بهگزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه نشنال اینترست در یادداشت تازه خود بهقلم «سجاد صفری» نوشت:از آنجایی که ولادیمیر پوتین به اوکراین حمله میکند، اکنون لازم است تا سیاستگذاری کوتهبینانه غرب مورد بازبینی قرار گیرد که چگونه راه را برای روابط دیپلماتیک و تجاری به شدت مطلوب چین و روسیه باز میکند و باعث تضعیف اقدامات جهانی منع گسترش تسلیحات هستهای میشود.
فروش فناوری موشک بالستیک اخیر از سوی چین به ریاض نمونهای از این جریان است.
ما حالا و برای نخستین بار «شواهد روشنی» داریم مبنی بر این که چین به عربستان کمک کرده تا برنامه موشک بالستیک خود را ایجاد کند. هر چند که قبل از این مشخص شده بود ریاض موشکهای بالستیک را از چین خریده، اما آخرین تحولات حاکی از بروز نقطه عطفی است؛ زیرا به این پادشاهی اجازه میدهد تا موشکهای خودش را تولید کند.
برنامه بومیسازی موشک بالستیکی که به ایران برسد، باعث نمیشود تا پدافند هوایی این پادشاهی به نحو جدی تقویت شود. این کشور به لطف صادرات تسلیحات غربی پیش از این هم در زمینه قدرت شلیک هوایی بر ایران برتری داشت. حتی تندورهای طرفدار سعودی هم با این نظر موافق هستند.
نکته مبهم این است که این پادشاهی تا چه میزان در برنامه موشکی خود پیشرفت داشته است. در واقع، حتی روشن نیست که آیا سعودیها توانستهاند موشکهایی را که قبلا از چین خریدند، با موفقیت شلیک کنند یا نه.
با این حال، نکته روشن این است که چین در حال حاضر شالودهای را برای برنامه موشک بالستیک سعودی ایجاد میکند که احتمالا بتواند در آینده بر پدافند هوایی ایران غلبه کند، چیزی که در حال حاضر قادر به انجام آن نیست. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، توازن بازدارندگی بین ایران و عربستان به نفع سعودیها تغییر خواهد کرد.
امروز ایران برنامه پیشرفتهای در زمینه موشکهای بالستیک دارد و نشان داده آمادگی بهرهبرداری از آن را در هر تقابل نظامی دارد. در واقع، ایران ترور سردار سلیمانی، فرمانده ارشد خود توسط آمریکا در سال 2020 را با استفاده از موشکهای بالستیک و کوبیدن نیروهای آمریکایی در عراق تلافی کرد.
هیولای هراسآور این پرتابههای قدرتمند ترس و وحشت را در دل دشمنان میاندازد و در صورت وقوع درگیری، قدرت بازدارندگی محدودی را به ایران در برابر دشمنانش میدهد. هر چه که این هیولا قدرتمندتر باشد، بازدارندگی ایران هم بیشتر میشود. دقیقا همینجاست که اهمیت یک برنامه موشکی کاملا عملیاتی و بومی سعودی قادر به غلبه بر پدافند هوایی ایران معلوم میشود.
اگر چنین برنامهای محقق شود، احتمالا ترس سعودیها از موشکهای ایران کاهش مییابد و محاسبات جمهوری اسلامی در مورد شاخ به شاخ شدن نظامی دو کشور را تغییر خواهد داد. ریاض با آگاهی از این که ایران و متحدانش تمایل به حمله به داراییهای متعلق به عربستان و متحدانش دارند، دست به این اقدام میزند. نمیتوان این عوامل را برای کند کردن تیغههای بازدارندگی ایران نادیده گرفت.
پکن وارد برنامهای شده که در صورت تکمیل آن، احتمالا به قلب بازدارندگی جمهوری اسلامی ضربه میزند، هر چند که دلالتی بر خصومت چین با ایران ندارد و همچنین، نشاندهنده تعهد عمیق چین به امنیت سعودیها نیز نیست.
با این حال، این اقدام دلالت بر این دارد که منافع مالی در محاسبات پکن وزنهای سنگینتر از نگرانیهای استراتژیک تهران دارد، هر چند که تهران بعد از خروج دونالد ترامپ از توافق هستهای 2015 و برای دور زدن تحریمهای آمریکا و توافق همکاری استراتژیک 25 ساله بین دو کشور تکیه بر پکن دارد. فقط پکن نیست که نیازها و نگرانیهای استراتژیک تهران را نادیده میگیرد.
اما نقش چین در ساختن کل یک برنامه موشک بالستیک برای عربستان یادآور این نکته است که ترتیبات امنیتی نابرابر و کوتهبینانه غرب فقط موقعیت دفاعی ایران را تضعیف نکرد، بلکه اقدامات عدم اشاعه تسلیحات هستهای را نیز تضعیف نمود و به توافقات تسلیحاتیای دامن زد که به شدت مطلوب کشورهایی نظیر چین و روسیه است.