دولت بایدن مصمم است تا از درگیریهای پرهزینه در غربآسیا اجتناب کند، باید رویکرد خود را برای از بین بردن مانع بزرگ مذاکرات هستهای و کمک به امنیت منطقه در زمانی که آمریکا به دنبال کاهش تعهدات نظامی خود در این زمینه است، تغییر دهد.
آمریکا مدتی است که اصرار دارد که بازگشت آن به برجام منوط به موافقت ایران برای مذاکره در مورد سیاستهای منطقهای آن است.وضعیت آمریکا پس از امضای برجام به دلیل عدم درخواست عقبنشینی سیاستهای ایران در لبنان، سوریه، عراق و یمن مورد انتقاد قرار گرفت.منتقدان داخلی توافق هستهای و متحدان منطقهای آمریکا به سرعت این توافق را به دلیل دادن منابع و فضای بیشتر به ایران برای گسترش نفوذ منطقهای خود متهم کردند.
شواهد کمی برای این ارتباط وجود داشت، اما صرف نظر از شایستگی آن، این انتقاد به نقص آشکار برجام تبدیل شد، که دولت بایدن در صورت بازگشت به این توافق باید آن را برطرف کند.ایران ادعای افزایش سیاستهای تجاوزکارانه پس از امضای برجام را رد کرده و حاضر نیست در مورد موضوعی که در مذاکرات هستهای روی میز نبوده، بحث کند. این کشور تمرکز بر مسائل منطقهای را محصول لابی موفقیتآمیز رقبای منطقهای خود میداند که میخواهند توافق هستهای را تضعیف کنند.
«آیتالله خامنهای» -رهبر ایران- اخیرا درخواست آمریکا مبنی بر بازگشت این کشور به برجام و به مذاکرات آینده درباره مسائل منطقهای را رد کرد و گفت که آمریکا از این موضوع برای خروج از توافق هستهای استفاده میکند. وی افزود، ایران مداخله خارجی را در مورد منافع امنیت ملی خود نمیپذیرد.ایران به آمریکا در بیرون راندن طالبان از افغانستان در سال 2001 و سپس ایجاد نظم جدید در کنفرانس بن همکاری کرد، اما تقریباً بلافاصله به عنوان یکی از اعضای «محور شرارت» تعیین شد.
دو سال بعد، دولت جورج دبلیو بوش، پیشنهاد محمد خاتمی، -رئیس جمهور وقت ایران- برای بحث در مورد مسائل منطقه را رد کرد. تهران معتقد است که امنیت منطقهای موضوعی نیست که آمریکا به دنبال آن است، بلکه تضعیف ایران و تغییر نظام است. ایران میخواهد مسائل منطقهای را مستقیماً با همسایگان خود حل کند. آمریکا به جای اصرار بر وارد کردن بحثهای امنیتی منطقهای در مذاکرات هستهای، باید مذاکرات امنیتی منطقهای را تشویق کند و اجازه دهد آنها جداگانه اما همزمان با مذاکرات هستهای، پیش بروند.
آمریکا باید عربستان و دیگر بازیگران منطقهای را تشویق کند تا مجمع بغداد را به بستری برای مذاکرات درباره امنیت منطقه تبدیل کنند. آمریکا باید از این روند حمایت کند و هنگامی که پیشرفت کافی حاصل شد، میتواند به آن بپیوندد.