به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، روزنامه نشنال اینترست در یادداشت خود به‌قلم «جیم کوک» نوشت: کاخ سفید یک گزارش خلاصه 12 صفحه‌ای در مورد خروج آمریکا از افغانستان با هیاهوی کمی در آستانه تعطیلات عید پاک منتشر کرد.
با توجه به اینکه طولانی‌ترین جنگ آمریکا با آنچه که ژنرال «مارک میلی» -رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا- به‌عنوان «شکست استراتژیک» توصیف کرد، پایان یافت و دستگاه امنیت ملی به سمت رقابت استراتژیک با چین حرکت کرده است، این رویکرد جای تعجب ندارد.
با این حال، در حالی که گزارش ظاهراً زمینه‌ای را برای یک سری تصمیمات فاجعه‌بار فراهم می‌کند که به کشته شدن سیزده سرباز آمریکایی در فرودگاه بین‌المللی حامد کرزی در آگوست 2021 ختم شد، همچنین به خاطر مواردی که به آن اشاره نمی‌کند قابل‌توجه است.
این امر به‌ویژه با توجه به برنامه دولت بایدن که به نیروهای دفاعی و امنیتی ملی افغانستان برای تأمین امنیت کشور در طول خروج آمریکا و پس از آن متکی بود، اهمیت دارد.
گزارش بازرس ویژه برای بازسازی افغانستان در فوریه 2023 تحت عنوان چرا نیروهای امنیتی افغانستان سقوط کردند؟
خاطرنشان می‌کند که بسیاری از افغان‌ها فکر می‌کردند که توافقنامه صلح دوجانبه آمریکا و طالبان یک اقدام بد نیت و نشانه‌ای است که نشان می‌دهد آمریکا افغانستان را در حالی که برای خروج از کشور عجله می‌کند به دشمن تحویل می‌دهد.
به‌رغم برآوردهای استخباراتی در مورد زمان سقوط دولت افغانستان از دو سال تا حدودی بین 6 تا 18 ماه تا یک ماه پس از خروج آمریکا، میلی خاطرنشان کرد که هیچ گزارشی وجود ندارد که من از آن مطلع باشم که پیش‌بینی کرده باشد یک نیروی امنیتی 300 هزارنفری در 11 روز تبخیر می‌شود.
به این ترتیب بود که شورش طالبان به‌سرعت روستاها، سپس ولایات و درنهایت خود کابل را تصرف کرد، زیرا نیروهای دفاعی امنیت ملی به‌طور غیرمنتظره‌ای سقوط کردند و نیروها از بین رفتند.
اگر پنجره‌ای برای توقف یا حداقل کند کردن پیشروی طالبان وجود داشت، در آن یازده روز بود.
اینجاست که باید پرسش‌ها آغاز شود، زیرا گزارش کاخ سفید علاوه بر برتری قابل‌توجه در قدرت نیروها نسبت به 80 هزار جنگجوی طالبان، نیروی هوایی افغانستان را در ارزیابی کلی خود از قابلیت‌های امنیتی ملی افغانستان نیز شامل می‌شود.
متأسفانه، نیروی هوایی افغانستان قبل از اینکه آمریکا عقب‌نشینی را کامل کند، رو به وخامت گذاشت و سقوط آن یک نتیجه پیش‌بینی‌شده بود که در این تخمین‌های اطلاعاتی منعکس نشد.
«سامی سادات» -فرمانده سابق ارتش افغانستان- و ژنرال سه ستاره، مقاله‌ای در نیویورک‌تایمز نوشت که در آن خشم خود را از توافقنامه صلح که حمایت قراردادی از حمله نوپای نیروی هوایی افغانستان و ناوگان هواپیماهای پشتیبانی را در زمانی که برای توقف تهاجم طالبان ضروری بود و قطع کرد، ابراز کرد.
علاوه بر نیروهای نظامی، در این توافقنامه تصریح شده بود که آمریکا «همه پرسنل غیر‌دیپلماتیک، پیمانکاران امنیتی خصوصی، مربیان، مشاوران و پرسنل خدمات پشتیبانی را خارج می‌کند».
بر این اساس، سامی سادات اعلام کرد که اکثر 17 هزار پیمانکار تا جولای 2021 خارج شدند و نرم‌افزارهای اختصاصی و سیستم‌های تسلیحاتی خود را با خود بردند.
در نتیجه، زمانی که پشتیبانی هوایی ما خشک و مهمات ما تمام شد، ارتش افغانستان «برتری خود را نسبت به طالبان از دست داد».
گزارش‌ها استدلال‌ها و ناامیدی‌های سادات را تأیید می‌کند. به‌طور خاص، بیان می‌کند که نیروی هوایی افغانستان بزرگ‌ترین مزیتی بود که این نیرو نسبت به طالبان داشت اما پیش‌بینی نمی‌شد که حداقل تا سال 2030 به خودکفایی برسد.
این گزارش همچنین توضیح می‌دهد که تصمیم برای خروج قرارداد تعمیر و نگهداری در محل از افغانستان در ماه می 2021 در دسترس بودن هواپیماهای عملیاتی را کاهش داد و دستورالعمل‌های تعمیر و نگهداری را در میدان‌های هوایی منطقه‌ای کلیدی حذف کرد.
در نتیجه، واحدهای دفاع امنیت ملی از کمبود مهمات، غذا، آب و سایر تجهیزات نظامی کافی برای حفظ درگیری‌های نظامی علیه طالبان شکایت کردند.
گزارشی نتیجه‌گیری می‌کند که کاهش حمایت آمریکا «روحیه سربازان و پلیس افغانستان را تخریب کرد». همان‌طور که نیروهای مسلح اوکراین در دفاع از میهن خود در برابر متجاوز روسی بیش از یک سال پس از آنکه بسیاری از تحلیلگران به‌اشتباه پیش‌بینی کردند دولت ظرف چند روز یا چند هفته سقوط خواهد کرد، نشان داد، روحیه و اراده برای مبارزه می‌تواند برتری عددی را جبران کند.
اگر خروج قراردادی‌ها از نیروی هوایی افغانستان رویداد مهمی بود، پس این تصمیمات مستلزم تحلیل و بررسی بیشتر در آینده است. خطر قطع پیش از موعد حمایت پیمانکاران، باید پنتاگون و سیاست‌گذاران را نگران کند.
بعید است که تقاضا برای حمایت پیمانکاران در تلاش برای پیشبرد منافع ملی آمریکا به این زودی‌ها کاهش یابد. علاوه بر این، برخی استدلال می‌کنند که چنین پیمانکارانی به یک عنصر دائمی تبدیل شده‌اند.
ساختار نیروی نظامی آمریکا اگر درست باشد، رهبران ارشد در واشنگتن باید درس‌های درست را از تجربه افغانستان بیاموزند و سیاست‌های آینده را روشن کنند.
کمیته‌های مختلف مجلس نمایندگان آمریکا که نظارت و تحقیقات را انجام می‌دهند، می‌توانند با دسترسی به گزارش‌های طبقه‌بندی‌شده و فراخوانی شاهدان برای ارائه تحلیل قوی‌تری از وضعیت و تصمیم‌های اتخاذ‌‌شده توسط فرماندهان نظامی و مقامات ارشد، به این تلاش‌ها کمک کنند.
در حالی که من از تصمیم بایدن برای عقب‌نشینی از افغانستان حمایت می‌کردم و با محدودیت‌ها و ضرب‌الاجل‌های به ارث رسیده از سلف او همدل هستم، اما او عاملی برای خرابی خروج از افغانستان داشت. او باید به سؤالاتی در مورد اینکه آیا دولت او واقعاً «برای همه موارد احتمالی از جمله وخامت سریع وضعیت امنیتی» برنامه‌ریزی کرده است، همان‌طور که در گزارش خلاصه توضیح داده شده است، پاسخ دهد.