به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، وبگاه المانتیور در یادداشت خود به‌قلم « اندرو پاراسیلیتی» نوشت: بحث داغ تبادل زندانیان بین آمریکا و ایران از ماه‌ها پیش تیتر سرگرم‌کننده رسانه‌های ایران و جهان بوده است.
آزادی و تبادل زندانیان هر بار با مشکلاتی دست و پنجه نرم کرده است و برخی از تحلیلگران می‌گویند که این تبادل باعث گشایش روابط و گسترش مذاکرات بیشتر ایران و آمریکا می‌شود.
«جو بایدن» -رئیس‌جمهور آمریکا- و «ابراهیم رئیسی» روز سه شنبه 19 سپتامبر در نشست مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی خواهند کرد.
انتظار می‌رود تبادل زندانیان ایران و آمریکا در روزهای آینده و قبل از سخنرانی انجام شود .
پیش از خروج آمریکا از برجام، ایران به مفاد برجام پایبند بود. از آن زمان، ایران به آستانه تسلیحات هسته‌ای نزدیک‌تر شده و زمان گریز هسته‌ای را از سال‌ها به ماه‌ها کاهش داده است.
به نظر می‌رسد طرح این است که انتقال 6 میلیارد دلاری، بیشتر از آزادی زندانیان، پیش‌پرداختی ایران برای ماندن در آستانه هسته‌ای و مهار پتانسیل تشدید تنش در لبنان، عراق و سایر نقاط بحرانی در منطقه باشد.
برای ایران هر چیزی قیمت خودش را دارد. تهران پرونده هسته‌ای را هم به‌عنوان اهرم و هم فشار در برخورد با آمریکا در نظر می‌گیرد، به ویژه اگر دولت جمهوری‌خواه جنگ‌طلب‌تر در کاخ سفید در سال آینده پیروز شود و در موضع بازدارندگی خود نسبت به اسرائیل قرار گیرد.
منتقدان رویکرد بایدن به گفت‌وگو با ایران در مورد هیچ چیز اعتقادی ندارند و اغلب از موضع بازدارنده قوی‌تر آمریکا بی‌اعتنایی می‌کنند و امید خود را به تحریم‌ها و تغییر نظام بسته‌اند.
از طرف بازدارندگی، توافق امنیتی آمریکا و بحرین در این هفته اعلام شد، همانطور که جارد سوبا گزارش می‌دهد، به‌عنوان «الگویی» از تعهد دولت به شرکای خود در خلیج‌فارس معرفی می‌شود. پیگیری آمریکا برای یک توافق صلح بین عربستان و اسرائیل، در حالی که عمدتاً، اگرچه نه منحصراً، به‌عنوان گسترش توافق آبراهام است، همچنین در صورتی که طرفین بتوانند آن را به پایان برسانند، سنگ بنای بالقوه این موضع بازدارنده است.
سوالی که این هفته در سازمان ملل مطرح شد این است که آیا تبادل زندانیان می‌تواند گشایشی جدیدی برای دیپلماسی ایجاد کند یا خیر.
آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید که این سازمان از اینکه هیچ پیشرفتی در حل مسائل پادمان باقی‌مانده در این دوره گزارش حاصل نشده است متأسف است.
این گزارش‌ها در حالی منتشر می‌شوند که رهبر ایران گفته است که ایران در زمینه پادمان‌ها با آژانس همکاری خواهد کرد، همانطور که طبق معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای لازم است، اما نه بیشتر از آن. نظارت و بازرسی‌های سرزده‌تر از تأسیسات هسته‌ای ایران، همانطور که بر اساس برجام لازم است، از روی میز خارج شده است.
آمریکا و اتحادیه اروپا تهدید می‌کنند که قطعنامه جدیدی از سوی هیئت مدیره آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره اقدامات اخیر ایران صادر شود. یکی دیگر از معیارهای ماه آینده، نشست 18 اکتبر طرف های برجام است. این زمانی است که قرار است سازمان ملل محدودیت‌های تحقیق، توسعه و تولید موشک‌های بالستیک ایران و واردات و صادرات موشک‌ها و فناوری‌های مرتبط با پهپادها را در ازای ارائه «پروتکل الحاقی» لغو کند. آمریکا که دیگر عضو برجام نیست، ممکن است از شرکای اروپایی خود بخواهد که بر سر اوکراین به ایران فشار بیاورند تا امتیازات بیشتری را در مورد حمایت ایران از روسیه به ارمغان بیاورند، و حتی تهدید به تحریم‌های فوری کنند.
جلسات مجمع عمومی سازمان ملل نیز یک سال پس از مرگ مهسا امینی که در ایران به دلیل کشف حجاب در بازداشت بود، برگزار می‌شود. اعتراضات و سرکوب‌های بعدی توجه جهانیان را به خود جلب کرد.
از آن زمان تاکنون، دولت ایران نشانه‌های اندکی از انطباق با خواسته‌های معترضان نشان داده است. سال گذشته با این وجود برای سیاست، اقتصاد و جامعه ایران تاثیرگذار بوده است.