بهگزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه ریویو در یادداشت خود بهقلم «ریچارد گلدبرگ» نوشت: آنچه که آمریکا در وین با آن موافقت میکند، توافق کوتاهتر و ضعیفتری است که در ازای محدودیتهای کمتر، تحریمها را کاهش میدهد.
جو بایدن این هفته قول داد روسیه را منزوی کند، با این حال مذاکرهکنندگان وی با همتایان روسی خود در وین بر سر میز مذاکره ماندند و برای توافق برجام 2 سنگ تمام گذاشتند که به نفع روسیه و ایران خواهد بود و آمریکا و متحدانش را به خطر میاندازد.
توافق جدید حتی بدتر از توافق سال 2015 است که توسط دولت اوباما انجام شد. بایدن تحریمهای تروریسم آمریکا را بر ایران، کشور پیشرو حامیتروریسم لغو میکند و زیرساختهای هستهای غیرقانونی تهران را بدون نیاز به نظارت کامل، دستنخورده باقی میگذارد.
بر اساس این قرارداد، ایران به بیش از 100 میلیارد دلار دسترسی خواهد داشت که میتواند برای تروریسم، موشک و تعقیب هژمونی منطقهای هزینه کند. اجرای این توافق ضعیف است یا وجود ندارد، بنابراین هیچ مانعی برای عبور ایران از خط قرمز هستهای وجود ندارد. تحریمهای تروریسم اعمالشده علیه بانک مرکزی ایران، شرکت ملی نفت ایران و مجموعهای از بانکها و شرکتهای دیگر بدون هیچ مدرکی مبنی بر اینکه این موسسات دیگر در تامین مالی تروریسم فعالیت ندارند، تعلیق خواهند شد.
وزارت امور خارجه حتی ممکن است با وجود حمایت مستمر از تروریسم و سابقه هدف قرار دادن آمریکاییها، عنوان تروریستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را لغو کند.
آمریکا ممکن است به روسیه برای حفظ ذخایر اورانیوم غنیشده ایران اعتماد کند و قول دهد در صورت اعمال مجدد تحریمها، این ذخایر را به ایران بازگرداند. بنابراین مشخص نیست که آیا بایدن تحریمهای آمریکا را که مسکو را از انتقال تسلیحات و موشکهای متعارف به ایران منع میکند، لغو خواهد کرد یا خیر.
کارزار فشار حداکثری در تخلیه ذخایر ایران و کشاندن نظام به مرز فروپاشی اقتصادی کار میکرد. اما تیم بایدن استراتژی متفاوتی در ذهن داشت. دولت اجرای تحریمها را متوقف کرد، دسترسی ایران به منابع مالی مسدود شده را کاهش داد و فشار بر ایران را برای اعلام فعالیت مخفی هستای خود متوقف کرد. ایران با پیشبرد برنامه هستهای خود به این رفتار پاسخ داد و به نیروهای نیابتی خود دستور داد تا حملات علیه نیروهای آمریکایی و متحدانش در غربآسیا را افزایش دهند.
مسکو عاشق برجام سابق است، به خصوص بند غروب. اگر بایدن فرمان اجرایی ترامپ را لغو کند، روسیه از فروش تسلیحات سود زیادی به دست خواهد آورد.
توافق جدید حتی برای پوتین بهتر است. او آن را به عنوان کمک روسیه به صلح و امنیت بینالمللی معرفی خواهد کرد.
اکنون زمان اقدام کنگره است. کاخ سفید میداند که این توافق در صورت ارائه به عنوان یک معاهده، هرگز توسط سنای آمریکا تایید نخواهد شد. بایدن حتی ممکن است سعی کند از ارائه آن برای بررسی کنگره خودداری کند.
کنگره باید با اعمال تحریمهای جدید علیه هر نهادی در ایران، از جمله بانک مرکزی ایران که به تامین مالی فعالیتهای سپاه پاسداران، حزبالله و سایر سازمانهای تروریستی ادامه میدهد، از تمامیت تحریمهای تروریسم آمریکا دفاع کند. بایدن یک سابقه خطرناک برای سیاست ضد تروریسم آمریکا ایجاد میکند.
قانون جدید باید ضربالاجلی برای ایران تعیین کند تا به طور کامل در مورد فعالیت هستهای اعلامنشده خود پاسخگو باشد یا با اعمال مجدد کامل تحریمهای آمریکا مواجه شود. برداشتن تحریمها برای توافق هستهای، عقل سلیم را به چالش میکشد.
همچنین اقداماتی لازم است تا روسیه از مزایای این توافق محروم شود. تحریمهایی که روابط اقتصادی، هستهای و نظامی روسیه با ایران را هدف قرار میدهند باید بازگردانده یا تقویت شوند. همین امر را میتوان در مورد چین نیز در نظر گرفت که برنامه همکاری اقتصادی 25 ساله با تهران را اعلام کرده است.
در نهایت، مسئله بازدارندگی نظامی در کانون توجه قرار خواهد گرفت. توافق آینده این احتمال را بیشتر میکند که آمریکا یا اسرائیل به زودی مجبور شوند بین اقدام نظامی یا ایران مجهز به سلاح هستهای یکی را انتخاب کنند. کنگره باید در نظر بگیرد که اسرائیل ممکن است به چه ابزارهایی برای دفاع از خود در پی حمله به زیرساختهای هستهای ایران نیاز داشته باشد.
حداقل تا زمانی که کنگره یا دولت جدید بتواند مسیر خود را تغییر دهد، متأسفانه دنیای پر هرج و مرج و خطرناک کمی آشفتهتر و خطرناکتر میشود.