به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه فوربز در یادداشت خود به‌قلم «پل ایدون» نوشت: ایران بار دیگر به توانایی خود برای توسعه و ساخت هواپیماهای جنگنده در داخل کشور می‌بالد.
درحالی‌که نشانه‌های فزاینده‌ای وجود دارد که روسیه از فروش جنگنده‌های «سوخو-35 فلانکر» خودداری می‌کند و تهران روی استفاده از آن به‌عنوان راه‌حلی برای ناوگان جنگنده پیر نیروی هوایی خود حساب کرده بود.
محمدرضا قرایی آشتیانی، وزیر دفاع ایران، در 28 تیرماه گفت: «در مقطعی برای خرید سوخو-35 معامله کردیم اما به این نتیجه رسیدیم که توانایی تولید جت‌های جنگنده در کشور را داریم.
اظهارات او ظاهراً گزارش اخیر را تائید می‌کند مبنی بر اینکه روسیه 50 فروند سوخو-35 را به ایران تحویل نمی‌دهد که قبل از شروع جنگ فعلی اوکراین در فوریه 2022 پرداخت‌شده است. ایران برای ارتقای نیروی هوایی قدیمی خود به سوخو-35 نیاز داشت.
ایران از زمان خرید میگ 29 فالکرام شوروی در اوایل دهه 1990 هیچ جنگنده نسل چهارمی خریداری نکرده است.
تنها جت‌های نسل چهارم دیگر تهران ناوگان تامکت‌های «اف-14 ای» آمریکایی است که در دهه 1970 قبل از انقلاب دریافت کرد. ایران تنها اپراتور باقیمانده تامکت است.
در روز 23 جولای، ایران رزمایش نیروی هوایی به نام فداییان ولایت 11 را آغاز کرد که هم‌زمان با استقرار ارتش آمریکا در منطقه خلیج‌فارس در پاسخ به هدف قرار دادن و آزار و اذیت کشتی‌های تجاری ایران بود. 11
پایگاه هوایی با 90 جنگنده و پهپاد در این رزمایش شرکت دارند. همانند تمرین‌های مشابه در نوع خود، این رزمایش بار دیگر ناوگان جنگنده پیر ایران را که در سال‌های اخیر تصادفات مرگباری را تجربه کرده، به نمایش خواهد گذاشت.
در حالی که سوخو-35 فاقد ویژگی‌های حیاتی موجود در سایر جنگنده‌های نسل 4.5، به‌ویژه رادار فعال آرایه اسکن الکترونیکی (AESA) است، پیشنهاد آشتیانی مبنی بر اینکه ایران می‌تواند هواپیماهای مشابه را به‌طور مستقل بسازد بسیار مشکوک است.
با کنار گذاشتن ماکت جنگنده رادار گریز مسخره قاهر-313 که تهران یک دهه پیش از آن رونمایی کرد، ایران به تولید چیزی پیشرفته‌تر از مشتقات هواپیمای جنگنده سبک آمریکایی نورث روپ اف-5 دست نیافته است، طرحی که قدمت آن به اواخر دهه 1950 بازمی‌گردد.
شرکت صنعتی هواپیماسازی ایران (هسا) از اواخر دهه 1990 اقدام به ساخت انواع اف-5 کرد که از آذرخش شروع شد و یک دهه بعد از آن نیز از صاعقه رونمایی کرد.
ایران در ماه مارس تولید هواپیمای آموزشی بومی یاسین خود را آغاز کرد که قادر به انجام ماموریت‌های پشتیبانی هوایی نزدیک نیز می‌باشد. تهران در سال 2018 از هسا کوثر رونمایی کرد که ظاهری مشابه با اف-5 دارد و ادعا می‌کند که ارتقاهای بومی آن واجد شرایط لقب جنگنده نسل چهارم است.
درحالی‌که این هواپیماها بدون شک نسبت به اف-5های وارداتی ایران در نیم قرن پیش پیشرفت‌ها و ارتقاء قابل‌توجهی دارند، اما جایگزینی برای اف-14 و میگ-29 و هواپیماهای نسل 4.5 جدیدتر آن، ازجمله سوخو-35، نیستند. و مطمئناً شانس کمی برای مقابله با جنگنده‌های نسل پنجم دارند.
آشتیانی وقتی تأکید کرد ایران می‌تواند جنگنده تولید کند، ازنظر فنی نادرست نبود.
چیزی که او ذکر نکرد این بود که تهران تا به امروز ثابت کرده است که قادر به ساخت یک جنگنده کاملاً بومی نسل چهارم یا نسل 4.5 نیست.