به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، روزنامه نشنال اینترست در یادداشت تازه خود به‌قلم «احمد هاشمی» نوشت: در 21 دسامبر، چین رسما اولین سرکنسولگری خود را در بندرعباس، مهمترین قطب حمل و نقل دریایی جنوب ایران، افتتاح کرد.
حزب کمونیست چین (ح‌ک‌چ) و ایران این اقدام را به‌عنوان گامی در جهت تحکیم روابط دوجانبه دانستند.
سفیر چین در ایران این اقدام را نقطه عطفی در روابط چین و ایران خواند و سفیر سابق ایران در چین گفت که پیش‌بینی می‌کند پکن نقشی مهم را در توسعه مناطق ساحلی جنوبی ایران ایفا کند.
برای فهم بهتر اهمیت این توسعه، باید تصویر بزرگتر را درک کرد. این توسعه با که با امضای یک سند همکاری استراتژیک بیست و پنج ساله نیمه محرمانه شروع شد.
افتتاح این کنسولگری پس از امضای توافقنامه موسوم به «مشارکت راهبردی جامع بین ایران و چین» در مارس 2021 و پس از توافق اولیه در سفر شی جین پینگ رئیس‌جمهور چین به تهران در ژانویه 2016 صورت گرفت.
اگرچه جزئیات این سند علنی نشده است، اما بر اساس برخی گزارش‌ها، این قرارداد شامل امتیازات ویژه‌ای است که ایران به چین داده است، از جمله فروش نفت، گاز و محصولات پتروشیمی ایران با قیمت کم و به صورت تضمینی، اجاره برخی جزایر ایرانی به چین و استقرار پایگاه نظامی چین برای تامین امنیت تاسیسات پکن در استان‌های ناآرام جنوبی ایران.
از نظر برخی کارشناسان ایران، با امضای قرارداد بیست و پنج ساله، به مستعمره چین تبدیل شده و حتی در برابر تغییرات جمعیتی و هجوم گسترده اتباع چینی آسیب‌پذیر است.
کارشناسان دیگر معتقدند که هدف چین ایجاد یک مرکز جاسوسی در ایران است. در حالی که هر دو کشور مصمم به گسترش روابط دوجانبه هستند، با ورود اعتراضات سراسری به چهارمین ماه خود، نظام ایران با چالش داخلی بی‌سابقه‌ای مواجه است.
نظام آخوندی نتوانست جوانان خود را که به‌دنبال دگرگونی ساختار هستند تحت سلطه خود درآورد و تهران ممکن است نیاز به درخواست حمایت خارجی برای سرکوب مخالفان داشته باشد.
به‌رغم ظاهر اولیه، هم نظام آخوندی در ایران و هم حزب کمونیست چین ارزش‌هایی دارند که آن‌ها را به هم پیوند می‌زند.
نظام‌های ایران و چین از حقوق بشر بیزارند و دموکراسی غربی را مفهومی غیربومی، مهاجم و مضر می‌دانند.
الگوی توسعه چین به کشورهایی مانند ایران و کشورهای عربی خلیج‌فارس نوید شکوفایی و پیشرفت اقتصادی می‌دهد، بدون دردسرهایی مانند گشایش سیاسی و حقوق بشر.
گرایش سیاست خارجی ایران «نگاه به شرق» و رویکرد اخیر «محور آسیا» عربستان نشان می‌دهد که ظهور چین به‌عنوان الگوی توسعه اقتدارگرای در میان سایر کشورهای در حال توسعه مکرر شده است، به‌ویژه در شرایطی که دموکراسی در حال افول است.
هم نظام ایران و هم «ح‌ک‌چ» آمریکا را تحقیر می‌کنند. ایران و چین، همراه با روسیه، به‌دنبال تضعیف آنچه به‌عنوان «نظم جهانی مبتنی بر قوانین آمریکا» شناخته می‌شود، هستند.
جهان چندقطبی به رهبری چین به ایران فرصتی برای ایفای نقشی بزرگتر از طریق کاهش جایگاه آمریکا را وعده می‌دهد.
به‌رغم مشکلات ناشی از کرونا، چین به رهبری شی همچنان به رشد نه چندان مسالمت‌آمیز برای تبدیل شدن به یک ابرقدرت اقتصادی و نظامی ادامه می‌دهد و صعود آن یک چالش امنیتی برای برتری آمریکا در بحبوحه تشدید جنگ سرد جدید بین دو ابرقدرت است.
بدبینان سناریویی را رد نمی‌کنند که در آن اهداف امنیتی چین تغییر کند و چین به درگیری سیستماتیک با آمریکا در سراسر جهان وادار شود.
در این صورت، منطقه غنی از انرژی خلیج‌فارس میدان جنگ کلیدی آمریکا و ح‌ک‌چ در جنگ برای برتری جهانی خواهد بود. افتتاح کنسولگری چین در شمال خلیج‌فارس را می‌توان گامی در این راستا تعبیر کرد.
اگر چین تصمیم به درگیری سیستماتیک با آمریکا بگیرد، تسلط بر مراکز حمل و نقل، کانال‌های استراتژیک، آبراه‌ها و تنگه‌ها کلیدی خواهد بود.
خفه‌کردن آمریکا در تنگه استراتژیک هرمز و باب المندب امری ضروری است و یکی از اهداف بلندمدت چین در رقابت با آمریکاست.
آمریکا ممکن است در حال حاضر حضور نظامی قابل‌توجهی در منطقه خلیج‌فارس داشته باشد که امنیت تنگه هرمز را تامین می‌کند، اما به‌عنوان یک اقدام متوازن، ایران می‌تواند به چین کمک کند تا پایگاه امنیتی، اطلاعاتی و نظامی خود را در خلیج‌فارس ایجاد کند.
در مورد تنگه باب‌المندب که یکی از شلوغ‌ترین خطوط کشتیرانی جهان را در خود جای داده است، چین در حال حاضر یک پایگاه نظامی در نزدیکی قسمت جنوبی تنگه در جیبوتی دارد و گسترش آن به بخش شمالی این آبراه استراتژیک باعث تقویت ژئوپلیتیک پکن خواهد شد.
ایران، روسیه و چین به طور فزاینده‌ای بر سر امر ضدآمریکایی متحد هستند. آن‌ها یک «اتحاد مثلث» غیررسمی در آسیا را تشکیل داده‌اند که به گفته سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران، «پایان هژمونی ناعادلانه آمریکا و غرب» را نوید می‌دهد.
جنبه نظامی این اتحاد مثلث برجسته است. ایران، چین و روسیه در سال‌های اخیر حداقل سه رزمایش دریایی مشترک برگزار کرده‌اند.
از زمان حمله روسیه به اوکراین، همکاری نظامی تهران و مسکو به حدی افزایش یافته است که به گفته جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا، ایران به بزرگترین حامی نظامی روسیه تبدیل شده است.
علاوه بر این، هوش مصنوعی چین و سایر قابلیت‌های فناوری نظامی به سرعت در حال توسعه هستند. پکن به ایران پهپاد می‌دهد، در حالی که ایران پهپادهای کامیکازه شاهد-136 خود را به روسیه می‌فروشد.
این سلاح‌های مهم، چشم‌انداز نظامی اوکراین را به‌طور اساسی تغییر می‌دهند. برعکس، روسیه قرار است ده‌ها فروند جنگنده سوخو-35 خود را به ایران عرضه کند و به ایران قابلیت برتری هوایی مهمی را بدهد.