به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه اویل پرایس در مقاله تازه خود به‌قلم «روشن ممدلی» نوشت: حمله مرگبار اسرائیل(رژیم صهیونیستی) پس از تهاجم غافلگیرانه حماس در تاریخ 7 اکتبر، جهان اسلام را تکان داد. هیچ کشوری با اکثریت مسلمان، از جمله آذربایجان نسبتاً سکولار، نمی‌تواند به‌سادگی این حمله را نادیده بگیرد.
در واقع باکو نسبت به روند تحولات در منطقه حساس و موقعیت حساسی است. 3 مورد از همسایگان آن، روسیه، ایران و مهم‌تر از همه متحد اصلی آن ترکیه از حامیان سرسخت آرمان‌های فلسطین هستند.
این در حالی است که روابط آذربایجان با اسرائیل(رژیم صهیونیستی) در اوج خود قرار دارد.
در صحنه بین‌المللی، باکو در تلاش برای حفظ این روابط و در عین حال پرهیز از بیگانه‌کردن ترکیه و آسیب رساندن به جایگاه آن در جهان اسلام که از آغاز درگیری‌ها در احساسات ضد اسرائیلی غوطه‌ور بوده است، مسیر خوبی را طی می‌کند.
دقیقاً مانند ترکیه، در اولین روز تشدید تنش، آذربایجان در بیانیه رسمی خود با محکوم کردن خشونت علیه همه غیرنظامیان در منطقه و ابراز تسلیت برای خسارات فلسطینی و اسرائیلی، موضع برابری اخلاقی را پذیرفت.
اما از طرف دیگر باکو از طریق سفیر خود در تل‌آویو و کارگروه بین پارلمانی آذربایجان و اسرائیل(رژیم صهیونیستی)، حماس را محکوم کرد.
در حالی که به اصلاحیه پیشنهادی کانادا برای قطعنامه سازمان ملل که صریحاً حماس را محکوم می‌کرد، رأی نداد.
گام اخیر و بسیار نمادین، نشست سران سازمان کشورهای ترک در قزاقستان بود که در آن علی‌اف، به‌صراحت به تجاوز اسرائیل اشاره نکرد و فقط «نگرانی خود را نسبت به درگیری‌های جاری» ابراز کرد.
بر اساس اسناد دیپلماتیک فاش‌شده آمریکا، دیگر بر کسی پوشیده نیست که باکو طی سال‌ها روابط راهبردی پیچیده‌ای با اسرائیل ایجاد نموده.
به‌طوری که علی‌اف در سال 2009 آن‌ها را به کوه یخی (کنایه از بیشترشان زیر آب است) تشبیه کرده است. خرید نفت از باکو و فروش متقابل تسلیحات نقشی اساسی در مسیر آذربایجان علیه نیروهای ارمنی در سال 2020 و ارتش قره‌باغ در سال 2023 ایفا کرد.
بنا بر برخی گزارش‌ها، باکو به‌ازای تسلیحات ارسالی اسرائیل زمینه برای انجام فعالیت‌های شناسایی و اطلاعاتی علیه ایران فراهم می‌کند.
به‌ویژه در بحبوحه تیرگی روابط باکو و تهران، اتحاد آذربایجان و اسرائیل بسیار قوی‌تر شده است. این همکاری فراتر از ملاحظات تجاری و امنیتی است.
اسرائیل(رژیم صهیونیستی) به مقامات آذربایجان کمک می‌کند تا درجه‌ای از مصونیت را در آمریکا از نقض حقوق بشر و مهاجرت دسته‌جمعی ارامنه داشته باشد.
البته فعالان حقوق بشر، با توجه به نرم‌افزار جاسوسی پگاسوس تولید اسرائیل که به دولت آذربایجان امکان نظارت بر فعالان و روزنامه‌نگاران محلی را می‌داد، نسبت به سیاست‌های امنیتی دولت یهود که هنجارهای دموکراتیک و حقوق بشر را نادیده می‌گیرد، ابراز نگرانی کرده‌اند.
تعجب‌آور نیست که باکو از محکوم کردن اسرائیل(رژیم صهیونیستی) یا درخواست صریح برای آتش‌بس خودداری می‌کند، حتی در شرایطی که صداهای بسیاری خواستار پایان دادن به خونریزی مداوم در غزه است.
باکو پس از دستیابی به اهداف استراتژیک خود در قره‌باغ، اکنون تمایل دارد روابط خود را با اسرائیل بدون درگیر شدن در بازی‌های قدرت‌های بزرگ، بی‌سروصدا تقویت کند.
توسعه ذخایر گازی اسرائیل(رژیم صهیونیستی) می‌تواند تأثیری دگرگون‌کننده‌ای بر بازارهای جهانی انرژی و در نتیجه جایگاه اسرائیل در جهان داشته باشد.
در میان همه این‌ها، مقامات آذربایجان در هنگام خطاب به مخاطبان داخلی موضع محتاطانه‌ای در این مورد دارند و عملاً از هرگونه اعتراض عمومی علیه اسرائیل جلوگیری می‌کنند.
دولت به‌طور سیستماتیک قشر اصلی جامعه همسو با احساسات طرفدار فلسطین، شیعیان معتقد را، به‌ویژه در سه سال گذشته به‌شدت مورد آزار و اذیت قرار داده است.
این رویکرد خطرات خاصی را برای دولت علی‌اف به‌دنبال دارد. ناکامی باکو در محکوم کردن آشکار حمله اسرائیل به غزه، تناقض آشکاری در روایت او در مورد اشغالگری و اعلام همبستگی اسلامی‌اش را آشکار می‌کند.
این وضعیت همچنین خطری برای تلاش‌های آذربایجان برای آشتی دادن «برادر» خود ترکیه با «شریک استراتژیکش» اسرائیل(رژیم صهیونیستی) است، زیرا این دو کشور سفرای یکدیگر را در سال 2018 در مناقشه بر سر کشتار فلسطینیان توسط اسرائیل در میان تظاهرات در مرز غزه و اسرائیل اخراج کردند.
وزیر خارجه اسرائیل(رژیم صهیونیستی) پیش از این خواستار ارزیابی مجدد روابط با ترکیه شده بود.
در تاریخ 25 اکتبر، اردوغان، اسرائیل(رژیم صهیونیستی) را یک کشور تروریستی خواند و با حماس ابراز همدردی کرد این تازه اظهارات متعادل‌تر او در هفته‌های ابتدایی جنگ بود.
احساسات ضدترکیه در طیف سیاسی اسرائیل(رژیم صهیونیستی) نیز در حال افزایش است و بسته به چگونگی تحولات منطقه‌ای، در صورت تداوم درگیری، آنکارا ممکن است موضع قاطعانه‌تری علیه اسرائیل(رژیم صهیونیستی) اتخاذ کند.
در چنین سناریویی، اردوغان احتمالاً در ازای حمایت کلیدی ترکیه از آذربایجان در بازپس‌گیری قره‌باغ، حمایت قوی از سوی آذربایجان را پیش‌بینی می‌کند.
لازم به یادآوری است که در جریان اختلاف سال 2020 بین ترکیه و یونان بر سر میادین گازی در شرق مدیترانه، علی‌اف «تحت هر شرایطی بدون هیچ تردیدی» از آنکارا حمایت تزلزل‌ناپذیری کرد، در حالی که اسرائیل بسیار به آتن نزدیک شد.
اختلاف احتمالی با ترکیه نیز می‌تواند با آسیب رساندن به روایت «یک ملت، دو دولت» برای دولت دردسر داخلی ایجاد کند.
برای جلوگیری از ظهور چنین برداشت‌هایی در افکار عمومی، رسانه‌های مرتبط با دولت با انتشار تیترهایی مانند «آذربایجان تعهد خود را به همبستگی اسلامی در مورد مسئله فلسطین نشان می‌دهد» اتخاذ می‌کنند.
هزینه‌ها یا منافع احتمالی همسویی با اسرائیل تا حد زیادی به روند جنگ و پیامدهای گسترده‌تر آن بستگی دارد که پیش‌بینی آن را در این مرحله دشوار است