بهگزارش مرکز مطالعات سورین، شبکه خبری سیانان در گزارش خود بهقلم «تمارا قبلاوی» نوشت: تنشهای طولانیمدت بر سر تواناییهای هستهای ایران ممکن است در این هفته به نقطهای بی بازگشت رسیده باشد.
تهران پس از خروج دونالد ترامپ از توافق در سال 2018، غنیسازی اورانیوم را با سرعتی افزایش داده که از زمان امضای توافق تاریخی در سال 2015 مشاهده نشده است.
تحلیلگران بر این باورند که تهران ممکن است قبلاً به مواد مورد نیاز برای ساخت سلاح هستهای دست یافته باشد.
روز پنجشنبه، ایران دوربینهای نظارتی آژانس بینالمللی انرژی اتمی را که برای نظارت بر فعالیتها در تاسیسات هستهای کلیدی این کشور استفاده میشد، خاموش کرد.
««رافائل گروسی» -رئیس آژانس بینالمللی انرژی اتمی- هشدار داد که این اقدام میتواند ضربه مهلکی به مذاکراتی وارد کند که به دنبال احیای توافق هستهای هستند.
وی به سیانان گفت: نبود فیلم از سایتهای هستهای، برجام را از دادهها محروم میکند و از نظر فنی دستیابی به توافق را غیرممکن میسازد.
گروسی میگوید: «آیا میتوانیم بدون اطلاعات کافی توافقی داشته باشیم؟ فکر میکنم این اتفاق نخواهد افتاد. به همین دلیل است که میگوییم این موضوع بسیار جدی است.»
تسریع برنامه هستهای ایران در بحبوحه تنشهای فزاینده بین ایران و آمریکا صورت میگیرد. مذاکرات پیرامون برجام به دلیل افزایش فشار از سوی تهران برای حذف سپاه پاسداران این کشور از فهرست سازمانهای تروریستی، با مشکل مواجه شده است.
گمان میرود این آخرین نقطه بنبست در مذاکرات یک سال و نیم گذشته بین دو کشور باشد.
هر دو طرف تاکنون به دلیل فشارهای سیاسی داخلی از تسلیم شدن در برابر این موضوع خودداری کردهاند.
ترامپ در آخرین هفتههای ریاستجمهوری خود سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست سازمانهای تروریستی خارجی قرار داد. این تصمیم توسط منتقدان وی «قرص سمی» خوانده شد.
مذاکرات متوقفشده پیامدهای خطرناکی برای منطقه دارد. «دینا اسفندیاری» -مشاور ارشد خاورمیانه و شمال آفریقا -در گروه بحران گفت: «هم آمریکا و هم ایران با اکثر نکات فنی بازگشت به توافق هستهای موافقت کردهاند و اختلافات تنها در زمینههایی که عمدتا نمادین هستند، باقی میماند».
زمانی که ترامپ در سال 2018 از برجام خارج شد، موجی از تحریمهای کوبنده را علیه اقتصاد ایران به راه انداخت. دولت آمریکا در آن زمان متوجه بود که تهران همچنان به این توافق پایبند است.
اما ترامپ با استناد به ادامه مداخله ایران در منطقه از طریق گروههای شبهنظامی همسو با تهران، توافق هستهای را لغو کرد.
جو بایدن که از مخالفان سرسخت کارزار فشار حداکثری ترامپ علیه ایران بود، با روی کار آمدن خود مذاکرات را احیا کرد.
و اما سیاست بایدن تاکنون در احیای مجدد توافق شکست خورده و ایران به طور پیوسته تلاش خود را در نقض توافق افزایش داده است.
«تریتا پارسی» -معاون اجرایی موسسه کوئینسی- گفت: ایرانیها از سال 2018 هیچ سودی از برجام نبردهاند.
وی افزود: «فقط مسئله زمان بود که این توافق به پایان برسد، زمانی که در آن ایرانیها بگویند خب اگر چیزی از این توافق عایدمان نمیشود، چرا باید این کار را انجام دهیم».
پارسی گفت: «برخی از تهاجمیترین اعمال از سوی ایران در زمینه تشدید اوضاع برجام، تحت نظر بایدن اتفاق افتاد نه ترامپ. این اتفاق به دلیل این است که بایدن سیاست ترامپ را ادامه داد.»