به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، رسانه تیآرتی ورلد در گزارش تازه خود به‌قلم «مورات سوفوقلون نوشت: تاجیکستان کشوری در آسیای میانه است که روابط فرهنگی و قومی قوی با تهران دارد و حرکت ایران برای تولید پهپاد در آن، نقطه عطفی برای این کشور با اکثریت جمعیت شیعی است.
به گفته «حسین دلیریان» -روزنامه‌نگار ایرانی مستقر در تهران- افتتاح کارخانه پهپاد حاکی از این است که ایران به دنبال تقویت روابط دوستانه خود در سرتاسر منطقه، تقویت متحدانش و حفاظت از منافع آن‌ها در راستای منافع خود است.دلیریان به شبکه جهانی تیآرتی گفت: «تاجیکستان یقینا کشور برادر و دوست ایران است.»
«اولاش پهلوان» -تحلیل‌گر امور امنیتی و یکی از افسران سابق ارتش ترکیه- معتقد است که انگیزه‌های سیاسی دیگری در همکاری نظامی بین این دو کشور همسایه وجود دارد.
تاجیکستان و ایران اشتراکات زیادی دارند. جمعیت آن‌ها عمدتا فارس‌زبان هستند و هر دو کشور به دلایل خاص خود نگرانی‌هایی بابت حکومت طالبان بر افغانستان دارند.
تاجیکستان پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 به استقلال رسید و هر دو کشور ایران و تاجیکستان طی سال‌های اخیر و به واسطه آشفتگی‌های سیاسی در افغانستان به هم نزدیک‌تر شده‌اند.
ایران برخلاف طالبان تحت سلطه سنی‌ها، کشوری با اکثریت شیعه است و از حملات به اقلیت شیعه افغانستان، هزاره‌ها، عصبانی است.
از سوی دیگر، حکومت تاجیکستان سکولار است و تفاوت قابل‌توجهی با حکومت مذهبی طالبان دارد.
تاجیکستان همانند ایران نگران حکومت طالبان تحت تسلط پشتون‌هاست، به خصوص در کشوری که تاجیک‌ها دومین قومیت بزرگ آن هستند.
به گفته «کریل سمنوف» -تحلیل‌گر روس- ایران نیز از مدت‌ها قبل از تاجیک‌های افغانستان حمایت می‌کرد تا اینکه «هلال شرقی ایرانی» شامل خود تاجیکستان را تشکیل دهد.
پهلوان با اشاره به نیاز تاجیکستان به پهپادهای ایرانی گفت: «دوشنبه نیازمند بهبود بخشیدن به توانمندی‌های دفاعی خود در برابر تهدیدهای ناشی از افغانستان است.
هم‌چنین، تاجیکستان نیازمند است تا مرزهایش با افغانستان و قرقیزستان را امن سازد، زیرا درگیری‌ها و عبور غیرقانونی از مرز هم‌چنان ادامه دارد.»
اما نزدیک شدن دوشنبه به تهران حاوی چیزهای بیشتری است. پهلوان می‌گوید: «تاجیکستان کشوری محصور در خشکی است و تجارت بین‌المللی آن نیازمند به دسترسی به آب‌های آزاد از طریق ایران است.»
ایران به واسطه تحریم‌های سنگین آمریکا چاره‌ای جز اتکای به خود برای بهبود بخشیدن به توانمندی‌هایش در زمینه پهپادها ندارد.
پهلوان می‌گوید: «با وجود اینکه فناوری پهپادهای ایرانی نسبتا محدود است، اما تهران به تلاش‌های خود برای توسعه پهپادها از طریق انتقال تجربیاتش در زمینه فناوری‌های موشکی به زمینه پهپادی ادامه می‌دهد.»
به گفته وی، نشانه‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه ایران برای توسعه فناوری‌های دفاعی خود کمک‌هایی از چین و روسیه دریافت می‌کند که کشورهایی ضد غربی هستند.
«با این حال، آن‌ها تاکنون نتوانسته‌اند پهپادهایی را بسازند که مثل بایراکتار، کارایل و عنقای ترکیه توانمندی‌های خود را در میدان نبرد به اثبات رسانده باشد.»
به گفته پهلوان، ایران مدت‌ها قبل از راه‌اندازی اولین خط تولید رسمی پهپادش در تاجیکستان، پهپادهای ساده انتحاری را در اختیار نیروهای نیابتی خود در منطقه از جمله حزب‌الله لبنان، حماس، حوثی‌های یمن، گروه‌های شیعی عراق و دولت اسد در سوریه قرار داده بود.