بهگزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه «فارن پالیسی» در یادداشت خود بهقلم « دیمیتریو کولبا» نوشت:مبارزه اوکراین به تغییر در نظم جهانی قرن بیست و یکم شتاب بخشیده است.
وحدت بین آمریکای شمالی و اروپا احیا شده، مفهوم «غرب» معنای اصلی خود را بازیافته و همزمان، افول راهبردی روسیه، نظام اتحادهای چین را نیز تضعیف میکند.
جهان آتی سهقطبی خواهد بود. دو قطب آشکار آن آمریکا و چین هستند. سومین قطب نه چندان آشکار آن جامعه غیر متمرکز، در حال ظهور بوده و گروهی از کاربران جهانی اینترنت هستند که با توسعه سریع فناوری و نوآوری تعریف میشوند. این جامعه بیش از هر چیز بر موضوعی متمرکز است که بسیاری آن را «متاورس» مینامند.
بسیاری از مردم سراسر جهان عمیقاً روی زندگی آنلاین خود سرمایهگذاری میکنند و هویت خود را بهعنوان «شهروندان شبکه» شکل میدهند. آنها در حال حاضر به جوامع آنلاین خود بیشتر از دولت و ملتهای خود اعتماد دارند.
با این حال، این دنیای تازه تنها زمانی پدید خواهد آمد که محیط مساعد باشد. به همین دلیل است که خطرات جنگ روسیه و اوکراین بسیار زیاد است. اگر اوکراین پیروز شود و همراه با سایر کشورهای همفکر، پیگیر آرمانهای دموکراتیک آزاد خود باشند، حرکت جهانی به سوی دنیایی قدرتمندتر و آزادتر شتاب خواهد گرفت. اما اگر روسیه موفق شود آزادی و دموکراسی را در اوکراین و فراتر از آن خنثی کند، وارد دنیایی تیره و تار بدون قاعده و آزادی خواهیم شد.
در شرایط کنونی، جنگ اوکراین به جهان نشان میدهد که چگونه قطب سوم به سه طریق عمده تغییر ایجاد میکند. نخست، کاربران اینترنت نقشی فعال در دفاع اوکراین در برابر تهاجم روسیه داشتهاند. برای مثال، اعضای گروه جهانی هکرهای آنلاین موسوم به
«Anonymous» تصمیم گرفتهاند تا مهارتهای خود را وقف عبور از دیوارهای آتش تبلیغاتی دولت روسیه و ارائه حقیقت در مورد جنگ به مردم این کشور کنند.
دوم، کاربران اینترنت از هر فرصتی برای ارائه جایگزینهایی برای آنچه معمولاً توسط دولتها ارائه میشود، استفاده میکنند. برای مثال، اعلام عمومی ایلان ماسک بر ارائه سرویس اینترنت ماهوارهای «Starlink» به اوکراین را در نظر بگیرید. در روزهای اولیه تهاجم، پایانههای استارلینک به سرعت در اوکراین مستقر شدند و نظام جایگزینی از ارتباطات بدون وقفه را امکانپذیر کردند و مانع از توانایی روسیه برای از بین بردن ارتباطات در سراسر کشور شدند.
سوم، استفاده از ارز دیجیتال به دولت اوکراین این امکان را داده که در سراسر جهان برای تامین هزینههای دفاعی پول جمع کند و در ضمن، به محدود کردن راههای دور زدن تحریمهای مالی کمک کرده است. دولت اوکراین و شماری از حسابهای دولتی توئیتر، خواستار کمکهای ارزهای دیجیتال در روزهای اولیه حمله شدند و توانستند مبالغ زیادی را جمع کنند که بعداً به حسابهای ملی برای تأمین بودجه نیروهای مسلح اضافه شد.
ولادیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، با صداقت رهبری میکند و فقط دستور نمیدهد. او یکی از مردم است، نه یک چهره دور در جایی در اوج. او به اوکراینیها نزدیک است، فیلمهای سلفی خود را منتشر میکند و کارهای روزمره ریاستجمهوری خود را با مردم اوکراین در شبکههای اجتماعی به اشتراک میگذارد. رهبری و وجهه عمومی او در تضاد کامل با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه است. این تفاوت چشمگیر فقط نگاهی اجمالی به این دو مدل سیاسی است: آینده جمعی و گذشته سلسله مراتبی. نظم سیاسی موجود و در حال ظهور.
کاربران اینترنتی کسانی هستند که معتقدند ایده یک دولت-ملت منسوخ شده و دنیای آنلاین تازه و غیرمتمرکز به آینده تعلق دارد. آنها سلسله مراتب عمودی و مرزهای فیزیکی را رد میکنند. آنها به جای بانکها و دولتها به بلاک چین و ارزهای دیجیتال متکی هستند.
مفهوم سنتی یک قطب ژئوپلیتیکی مستلزم یک آرمانشهر بسیجکننده، یک نظم اجتماعی فراگیر و یک مدل اقتصادی رقابتی است. دنیای دیجیتال هر سه را دارد. دو قطب سنتی یعنی آمریکا و چین تلاش خواهند کرد تا اختلالات ناشی از این دنیای آنلاین تازه را تنظیم و کنترل کنند، اما بعید است که از نظر استراتژیک موفق شوند.