بهگزارش مرکز مطالعات سورین، وبگاه اوراسیانت در مقاله تازه خود بهقلم «جاشوا کوچرا» نوشت” پس از ایجاد یک ایست بازرسی در تنها جادهای که ارمنستان را به منطقه ارمنینشین قرهباغ کوهستانی متصل میکند، ارمنیها درخواست کمک بینالمللی، بهویژه از روسیه کردند.
آذربایجان ماههاست که خواستار ایجاد یک ایست بازرسی در این جاده موسوم به کریدور لاچین بوده است، اما انجام این کار ظاهراً خطر رویارویی با نیروهای حافظ صلح روسی را که قرار است تنها تأمینکننده امنیت در جاده باشند، به همراه داشت؛
زمانی که نیروهای آذربایجان سرانجام در 23 آوریل، موفق به نصب ایست بازرسی شدند، این کار را بدون درگیری آشکار با روسها انجام دادند.
سرویس مرزی دولتی آذربایجان با اعلام ایجاد این ایست بازرسی خاطرنشان کرد که نیروهای حافظ صلح روسیه از این اقدام اطلاع یافتهاند؛
وزارت خارجه آذربایجان اعلام کرد که این ایست بازرسی باید در تعامل با نیروی حافظ صلح روسیه اجرا شود.
دیگران گریگوریان، تحلیلگر ارمنی قرهباغ گزارش داد که نیروهای حافظ صلح روسی در نزدیکی محلی در جادهای بودند که آذربایجانیها پست بازرسی خود را در پل هاکاری ایجاد کردند.
گریگوریان در سایت خبری سیویل نت نوشت، نیروهای آذربایجان از جاده عبوری از زیر پل استفاده میکردند و خود پل توسط نیروهای حافظ صلح، طرفهای ارمنی و کمیته بینالمللی صلیب سرخ استفاده میشد، هنوز مشخص نیست.
نیروهای حافظ صلح که مواضع مستحکمی در نزدیکی پل دارند، چگونه به نیروهای آذربایجان اجازه انجام این عملیات را دادند.
این ایست بازرسی، تأثیر فوری بر روی جابجاییهای زمینی خواهد داشت: این جاده قبلاً توسط گروهی از فعالان تحت حمایت دولت آذربایجان مسدود شده بود و ارمنیها از طریق روابط قاچاقی جابهجا میشدند.
اما این ایست بازرسی نشاندهنده سفتتر شدن حلقهها در اطراف قرهباغ است و درخواستهای مداخله از خارج نشان میدهد که خود ارمنیها تا چه اندازه میتوانند در برابر عزم آذربایجان برای بازگرداندن کنترل کامل بر قلمرو خود و دهها هزار ارمنی ساکن در آن انجام دهند.
نزدیک به 24 ساعت هیچ اظهارنظری از سوی مسکو صورت نگرفت و در آخرین خبر روزانه نیروهای حافظ صلح که چند ساعت پس از انتشار اخبار در مورد ایست بازرسی منتشر شد، اصلاً به آن اشارهای نکرد و بعدازظهر 24 آوریل، وزارت خارجه روسیه نیز بیانیهای صادر کرد که در آن بهطور مستقیم به ایست بازرسی یا اقدامات نیروهای حافظ صلح اشاره نکرد.
پس از امضای توافقنامه آتشبس که به جنگ دوم قرهباغ در سال 2020 پایان داد، یک گروه 2 هزار نفری از نیروی حافظ صلح روسیه در بخشهایی از قرهباغ مستقر شد که هنوز تحت کنترل عملی ارمنستان بود.
بر اساس آن توافق، جاده لاچین باید تحت کنترل نیروهای حافظ صلح قرار میگرفت که تضمین امنیت تردد را در امتداد آن تضمین کنند.
دولت ارمنستان که نسبت به مقامات قرهباغ، در بیانیهای از وزارت امور خارجه روسیه خواست تا به تعهدات خود برای تأمین امنیت جادهها عمل کند؛ آذربایجان استدلال کرد که نباید هیچ دخالت بینالمللی در این موضوع وجود داشته باشد، زیرا مسئله در سرزمینی است که در سطح بینالمللی بهعنوان آذربایجان شناخته شده است.
وزارت امور خارجه آذربایجان نیز در بیانیه دیگری در پاسخ به همتایان خود در ایروان، خاطرنشان کرد که ارمنستان خود اخیراً اذعان کرده است که قرهباغ در سطح بینالمللی بهعنوان سرزمین آذربایجان به رسمیت شناخته شده است، در بیانیه این وزارتخانه آمده است که بر اساس همین امر، ارمنستان باید حق آذربایجان برای تضمین کنترل ورود و خروج را بپذیرد و به آن احترام بگذارد.
در حالی که روسیه در این باره هیچ اظهارنظری نکرد، آمریکا و فرانسه بهسرعت بیانیههایی در انتقاد از این اقدام صادر کردند، برخی از آنها نارضایتی آشکار خود را ابراز میکنند؛
وزارت امور خارجه فرانسه قطعاً خواستار حذف فوری ایست بازرسی و خروج مرزبانان آذربایجانی از «دالان لاچین» خواهند شد.