به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، اندیشکده بگین- سادات در یادداشت تازه خود به‌قلم « ساروش بانا» نوشت: حوادث مختلف، افغانستان را به طور کامل احاطه کرده است. دولت طالبان که در سال 2001 به دست ارتش آمریکا سقوط کرد، قدرت را به دست آوردند و انبارهای بزرگ اسلحه و مهمات شیطان بزرگ را در اختیار گرفتند. کوتاهی‌های چهار دولت پی در پی آمریکا که این جنگ بی‌ثمر 20 ساله را به راه انداختند که سرانجام به تسلیم سیاسی و نظامی ختم شد، باید بررسی و افشا شود.
بر اساس برآوردهای رسمی، آمریکا مبلغ سرسام‌آور 982 میلیارد دلار را برای جنگ افغانستان هزینه کرده است. با این حال، «پروژه هزینه‌های جنگ» در دانشگاه براون، رقم واقعی را 26/2 تریلیون دلار نجومی ارزیابی می‌کند که تقریباً یک تریلیون دلار آن به بودجه عملیات احتمالی خارج از کشور وزارت دفاع اختصاص می‌یابد. مبلغ 530 میلیارد دلار دیگر نیز به عنوان پرداخت وامی که دولت آمریکا برای تأمین بودجه این جنگ قرض کرده بود، هزینه شد.
کشور 38 میلیون نفری محصور در خشکی افغانستان، دارای یکی از پایین‌ترین تولیدات ناخالص داخلی در جهان است. «اشرف غنی» -رئیس جمهور سابق افغانستان- سال گذشته گفت که 90 درصد مردم این کشور با درآمد کمتر از 2 دلار در روز زندگی می‌کنند.
با این اوصاف، سرمایه‌گذاری عظیم آمریكا در افغانستان می‌بایست جمعیت قابل توجهی را از فقر بیرون می‌آورد، اقتصاد رو به افول و همه شاخص‌های توسعه انسانی را به طرز چشمگیری بهبود می‌بخشید و چارچوب اداری، نظامی، سیاسی و مالی صحیحی ایجاد می‌کرد. رفاه حاصله می‌توانست مقاومت در برابر طالبان و وابستگان این گروه را دارای ساختار کند. به هر حال، طالبان و متحدان آن‌ها نسبت به کلاشینکف، موشک‌های شلیک شده، مواد منفجره دست‌ساز و خودروهای بمب‌گذاری شده، بیشتر مجهز بودند. پس این همه پول کجا رفت؟
از آنجا كه شورشیان در حال تصرف افغانستانی هستند كه با خروج تحقیرآمیز آمریكا متلاشی شده است، به نظر می‌رسد می‌توانند میراث طولانی‌ترین و كثیف‌ترین جنگ این کشور را از بین ببرند. محور اصلی حضور طولانی‌مدت قوی‌ترین ارتش جهان در آن کشور فقیر این سؤال است که آیا در جنگی که از نظر هزینه و تلفات انسانی، گزاف به نظر می‌رسد، آمریکا به اهداف خود رسیده است؟
جو بایدن در کنفرانس مطبوعاتی در هشتم جولای، اظهار داشت که تصرف افغانستان توسط طالبان در پی خروج نظامیان آمریکایی اجتناب‌ناپذیر است و ابراز اطمینان کرد که دولت اشرف غنی و 300 هزار سرباز افغان که به واسطه 83 میلیارد دلار هزینه شده توسط آمریکا آموزش دیده و مسلح می‌شوند، می‌تواند بر نیروهای مجهزتر و کوچکتر طالبان غلبه کند. وی سقوط دولت افغانستان را تکذیب کرد، اما طالبان به کابل حمله کردند و در کمتر از 10 روز کشور را تصرف نمودند.
شاید بایدن از ارزیابی مقامات خود مبنی بر اینکه خروج نیروهای آمریکایی می‌تواند منجر به موفقیت طالبان در میدان جنگ شود، بی اطلاع بود، زیرا این گروه از سال 2001 تا کنون با قدرت بیشتری در نیمی از مناطق کشور مستقر شده و کنترل آن‌ها را در اختیار گرفتند.
کارزار نظامی در افغانستان در هفتم اکتبر 2001 توسط جورج دبلیو بوش آغاز شد تا انتقام حملات تروریستی بی‌سابقه حادثه 11 سپتامبر در خاک آمریکا را بگیرد و ضمن نابود کردن طالبان، شبکه تروریستی القاعده را که از آن‌ها پشتیبانی می‌کرد و مظنون به انجام این حملات بودند، در هم کوبد.
با این حال، طبق محاسبه «پروژه هزینه‌های جنگ» دانشگاه براون، 47 هزار و 245 غیرنظامی افغان و همچنین حدود 66 تا 69 هزار نظامی و پلیس افغان که هیچ نقشی در حوادث 11 سپتامبر نداشتند، در عملیات آمریکا کشته شدند که این امر به منزله هزینه‌های مالی گزاف و بار اخلاقی سنگین‌تر برای واشنگتن است. اگرچه چهار رئیس جمهور آمریکا که ریاست جنگ افغانستان را بر عهده داشتند، هم جمهوری‌خواه و هم دموکرات بودند، اما ضروری است که تحقیقات کنگره در این زمینه انجام شود.