بهگزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه گاردین در یادداشت تازه خود نوشت: عمران خان، نخستوزیر پاکستان، پس از سه سال و هفت ماه حضور در رأس قدرت، در اولین ساعات روز یکشنبه با عدم رای اعتماد پارلمان برکنار شد. برکناری وی میتواند بر روابط با کشورهایی از جمله هند، افغانستان و چین تأثیر بگذارد.
دولت جدید پس از تشکیل مجدد پارلمان در روز دوشنبه برای رای دادن به نخستوزیر جدید، به احتمال زیاد تحت رهبری «شهباز شریف» تشکیل میشود.
پاکستان کشوری است که از نظر استراتژیک بسیار حائز اهمیت است. این کشور با بیش از 220 میلیون نفر جمعیت، بین افغانستان در غرب، چین در شمال شرق و هند در شرق قرار دارد.
از زمان به قدرت رسیدن عمران خان در سال 2018، حملات لفظی وی بیشتر علیه آمریکاییها بوده و او اخیرا تمایل خود را برای نزدیک شدن به چین و روسیه ابراز کرده است.
ارتش قدرتمند پاکستان به طور سنتی سیاست خارجی و دفاعی را کنترل میکند، اما سخنرانیهای تند عمران خان بر شماری از روابط کلیدی و مهم تأثیر گذاشت.
افغانستان
روابط بین آژانس اطلاعات نظامی پاکستان و طالبان در سالهای اخیر ضعیف شده است. اکنون که طالبان در بحبوحه یک بحران اقتصادی و انسانی به قدرت برگشته است، قطر بدون شک مهمترین شریک خارجی این کشور است، موقعیتی که زمانی در اختیار پاکستان بود و متاسفانه این کشور اکنون آن را از دست داده است.
اخیرا چندین سرباز در حملات نزدیک به مرز مشترک طالبان و پاکستان جان خود را از دست دادهاند. این موضوع سبب تشدید تنش بین طالبان و ارتش پاکستان شده است. پاکستان از طالبان میخواهد تا برای سرکوب گروههای افراطی و نگرانی از گسترش خشونت در این کشور، اقدامات بیشتری انجام دهند.
چین
عمران خان همواره به طور کلی به نقش مثبت چین در جهان تاکید میکرد. تبادل مالی چین و پاکستان به ارزش 60 میلیارد دلار است که این دو کشور را به هم پیوند میدهد.
جانشین احتمالی شریف، برادر کوچکتر نواز شریف، سه بار مستقیماً بهعنوان وزیر ارشد استان شرقی پنجاب با چین معامله کرده است و گرچه وی از موقعیت سیاسی دوری میکرد، اما به دلیل اجرای پروژههای زیربنایی بزرگ، از وجهه خوبی برخوردار است و می تواند بر روابط با پکن تاثیر چشمگیری داشته باشد.
هندوستان
از زمان استقلال در سال 1947، همسایگان دارای سلاح اتمی، سه جنگ با یکدیگر داشتهاند که دو مورد از آن ها بر سر منطقه مورد مناقشه کشمیر با اکثریت مسلمان بوده است.
تنش در امتداد مرز دوفاکتو در کشمیر به لطف آتشبس در پایینترین سطح خود از سال 2021 قرار دارد. اما به دلیل بیاعتمادی عمیق نسبت به طیف وسیعی از مسائل، از جمله انتقاد شدید عمران خان از نارندرا مودی، نخستوزیر هند، به دلیل مدیریت حملات او به مسلمانان اقلیت در هند، سالهاست هیچ گفتوگوی رسمی دیپلماتیکی وجود ندارد.
«کاران تاپار» -یک مفسر سیاسی هندی- که روابط هند و پاکستان را از نزدیک دنبال میکند، گفت که ارتش پاکستان میتواند بر دولت جدید اسلامآباد فشار بیاورد تا آتشبس در کشمیر را تقویت کند.
آمریکا
کارشناسان جنوب آسیا مستقر در آمریکا میگویند بحران سیاسی در پاکستان بعید است اولویت جو بایدن، رئیسجمهور ایالات متحده در مورد پاکستان باشد، مگر جنگ در اوکراین، منجر به ناآرامیهای گسترده یا افزایش تنش با هند شود.
سفر عمران خان به مسکو بر روابط با آمریکا اثر گذاشت و آنها این اقدام را فاجعه خواندند. به گمان آمریکاییها، یک دولت جدید در اسلام آباد حداقل میتواند به بهبود روابط کمک کند. آمریکا، عمران خان را مسئول بحران سیاسی کنونی میداند و خواهان برکناری او به دلیل سفر اخیر به مسکو است.
به گفته برخی تحلیلگران، با حفظ کنترل پشت پرده سیاستهای خارجی و امنیتی توسط ارتش پاکستان، به واسطه تغییر دولت نگرانی عمدهای وجود ندارد و تحولات سیاسی داخلی این کشور تا حد زیادی برای آمریکا بیاهمیت هستند.