به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه وای 20ایندیا در مقاله تازه خود به‌قلم «سیمران کائور» نوشت: سقوط هلیکوپتر که به شهادت «سید ابراهیم رئیسی» -رئیس‌جمهور ایران- به همراه «حسین امیرعبداللهیان» -وزیر امور خارجه -و دیگر مقامات عالی‌رتبه منجر شد، شوکی بزرگ را در صحنه سیاسی جهانی ایجاد کرده است.
این حادثه غم‌انگیز که در شمال غرب ایران رخ می‌دهد، می‌تواند پیامدهای عمیقی برای ثبات منطقه و روابط بین‌المللی داشته باشد.
همان‌طور که جهان به‌دقت پیامدهای پس از آن را رصد می‌کند، درک پیامدهای بالقوه ژئوپلیتیک این اتفاق نیز ضروری است.
این سقوط زمانی رخ می‌دهد که تنش‌ها در غرب‌آسیا افزایش یافته است. در هفت ماه گذشته، اسرائیل درگیر جنگی ناتمام در غزه بوده است که با حمله حماس به شهرهای اسرائیل آغاز شده است.
ایران متهم به حمایت از حزب‌الله در گشودن جبهه دیگری علیه اسرائیل از سمت لبنان و حوثی‌های یمن شده و این پس‌زمینه از تشدید خصومت‌ها برای درک پیامدهای بالقوه درگذشت رئیسی بسیار مهم است.
ماه گذشته، زمانی که ایران موشک‌هایی را به سمت اسرائیل پرتاب کرد، این تنش‌ها بسیار تشدید شد، البته که بیشتر آن‌ها توسط سامانه دفاعی گنبد آهنین رهگیری شدند.
گفته می‌شود این حمله در انتقام بمباران سفارت ایران در سوریه بود. در پاسخ، اسرائیل یک حمله محدود به یک سامانه پدافند موشکی در استان اصفهان انجام داد که گفته می‌شود یک مرکز غنی‌سازی اورانیوم نیز در آنجا بوده است.
هر کدام از این اقدامات وضعیت ناآرامی ایجاد کرده است و از دست دادن رئیس‌جمهور ایران می‌تواند منطقه را بیشتر بی‌ثبات کند.
گزارش‌های رسانه‌های دولتی ایران از سقوط بالگرد به‌عنوان یک حادثه یاد کرده‌اند، اما منتظر بیانیه‌ای رسمی از سوی دولت ایران هستیم.
اگر شواهدی از شیطینت‌های نابجا ظاهر شود، می‌تواند تنش‌ها را در منطقه به‌طور قابل‌توجهی تشدید کند.
چنین سناریویی به‌احتمال زیاد منجر به انبوهی از اتهامات و اتفاقات متقابل خواهد شد و اوضاع نابسامان بین ایران و دشمنانش را بیشتر شعله‌ور می‌کند.
]آیت‌الله[ خامنه‌ای، رهبر ایران همچنان مرجع نهایی کشور است و انتظار می‌رود جایگاه ایشان تداوم داشته باشد.
با این حال، پیامدهای این درگذشت در تعیین چگونگی تغییر سیاست‌های داخلی و خارجی ایران بسیار مهم خواهد بود.
انتخاب جانشین رئیسی شاخص کلیدی جهت‌گیری آینده ایران به‌ویژه در روابط با اسرائیل، آمریکا و مخصوصاً در شکل‌گیری و ادامه روابط منطقه‌ای خواهد بود که در دوره رئیسی در موضوع سیاست خارجه، نزدیکی با همسایگان و منطقه اوراسیا پیشرفت بسیار چشمگیری داشته است.
گزارش شده است که بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در جریان این وضعیت قرار گرفته بود و احتمالات و اخبار را در مورد رئیسی دنبال می‌کرد.
روابط ایران و آمریکا به‌ویژه پس از خروج ترامپ از برجام در سال 2018 و اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران، تیره و تار شده است.
این اقدام باعث شد ایران از محدودیت‌های تعیین‌شده خودش در توافق هسته‌ای فراتر رود.
رئیسی از زمان روی کار آمدنش در سال 2021، موضع سختگیرانه‌ای در مذاکرات با آمریکا اتخاذ کرده بود و به‌دنبال رهایی گسترده از تحریم‌ها بود.
درگیری‌های جاری غزه نیز روابط ایران و آمریکا را پیچیده‌تر کرده است و دولت بایدن به دلیل افزایش تلفات انسانی تلاش می‌کرد تا تنش‌ها را کاهش دهد. گزارش‌ها حاکی از آن است که مقامات ارشد دولت بایدن در حال مذاکره غیرمستقیم با همتایان ایرانی خود برای جلوگیری از تشدید حملات منطقه‌ای بوده‌اند و اکنون با درگذشت رئیسی، این تلاش‌ها برای حفظ صلحی شکننده می‌تواند به خطر بیفتد.
هند نیز به‌عنوان یک شریک استراتژیک نوپا برای ایران درگذشت رئیسی را تسلیت گفت و نارندرا مودی بر مشارکت رئیسی در تقویت روابط هند و ایران تأکید داشت.
این حادثه اندکی پس از امضای قرارداد هند با ایران برای بهره‌برداری از بندر چابهار با هدف توسعه تجارت با آسیای میانه رخ داد و تازه شروعی برای پیشروی روابط هند و ایران و بالتّبع برای آسیای میانه بود.
آمریکا با احتیاط به این تحول واکنش نشان داده و نسبت به خطرات احتمالی تحریم‌ها برای کسانی که با ایران تجارت می‌کنند، هشدار داده است.
با این حال، هند بر مزایای منطقه‌ای گسترده‌تر این تجارت تأکید کرده است و مخالف دیدگاه محدود درباره نگرش آمریکا است.
درگذشت رئیس‌جمهور می‌تواند به دوره‌ای از عدم اطمینان و بی‌ثباتی احتمالی در داخل ایران نیز منجر شود.
روند جانشینی رهبری به‌دقت رصد خواهد شد، زیرا این موضوع کاملاً بر سیاست‌های داخلی ایران و رویکرد آن به دیپلماسی بین‌المللی تأثیر خواهد گذاشت.
موضع رهبر جدید در مورد موضوعات کلیدی مانند برنامه هسته‌ای، روابط با اسرائیل و تعاملات با آمریکا در شکل دادن به چشم‌انداز ژئوپلیتیکی منطقه اوراسیا کاملاً مؤثر است و این موضوع حتی روابط با همسایگان ایران؛ از آذربایجان و ارمنستان تا حتی کشورهای آسیای میانه را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
این حادثه ممکن است باعث افزایش گمانه‌زنی‌ها در مورد امنیت داخلی و پویایی سیاسی ایران شود.
هرگونه ضعف یا بی‌ثباتی در این لحظه حساس برای ایران، می‌تواند دشمنانش را جسورتر و تلاش‌های ایران را در منطقه مختل کند.
درگذشت غم‌انگیز رئیسی، مرحله جدیدی از بی‌ثباتی را در منطقه‌ای از قبل ناآرام ایجاد کرده است و پیامدهای ژئوپلیتیکی آن به‌مرور آشکار خواهد شد.
وضعیت فعلی نیاز به نظارت دقیق دارد، زیرا تصمیمات اتخاذ‌شده در هفته‌ها و ماه‌های آینده تأثیرات پایداری بر ثبات منطقه، به‌خصوص آسیای میانه و سیاست جهانی خواهد داشت.