به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه کالیبر در مقاله تازه خود به‌قلم «خزر آخوندوف» نوشت: طی سال‌های اخیر، چندین کشور اروپایی، ترکیه، چین و کشورهای آسیای میانه ابتکارات مختلفی را برای گسترش نقل و انتقالات ترانزیتی از خاک آذربایجان به‌عنوان بخشی از مسیرهای کریدور میانه ارائه کرده‌اند.
مهم‌ترین مسیر در این زمینه، اجرای پروژه کریدور زنگزور است؛ کشور آذربایجان برای سومین سال است که زیرساخت‌های خود را در منطقه اقتصادی شرق زنگزور شکل می‌دهد و در اوایل مهرماه سنگ بنای جاده آذربایجان-ایران نیز گذاشته شد.
چشم‌انداز توسعه این پروژه حمل‌ونقل و لجستیک در زنگیلان و باکو طی یک کنفرانس دوروزه با موضوع «کریدور حمل‌ونقل و لجستیک بین‌المللی» مورد بحث قرار گرفت.
این مجمع دوروزه که به چشم‌انداز توسعه کریدورهای حمل‌ونقل فرامنطقه‌ای اختصاص دارد، با حمایت هیئت ویژه رئیس‌جمهور آذربایجان در مناطق جبرائیل، گوبدلی و زنگیلان، کمیته دولتی گمرکات، وزارت امور خارجه برگزار شد.
بیش از 200 مهمان خارجی از 15 کشور و نمایندگان 8 سازمان بین‌المللی و موسسه مالی در این کنفرانس شرکت داشتند.
طی میزگردهایی در تاریخ 16 تا 17 نوامبر، کارکنان سازمان‌های دولتی داخلی و خارجی، سازمان‌های بین‌المللی، مؤسسات مالی، اتاق‌های فکر، دانشمندان و نمایندگان شرکت‌های حمل‌ونقل در مورد توسعه و گسترش کریدورهای حمل‌ونقل بین‌المللی، ایجاد ارتباطات تجاری بین طرف‌های ذینفع بحث و گفتگو کردند.
همزمان با برگزاری هفتمین اجلاس وزرای حمل‌ونقل کشورهای عضو سازمان کشورهای ترک در زنگیلان، وزیران در خصوص ابعاد حمل‌ونقل کالا در دریای خزر، امکان افزایش همکاری‌ها را در این منطقه بررسی کردند.
زمینه‌های هوانوردی غیرنظامی، راه‌آهن و همچنین بر اساس تصمیمات اتخاذشده در تاریخ 3 نوامبر در دهمین سالگرد نشست سران کشورهای ترک در آستانه، وظایف جدیدی در بخش حمل‌ونقل مشخص شد.
همچنین پلتفرم حمل‌ونقل و لجستیک دیجیتال که توسعه‌یافته توسط کشور آذربایجان است و برای انتقال مکانیزم‌های لجستیکی کریدور میانه در قالب یک شکل الکترونیکی طراحی شده است، ارائه شد و در پی نشست ادارات حمل‌ونقل کشورهای ترک، ابلاغیه آن به امضا رسید.
«رشاد نبی‌اف» -وزیر توسعه دیجیتال و حمل‌ونقل -گفت: «گنجاندن کریدور زنگزور در نقشه جاده‌های مناطق آزاد‌‌شده آذربایجان می‌تواند انگیزه مهمی برای توسعه کریدور میانی و گسترش حمل‌ونقل بین شرق و غرب باشد.»
در دوران اتحاد جماهیر شوروی، سالانه 7 تا 12 میلیون تن محموله از طریق خطوط حمل‌ونقل کریدور زنگزور جابه‌جا می‌شد.
وزیر امور خارجه تأکید کرد که برخلاف بیانیه سه‌جانبه، طی 3 سال گذشته، ارمنستان ارتباطات حمل‌ونقل را در منطقه باز نکرده است، اما در این مورد، گزینه‌های جایگزین و امکان انتخاب دیگری وجود دارد.
یادآوری مسیرهای جایگزین، مربوط به گزینه‌های بسیار واقعی برای تشکیل زیرساخت‌های فرامرزی این کریدور است؛
به‌عنوان مثال، در تاریخ 15 مهر 1392، در نزدیکی روستای آگبند، بخشداری زنگیلان، پروژه زیربنای جاده‌ای را کلنگ زد. پل و امکانات زیرساخت مرزی و گمرکی آینده در مرز با ایران در دستور کار این پروژه قرار داشت.
پل جدید یکی از اجزای کلیدی بزرگراه هورادیز به طول 123.6 کیلومتر است. در آینده این مسیر به سمت ترکیه متصل می‌شود.
باکو به‌طور مستقل تمام کارهای مربوط به تشکیل زیرساخت کریدور زنگزور در قلمرو خود را تأمین مالی می‌کند، در عین حال برنامه‌هایی به‌طور مداوم برای گسترش این مسیر از طریق خاک کشورهای همسایه دارد.
طرح‌های حمل‌ونقل کریدور زنگزور در کشورهای ترک‌زبان، مسیری به‌عنوان دسترسی بهینه به بازار ترکیه، کشورهای غرب‌آسیا و اروپا شناخته می‌شود.
استراتژی کشورهای ترک تبدیل کریدور میانه به یک مسیر حمل‌ونقل ایمن و منطقه خزر به یک‌قطب حمل‌ونقل با اهمیت بین‌المللی در اسرع وقت است.
چندین کشور اروپایی از جمله ترکیه، چین و کشورهای آسیای میانه برای ایجاد حمل‌ونقل ترانزیتی از خاک آذربایجان در چارچوب کریدور میانه ابتکارات مختلفی را ارائه می‌دهند.
این کار به‌طور فعال در حال پیشرفت است، از جمله بخش ترکیبی دریایی و ریلی این کریدور، مسیر حمل‌ونقل بین‌المللی ترانس خزر (TITR) که شامل انتقال کالا از طریق خط راه‌آهن باکو – تفلیس – کارس (BTK) است.
اکنون این خط 5 سال است که در حال بهره‌برداری است. به‌طور خاص، حمل‌ونقل محموله‌های غیر‌نفتی، از جمله محموله‌های کانتینری با قطارها و کامیون‌ها در امتداد مسیرهای کریدور میانی، تقریباً 20 تا 25 روز طول می‌کشد که به‌طور قابل‌توجهی کمتر از انتقال محموله از چین و آسیای جنوب شرقی از طریق دریا از طریق سوئز است.
با توجه به تغییرات ژئوپلیتیکی 2 سال اخیر، اهمیت کریدور میانه به‌طور چشمگیری افزایش یافته است و در آینده منجر به تغییراتی در بخش حمل‌ونقل و لجستیک خواهد شد.
تحویل کالا از مسیرهای سنتی شرق و غرب و در جهت مخالف، 53 روز طول می‌کشد و در چارچوب همکاری با کشورهای منطقه طی 1 سال گذشته آذربایجان توانسته است زمان حمل‌ونقل بار در کریدور میانه را به 22 روز کاهش دهد.
این موضوع یکی از برجسته‌ترین مباحث بود که توجه بسیاری به آن شد و استدلال بسیار قوی برای اولویت بخشیدن به این طرح بود.
نقشه مسیر این کریدور به‌طور مشترک با کشورهای شرکت‌کننده در پروژه تهیه شده است. این سند وظایف همه طرف‌ها را مشخص می‌کند و کار موفقیت‌آمیزی برای همگام‌سازی و یکسان‌سازی مرزها، گمرک‌ها، تعرفه‌ها و سایر قوانین و مقررات است.