به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، روزنامه آبزرور در یادداشت تازه خود به‌قلم «ایوان شچدروف» نوشت:روسیه به نقش رو به رشد هند در اوراسیا، چه از نظر سیاسی و چه از لحاظ اقتصادی، خوش بینانه می‌نگرد و به پتانسیل این کشور برای تقویت جایگاه تجاری و اقتصادی خود در این منطقه پی برده است.
کارشناسان سیاسی هنگام تحلیل سیاست خارجی هند تمایل دارند اجرای آن را در منطقه هند و اقیانوس آرام بررسی کنند، جایی که پس از آزادسازی اقتصادی، حوزه نفوذ فرهنگی سنتی با الزامات اقتصادی تکمیل شده است.
با این حال، علاقه شدید به بخش‌های دریایی هند و اقیانوس آرام ممکن است به ارتباطات نزدیکی منجر شود.
یکی از این مناطق بسیار مهم آسیای میانه است که برای امنیت هند نیز اهمیت استراتژیک دارد.
در سال‌های اخیر، ما شاهد افزایش مشارکت سیاسی در روند تعاملات آسیای میانه توسط هند بودیم که به دلیل خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان در سال 2021 انجام شد.
افزایش علاقه در میان گفت‌وگوهای هند و آسیای میانه که اخیراً انجام شد، نشان می‌دهد که این موضوع به‌شدت در حال رخ‌دادن است.
نشست سران آسیای میانه در سال 2022 تاییدی بر این موضوع است و پیش‌بینی می‌شود که دومین نشست در سال جاری برگزار شود.
چشم‌‌‌انداز سیاسی و اقتصادی آسیای میانه با قالب‌های متعددی مانند سازمان همکاری شانگهای (SCO)، اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU)، کشورهای مشترک المنافع (CIS)، سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO)، سازمان کشورهای ترک درهم آمیخته شده است. (OTS)، آسیای میانه در کنار این پلتفرم‌ها و مکانیسم‌هایی مانند گفت‌وگوهای امنیتی می‌تواند در یک مسیر بسیار امیدوارکننده و جدی قرار گیرد.
با این حال، هیچ مکانیزمی وجود ندارد که پنج کشور آسیای میانه را به‌عنوان یک گروه واحد سیاسی متحد کند.
درگیری‌های اقتصادی، اجتماعی بین کشورهای منطقه حرکت این گروه‌ها را محدود می‌کند و ساختار سیاسی کنونی باعث می‌شود تا قدرت‌های بزرگ نقش استراتژیک آسیای میانه را به‌عنوان منابع انرژی، مسیرهای ترانزیتی و قطب فرهنگی به رسمیت شناسند و این منطقه را در این مسیر همراهی کنند.
روسیه این منطقه را به‌عنوان یک حوزه نفوذ طبیعی برای خودش در نظر دارد و مفهوم سیاست خارجی روسیه در سال 2023 بر همکاری با هند، با تمرکز بر گسترش تجارت، سرمایه‌گذاری و ارتباطات فناوری به‌خصوص در این منطقه تأکید دارد.
روسیه از گسترش سازمان همکاری شانگهای (SCO) برای گسترش دامنه سیاسی و جغرافیایی آن حمایت می‌کند.
هند و روسیه هر دو سازمان همکاری شانگهای را به‌عنوان یک قالب گفت‌وگو و ابزار امنیتی می‌دانند، اما اولویت‌های سیاست خارجی آن‌ها متفاوت است.
روسیه سازمان همکاری شانگهای را به‌عنوان یک پلت فرم امنیتی می‌بیند،
در حالی که هند آن را ابزاری برای حفظ حضور سیاسی در منطقه اوراسیا می‌داند. چین سازمان همکاری شانگهای را مکانیزمی برای گسترش نفوذ اقتصادی خود در آسیای میانه می‌داند
. با این حال، وزنه تعادل بالقوه هند در برابر گسترش چین و مشارکت ایران می‌تواند دستور کار اقتصادی آن را گسترش دهد.
سیاست خارجی روسیه ارتباط تنگاتنگی با توسعه مشارکت “اوراسیای بزرگ” دارد که هدف آن تبدیل اوراسیا به یک قلمرو صلح‌آمیز بین قاره‌ها است.
این مشارکت در درجه اول بر اهداف اقتصادی مانند پیشبرد مناطق آزاد تجاری و اتحادهای تجاری و اقتصادی بین‌المللی متمرکز است.
روسیه و هند در دو نقطه اصلی همگرایی در تجارت و مسائل اقتصادی مشترک هستند؛
همکاری در چارچوب توافق‌نامه‌های همکاری تجاری اتحادیه اقتصادی اوراسیا و توسعه کریدور شمال و جنوب یکی از مهمترین همکاری‌های فعلی است.
سیاست تجاری هند همراه با کاهش تعرفه واردات هند می‌تواند صادرات روسیه مبنی بر محصولات صنایع شیمیایی، روغن آفتابگردان و زغال سنگ را افزایش دهد، د
ر حالی که هند می‌تواند صادرات دارو، محصولات کشاورزی، کالاهای چرمی، ماشین آلات و تجهیزات و نساجی را برای صادرات به کشورهای دیگر به‌خصوص به روسیه افزایش دهد.
با این حال، واقعیت‌های عملی، مانند فشارهای بین‌المللی، کسری‌های تجاری و مشکلات لجستیکی (تحریم‌های آمریکا) ممکن است مانع تأثیرات این همکاریها شوند.
روسیه توسعه کریدور شمال و جنوب را در پیشبرد مناطق مرکزی، ولگا و خزر، ادغام بنادر روسیه با شریان‌های تجارت بین‌المللی مهم می‌داند. این کریدور آماده است تا زمان تحویل و هزینه‌های حمل‌و‌نقل را 30 تا 40 درصد کاهش دهد.
روسیه قصد دارد بازیگران غیرمنطقه‌ای در منطقه خزر را کنار بگذارد و یک موازنه استراتژیک برای پروژه‌های رقیب مانند کریدور میانه و کریدور حمل و نقل اروپا، قفقاز و آسیا ایجاد کند.
در نهایت با وجود ملاحظات مشارکت هند در گفت‌وگوی چهارجانبه هند، آمریکا، ژاپن و استرالیا، روسیه هند را به‌عنوان یک شریک حیاتی در سازمان همکاری شانگهای و یک بازیگر مهم در مشارکت بزرگ اوراسیا پذیرفته است و خوش‌بینی خاصی به او دارد.
تعمیق روابط سیاسی بین هند و کشورهای آسیای میانه عمدتاً توسط نخبگان سیاسی روسیه مورد توجه قرار نمی‌گیرد، در حالی که جامعه کارشناسان توجه نسبتاً کمی به موضع آسیای میانه هند اختصاص می‌دهند.
این امر به نفوذ متوسط تجاری و اقتصادی هند و تعداد محدودی از متخصصان روسی در هند نسبت داده می‌شود.
با این وجود، پتانسیل هند برای تقویت قدرت تجاری و اقتصادی خود در منطقه روسیه و آسیای میانه به رسمیت شناخته شده است. اگر این امر محقق شود، می‌تواند مسائل نقش هند به‌عنوان جایگزینی مطلوب برای توسعه اقتصادی توسط چین را داغ‌تر کند، اگرچه مقیاس و الگوی آن توسط عوامل متعددی تعیین می‌شود.