به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه تریبیون در یادداشت تازه خود به‌قلم «حمید سرفراز» نوشت: تظاهرات گسترده علیه دولت محافظه‌کار ایران که با مرگ غم‌انگیز مهسا امینی ۲۲ ساله در پی دستگیری توسط گشت ارشاد آغاز شد، از ماه سپتامبر شروع شده و قوت گرفته است.
زنان جوان، به‌ویژه از مدارس و دانشگاه‌ها، برای همبستگی با امینی و سایر زنانی، از حجاب خودداری می‌کنند.
واکنش دولت ایران سریع و سخت‌گیرانه بوده است. علاوه بر اینکه جوانان معترض را به‌عنوان «خائن» خطاب می‌کنند؛ اسنادی افشا شده است که دستوراتی به نیروهای امنیتی ایران برای سرکوب تظاهرات توده‌ای با استفاده از تقریباً هر وسیله ضروری را نشان می‌دهد.
آیت‌الله خامنه‌ای و رئیسی بارها نیروها و قدرت‌های خارجی را عامل ایجاد ناآرامی‌ها دانسته‌اند و به معترضان جوان برچسب «گمراهی» می‌زنند.
اما در حال حاضر، به نظر می‌رسد شکاف‌هایی در میان چهره‌های ارشد محافظه‌کار مانند علی لاریجانی وجود دارد که خواستار بررسی مجدد اجرای قانون حجاب اجباری هستند و حسین علایی، سردار بازنشسته سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز پیشنهاد لغو کلی گشت ارشاد را مطرح کرده است.
«فریبا پژوه» -روزنامه‌نگار و محقق باتجربه ایرانی- در گفت‌وگو با اکسپرس تریبیون گفت که در حال حاضر، ترس گسترده‌ای در میان تقریباً همه افراد ایرانی، چه در داخل و چه در خارج از کشور، وجود دارد. من در حال حاضر نسبت به وضعیت ایران احساس خوبی ندارم.
در میان ترس از سرکوب و خشونت بیشتر، برخی از صداهای ایرانی به دلیل گستردگی و ماهیت عمومی جنبش اعتراضی کنونی، امید محتاطانه‌ای به مردم ایران و آینده آن‌ها تزریق کردند.
از جمله دکتر الهام هومین‌فر که تجربه تدریس زیادی در آمریکا و ایران دارد و در حال حاضر استادیار دانشگاه نورث وسترن است.
دکتر هومین‌فر خاطرنشان کرد: نظام کنونی در عین اینکه ادعای پاسداری از اسلام در ایران را دارد، عملاً با کارهای خود یک نسل را از دین دور کرده است.
نسل کنونی، شاید به دلیل محدودیت‌ها، نمی‌خواهد از هیچ چیزی که با دین ارتباط دارد، پیروی کند، زیرا نظام به آن‌ها تحمیل شده است.
بنابراین، وقتی دولت اعتراضات کنونی را علیه دین و اسلام نشان می‌دهد، امر درستی نیست، زیرا مخالفتی با اسلام نیست.
این آشکارا علیه دیکتاتوری است که دهه‌ها مردم ایران را سرکوب کرده است.
درحالی‌که مردم ایران ممکن است برای سکولاریسم آماده باشند، دکتر هومین‌فر معتقد بود که روحانیون قطعاً بدون مبارزه قدرت را از دست نخواهند داد.
او گفت: روحانیون به دلیل مذهب در قدرت هستند. آن‌ها منافع اقتصادی، سیاسی و اجتماعی قابل‌توجهی دارند.
پروفسور «آشوک سواین» از دانشگاه اوپسالا معتقد است که وضعیت کاملاً جدی است و در این شکی نیست.
نظام تهران با تمام قدرت خود در تلاش است تا تسلط خود را بر کشور و مردمی که چندهفته‌ای است دست به اعتراض زده‌اند، حفظ کند. با وجود اعمال زور علیه مردم تهران، معترضان در حال قوی‌تر شدن هستند.
پروفسور سواین همچنین به این واقعیت اشاره کرد که معترضان رهبری روشنی ندارند. برای تغییر اوضاع در ایران، به یک حرکت هماهنگ نیاز است.
حتی درحالی‌که این قیام فعلی شتاب قابل‌توجهی پیدا کرده، اما فاقد رهبری قوی است که بتواند نظام را به چالش بکشد. معترضان حمایت مستقیم یا ملموس بین‌المللی ندارند، اما خشم و نارضایتی وجود دارد.
دکتر الهام هومین‌فر در خصوص کمک‌های جهانی تأکید کرد که تحریم‌های حداکثری بدون تبعیض یا هرگونه تلاشی که به مردم ایران آسیب بزند، درست نیست.
او گفت: تحریم‌های هدفمند بر سپاه پاسداران و شخصیت‌های ارشد نظام مؤثرتر خواهد بود. ما به حمایت و همبستگی بین‌المللی به‌ویژه از سوی جنبش‌های مردمی نیاز داریم؛ اما این مردم ایران هستند که باید در مورد آینده خود تصمیم بگیرند، نه دولت‌های خارجی.
«روبرتو گونزالس» -رئیس بنیاد حقوق بشر- در پاسخ به سؤالی درباره انزوای مردم ایران گفت: ما باید همچنان آگاه باشیم، صدای زنان ایرانی را تقویت کنیم و در مورد مرگ‌ها، سانسور اینترنت و سایر موارد نقض حقوق بشر توسط نظام ایران گزارش دهیم.
تا زمانی که جامعه جهانی به اشتراک‌گذاری داستان‌های زنان در خط مقدم این انقلاب ادامه می‌دهد، مردم ایران منزوی نمی‌شوند.
با ادامه اعتراضات، گزارش‌ها حاکی از آن است که مجتبی، پسر ]آیت‌الله[ علی خامنه‌ای، به احتمال زیاد به دلیل وضعیت ناخوشایند پدر، جانشین وی خواهد شد.
به گفته روبرتو گونزالس، تقریباً مسلم است که مجتبی، پسر آیت‌الله خامنه‌ای، این نظام را در ایران ادامه خواهد داد.
یکی از روحانیون ارشد ایرانی که خواست نامش فاش نشود، در گفت‌وگو با اکسپرس تریبیون، موضع مقام معظم رهبری و رئیس‌جمهور کشور در مورد اعتراضات جاری را تکرار کرد.
وی ادامه داد: جمهوری اسلامی با افرادی از سوی غرب که برای بی‌ثبات کردن حکومت اسلامی با حمایت و برانگیختن اعتراضات در تلاشند، مواجه است.
به ادعای این روحانی، معترضان از سوی دستگاه‌‌های غربی حمایت می‌شوند. این روحانی با تأکید بر اینکه در داخل ایران فضایی برای این‌گونه شیطنت‌ها وجود ندارد، افزود که دولت و قانون‌گذاران ایران حمایت خود را از اقدام قاطع علیه معترضان اعلام کرده‌اند.
او هشدار داد: اگر معترضان رعایت نکنند، به آن‌ها درس عجیبی داده خواهد شد.