به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، روزنامه فایننشال تایمز در یادداشت خود به‌قلم «گونول تول» نوشت: از دبیر کل ناتو بخواهید که تصمیم «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه را که بیش از همه او را آزار می‌دهد، چیست؟
احتمالاً می‌گوید خرید سامانه دفاع موشکی اس-400 روسیه است؛ اما ناتو در رابطه با روابط ترکیه و روسیه مشکل بزرگ‌تری دارد: نیروگاه هسته‌ای آق‌قویو.
اردوغان دوست دارد این تأسیسات را که توسط شرکت دولتی روسیه «روس‌اتم» در سواحل مدیترانه ساخته شده است، «اولین نیروگاه هسته‌ای ترکیه» بنامد.
در واقع متعلق به روسیه است. در مدل استاندارد مهندسی، تدارکات و ساخت، تأمین‌کننده قبل از اینکه کلیدها را برگرداند، راکتور را طراحی و می‌سازد.
آق‌قویو از مدل «ساخت، بهره‌برداری و واگذاری» [BOO] استفاده می‌کند که برای صنعت بی‌سابقه است.
روسیه مالکیت اکثریت را حفظ می‌کند، اما تمام خطرات مالی، عملیاتی و ساخت‌وساز را متحمل می‌شود.
بسته جامع مسکو شامل ساخت‌وساز، بهره‌برداری و آموزش پرسنل، رسیدگی به سوخت هسته‌ای مصرف‌شده و انحلال نهایی می‌شود که همه این‌ها برای یک تازه وارد هسته‌ای مانند ترکیه بسیار جذاب است.
قراردادهای «ساخت، بهره‌برداری و واگذاری» برای مسکو گران است، به همین دلیل روسیه آن را فقط در آق‌قویو اجرا کرده است و تمایلی به استفاده مجدد از آن ندارد؛
اما ولادیمیر پوتین باید فکر می‌کرد که مزایای داشتن زیرساخت‌های استراتژیک در یک کشور ناتو بیشتر از خطرات مالی است.
به‌عنوان فردی که در نزدیکی گیاهان به دنیا آمده و بزرگ شده است، عمیقاً نگران هستم.
عدم شفافیت در مورد فرآیند، خطرات زیست‌محیطی و سابقه ایمنی ضعیف «روس‌اتم» من و میلیون‌ها نفر از مردم محلی را نگران می‌کند.
کشورهای غربی ممکن است چنین نگرانی‌هایی را نادیده بگیرند و حتی ترکیه را به خاطر گذار سبزش ستایش کنند، اما آق‌قویو نیز یک مشکل ناتو است، یک مشکل طولانی‌مدت.
پروژه آق‌قویو توسط اردوغان به‌عنوان طرح او برای کاهش وابستگی انرژی ترکیه به‌ویژه به روسیه مورد استقبال قرار گرفت؛
اما به جای انجام این کار، ترتیبات «ساخت، بهره‌برداری و واگذاری» ترکیه و روسیه را از طریق یک چرخه عملیاتی مورد انتظار 60 ساله و پس از آن فرآیند از رده خارج کردن، پیوند می‌دهد.
احزاب مخالف ترکیه با این پروژه موافق نیستند.
اردوغان برای محافظت از آن، یک توافقنامه بین دولتی را با پوتین امضا کرد که از نظر قانون اساسی امکان مخالفت با آن را برای دولت پس از اردوغان غیرممکن کرد.
این بدان معناست که روسیه که به استفاده از انرژی به‌عنوان یک سلاح ژئوپلیتیکی معروف است، به مدت 100 سال کنترل مستقیم زیرساخت‌های استراتژیک در یک کشور ناتو را خواهد داشت، بدون توجه به اینکه چه کسی در قدرت باشد.
و این همه داستان نیست. نیروگاه هسته‌ای آق‌قویو نزدیک پایگاه هوایی اینجرلیک است که بزرگ‌ترین مرکز ذخیره‌سازی سلاح‌های هسته‌ای ناتو و مرکزی برای پشتیبانی از مأموریت‌های اتحاد است.
این نیروگاه همچنین در مجاورت تأسیسات راداری پدافند موشکی بالستیک ناتو در «کوره‌جیک» قرار دارد. قرارداد «ساخت، بهره‌برداری و واگذاری»، پرسنل و دارایی‌های روسیه را در نزدیکی این تأسیسات ناتو قرار می‌دهد.
ترکیه ممکن است رادار دیگری برای حفاظت از نیروگاه بسازد. تحلیل‌گران نظامی و مقامات دفاعی از این بیم دارند که از آنجایی که نیروگاه آق‌قویو متعلق به روسیه است، مسکو ممکن است بخواهد این رادار را به کار گرفته و نیروها را برای تأمین امنیت وارد کند.
یانکی باغجی اوغلو، دریاسالار بازنشسته که معاون حزب مخالف جمهوری‌خواه خلق [CHP] مسئول دفاع ملی است، به من گفت که اردوغان نباید اجازه دهد این اتفاق بیفتد.
غرب تا حد زیادی استفاده روسیه از انرژی هسته‌ای را برای ایجاد روابط بلندمدت سیاسی، اقتصادی و نظامی با کشورهای مهم استراتژیک نادیده گرفته است.
در حالی که ترکیه به دلیل خرید اس-400 موردانتقاد و تحریم قرار گرفت، کشورهای غربی در مورد آق‌قویو سکوت کردند؛
اما اکنون ترکیه می‌خواهد دومین راکتور هسته‌ای بسازد و روسیه در این مناقصه جلوتر است.