بهگزارش مرکز مطالعات سورین، وبگاه جوئیش نیوز سیندیکیت در یادداشت خود بهقلم «آلکساندر گرینبرگ» نوشت: ایران همانند بسیاری از دیگر کشورها از تهاجم روسیه به اوکراین شگفتزده شد.
با این حال و با گذشت زمان، تحلیل این جنگ نتایج معینی را در مورد تاثیر ظرفیت هستهای و طبیعت متغیر نظم جهانی به نظام ایران آموخته است.
محاسبات و تصمیمهای نظام متاثر از این حمله روسیه است و باعث شده تا در مورد موضعش نسبت به ورود مجدد به توافق هستهای 2015 یا برجام بازنگری کند. ایران هیچ قصدی برای انجام این کار ندارد.
موضع رسمی ایران در مورد جنگ بین روسیه و اوکراین ماهرانه است و از «حمایت مستقیم از روسها» خودداری میکند.
با این حال، سیاستمداران ارشد ایران از زمان شروع این درگیری موضع محکمی در همسویی با روسیه داشتهاند و ناتو و غرب را مقصر این اتفاق دانستهاند.
میتوان دیدگاههای مختلفی را از تندروها گرفته تا مخالفان در سطح غیررسمی داخلی ایران دید، اما اکثریت قریب به اتفاق ایرانیها روسیه را تحقیر و از اوکراین حمایت میکنند. تعدا بیشماری از جوانان ایرانی از روسیه متنفرند، زیرا شباهتهایی بین دولتهای روس و ایران میبینند.
با این حال، حوزه استراتژیک جایی است که بیشترین درسهای مهم در آن یاد گرفته شده است. رسانهها و مقامات ایران به خلع سلاح هستهای اوکراین اشاره میکنند که در چارچوب تفاهمنامه بوداپست در سال 1994 و تحت نظارت آمریکا به امضا رسید.
تئوری مطرح این است که اگر اوکراین از تسلیحات هستهای خود دست نمیکشید، میتوانست از تهاجم روسیه جلوگیری کند.
مقامات ایران تضمین آمریکا در سال 1994 برای حفظ امنیت اوکراین را شاهدی بر غیرقابل اعتماد بودن آمریکا و غرب میدانند.
بنابراین، منطق نظام روشن است: تسلیحات هستهای برای بازدارندگی موثر ضروری است و ایران نباید این بازدارندگی را با وعدههای غیرقابل اعتماد آمریکا و متحدانش عوض کند.
همچنین، ایران از جنگ اوکراین یاد گرفته که توانمندی نظامی به جای موقعیت بینالمللی عامل حیاتیتر برای بازدارندگی است.
استفاده روسیه از حملات موشکی بالستیک برای نابودی زیرساخت اوکراین در این تحلیل اهمیت دارد.
افسران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ناتوانی اوکراین برای وارد کردن خسارت در پشت خطوط روسیه را میبینند و در خبرنامه رسمی این سازمان ذکر شده که جنگ اوکراین اهمیت موشکها را برای ایران برجسته کرد، زیرا آنها میتوانند چیزی را ایجاد کنند که از آن بهعنوان «توازن در خشونت» و اجبار دشمن برای آمدن به پای میز مذاکره یاد شده است.
به لحاظ پروژه موشکهای دوربرد، هیچ کشوری هرگز موشکهای بالستیک را بدون قصد پرتاب با محموله هستهای تولید نکرده است. برنامه موشک بالستیک ایران در هم تنیده با برنامه هستهای نظامی آن است.
به نظر میرسد که ایران اعتماد خود را به امکان احیای برجام از دست داده است. این کشور به مسیر هستهای خود ادامه میدهد و در عین حال، تلاش میکند تا مثل همیشه از درگیری بین آمریکا و روسیه برای تداوم سیاستهای منطقهای خود بهرهبرداری کند. جو بایدن، وعده داده که به ایران اجازه دستیابی به تسلیحات هستهای را نمیدهد و برای انجام این وعده است که غرب و در نهایت اسرائیل، باید آماده پیامدههای این موضع استراتژیک باشند.
تصمیم بایدن برای کاهش برخی از تحریمها و نادیده گرفتن تلاشهای ایران جهت دور زدن آنها تاکنون برای این کشور مفید بوده است.
اقتصاد این کشور در سال گذشته رشد داشته و از رشد سالانه قبل پیشی گرفت. اگر قرار است ایران از مسیر فعلی بازداشته شود، سیاست دولت بایدن باید بهشدت تغییر کند.