بهگزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه برینکینگ دیفنس در مقالهای بهقلم «بلال ساب» «فرانک مکنزی» نوشت:از میان تمام چالشهای امنیتی که آمریکا در غرب آسیا با آن مواجه شده، شاید هیچکدام بزرگتر از بازدارندگی ایران از تجاوز نبوده است.
این مأموریت برای چندین دهه سنگبنای فرماندهی مرکزی آمریکا (CENTCOM) بوده و با این حال، این مأموریتی است که بیش از همه برای آنها دردسر درست کرده است.
در دوران دولت ترامپ، بازدارندگی آمریکا، همانطور که یکی از ما توصیف کرد، « مورد مناقشه قرار گرفته» بود.
این بدان معناست که آمریکا میتوانست و هنوز هم میتواند ایران را از ارتکاب شدیدترین اقدامات، از جمله تولید سلاح هستهای و انجام حملات استراتژیک علیه منافع امنیت جمعی باز دارد، اما کمتر میتواند مانع از اعمال خشونتهای سطح پایینتر علیه پایگاههای آمریکایی و شرکای منطقهای شود.
سنتکام طی سالها دریافته است که سبک جنگ نامتقارن ایران با حالت متعارف جنگ متفاوت و مهار کردن آن سخت است، زیرا ایرانیها با توجه به شبکه گسترده شبههنظامیان شیعه وفادارشان در سراسر منطقه در آن مهارت دارند.
این به آنها اجازه میدهد تا مسئولیت نهایی خود را در قبال بسیاری از این حملات پنهان کنند.
با این حال، افزایش بازدارندگی آمریکا با کمک تاکتیکهای منطقه خاکستری ایران همچنان ممکن است.
در واقع، این اقدام ساده ممکن است در نهایت ارزانترین و مؤثرترین راه برای مهار اقدامات آنها باشد، با مزیتی که میتواند شرکا و متحدان را تقویت کند.
آمریکا با انکار آنچه ایرانیها بیش از همه در آرزوی آن بودند و سالها در آن برتری داشتند، توانست شکل متفاوتی از بازدارندگی ایجاد کند، چیزی که میتوان آن را «مهار با شناسایی دشمن» نامید.
هدف این است که اگر کسی که در شرف شرارت است، بداند که تحت نظر است و احتمال علنی شدن اشتباهتش وجود دارد، ممکن است قبل از ارتکاب جرم خود دو بار فکر کند تا از تحقیر خودداری نماید.
در بهار 2019، اطلاعات آمریکا نشان داد که ایران در واکنش به سیاست فشار حداکثری این کشور و این تصور که ایالات متحده در حال خروج نیروها از منطقه است، برای حملات علیه نیروها و پایگاههای آمریکایی در عراق آماده میشود.
سنتکام با پرواز هواپیماهای سرنشیندار و تجهیزات پیشرفته اطلاعاتی، نظارتی و شناسایی از جمله RQ-4 Global Hawk و MQ-9 Reaper، بالای سر پرسنل نظامی ایران پاسخ داد تا به آنها اطلاع دهد که تمام حرکات آنها را زیر نظر دارد.
صدای بلند و وزوز تجهیزات هوایی آمریکا باعث شد ایرانیها چشمانشان را باز کنند.
به عبارت دیگر، آنها میدانستند که سنتکام از نزدیک فعالیتهای آنها را زیر نظر دارد. فرض بر این است که این رویکرد به بازدارندگی آمریکا کمک کرده است.
البته اثبات آن غیرممکن است، زیرا بسیاری از عوامل دیگر میتوانستند نقش داشته باشند، اما میتوان نتیجه گرفت که این اقدامات به افزایش بازدارندگی کمک کرده است.
در اوایل نوامبر سال جاری، آمریکا و سعودیها عمدا اطلاعاتی را منتشر کردند که نشان میداد ایران ممکن است به عربستان یا اربیل عراق حمله کند.
این تلاشی از سوی واشنگتن و ریاض بود تا به ایرانیها نشان دهند که هرگونه خشونت علیه اهداف آمریکایی یا دوستان آن در منطقه مستقیماً به تهران نسبت داده میشود. در نهایت، هیچ حملهای انجام نشد.
هیچیک از این دو مثال تضمین نمیکند که بازدارندگی با شناسایی همیشه علیه ایران یا هر دشمن دیگری، بهویژه دشمنی که برای جنگ آماده شده است، کار خواهد کرد.
در ماه فوریه، «ژنرال دیوید برگر» -فرمانده نیروی دریایی- هنگام توصیف تلاشهای آمریکا برای متقاعد کردن روسیه به عدم حمله به اوکراین با انتشار اطلاعات در مورد اقدامات مسکو، از عبارت «بازدارندگی با شناسایی» استفاده کرد.
موفقیت بازدارندگی همچنین مستلزم این است که دشمن باور کند که اگر حمله کرد یا تصور شود که برای حمله قریبالوقوع آماده میشود، طرف مقابلش تمایل دارد آنها را مجازات کند. بنابراین، اراده سیاسی در مرکز همه اشکال بازدارندگی قرار دارد.
مشخص نیست که چه زمانی آمریکا مایل به استفاده از زور برای پاسخ به تجاوز ایران است.
این موضوع کاملاً بد نیست، زیرا این عدم وضوح ایرانیها را در شک و تردید نگه میدارد؛ برای مثال، حمله موفقیتآمیز و غافلگیرکننده آمریکا به «قاسم سلیمانی» -فرمانده ایرانی سپاه قدس- در ژانویه 2020 که طی آن محاسبه زمان و مکان واکنش آمریکا به خشونت آنها برای ایرانیها دشوار بود.
لایه شناسایی در بازدارندگی بسیار مهم است. به زبان ساده، اگر نمیتوانید دشمن خود را در حال آماده شدن برای حمله ببینید، به احتمال زیاد نمیتوانید مانع آنها شوید. هدف این است که نه تنها به طور مداوم بر فعالیتهای آنها نظارت کنید، بلکه مطمئن شوید که به آنها نشان میدهید که حضور دارید.
استفاده از این قابلیتها ارزش زیادی برای تضمین طیف وسیعی از گزینههای احتمالی آینده برای آمریکا و شرکای آن دارد. علاوه بر این، این قابلیتها اطلاعاتی را تولید نموده و دانشی ایجاد میکنند که بهویژه در یک شبکه ائتلافی همیشه مفید است.
هدف از بازدارندگی با شناسایی قطعاً جایگزینی سایر اشکال بازدارندگی نیست، خواه بازدارندگی با انکار یا بازدارندگی با مجازات. بدیهی است که رویکرد سنتکام، که معمولاً متکی بر ارسال بمبافکن، جت جنگنده و ناو هواپیمابر بهعنوان نمایش قدرت برای ایرانیهاست، شکستخورده است. وقت آن رسیده که به چیزی متفاوت و مقرونبهصرفه فکر کنید.