بهگزارش مرکز مطالعات سورین، روزنامه ایندیپندنت در یادداشت تازه خود بهقلم «هدی رئوف» نوشت: سیاست منطقهای که دولت ایران در حال حاضر برای باز کردن مسیر گفتوگوها با شماری از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس دنبال میکند، در واقع، نظام به اصطلاح منطقهای و تعاملهای آن را که ممکن است تنشزا یا مشارکتی باشد، آشکار میکند.
این دیپلماسی نشان میدهد که چگونه تهران میتواند برای حرکت به حالت دیگری که جامعه منطقهای نامیده میشود و مبتنی بر همکاری، همزیستی و منافع متقابل است، گام بردارد.
از سوی دیگر، این تحولها میزان تاثیر عوامل خارجی مانند ابرقدرتها بر تعاملهای منطقه را که البته در مورد غرب آسیا بستگی به آمریکا دارد، مشخص میکند.
درنتیجه، این پرسش مطرح میشود که آیا نتایج گفتوگوهای منطقهای میتواند جایگزینی برای توافق جامع و قویتری باشد که جو بایدن، در نخستین روزهای ورود به کاخ سفید آن را پیشبینی میکرد؟
البته مهمترین بخش گفتوگوهای منطقهای که در حال حاضر در منطقه جریان دارد، بین مقامهای ارشد عربستان و همتایان ایرانی آنهاست که وارد دور پنجم خود شده و از آن با عنوان گفتوگوهای «پیشرونده و مثبت» یاد میشود.
علاوه بر آن، روابط امارات و ایران نیز از سال گذشته بهبود یافته و در حالی که عربستان در تلاش برای حل اختلافها با تهران است، رئیسجمهور ایران با امیر کویت نیز وارد گفتوگو شد و تمایل خود را برای بازگشت به روابط دوستانه قبلی اعلام کرد.
با نگاهی به وضعیت کنونی ایران میتوان گفت که عقبنشینی آمریکا از منطقه از یک سو و تردید در باره احتمال احیای برجام به دلیل اصرار تهران بر لزوم حذف نام «سپاه پاسداران» از فهرست سازمانهای تروریستی و امتناع دولت بایدن از پذیرش این شرط از سوی دیگر باعث شده است که جمهوری اسلامی تصمیم به بهبود روابط با کشورهای حاشیه خلیج فارس بگیرد تا از گسترش روابط اقتصادی با آنها بهرهمند شود.
اکنون با توجه به اینکه مذاکرات هستهای بهطور غیررسمی به بنبست رسیده و دیگر از لغو تحریمهای اعمالشده علیه جمهوری اسلامی خبری نخواهد بود، به نظر میرسد که تهران تصمیم گرفته است تلاشهای خود را به رسیدگی به مسائل منطقهای متمرکز کند تا با توسعه تجارت با کشورهای همسایه، خسارتهای ناشی از تحریمها را جبران کند.
اگر ایران میخواهد تحریمهای آمریکا را دور بزند و در جامعه منطقهای موردنظر ادغام شود، باید برای تامین منافع ملی خود به اقدامی که به ضرر کشورهای همسایه است، دست نزند.