بهگزارش مرکز مطالعات سورین، روزنامه استارز و استرایپس در یادداشت تازه خود بهقلم «الطاف نجفیزاده» نوشت: بیست سال پس از برکناری از قدرت طی حمله آمریکا، طالبان بار دیگر در ماه اگوست مسئولیت اداره افغانستان را به دست گرفتند و این کار، آمریکا و متحدانش را بر آن داشت تا خروج برنامهریزی شده خود از این کشور را سرعت بخشند. این بنیادگرایان سختگیر اسلامی که ویژگی حکومت پنج ساله قبلی آنها ظلم به زنان و اقلیتها و پناه دادن به تروریستهای بینالمللی بود، متعهد شدند که این بار کارها را به نحوی متفاوت انجام دهند. این وعدهها با تردید دولتها و نهادهای چندجانبه جهان مواجه شد که از به رسمیت شناختن طالبان بهعنوان قدرت قانونی افغانستان خودداری کردند و دسترسی به میلیاردها دلار دارایی افغانستان را که در خارج از کشور نگهداری میشد مسدود کردند و کمکهایی را که مدتها باعث تقویت اقتصاد شده بود، قطع کردند.
کمک های بشردوستانه به قوت خود باقی است. در واقع، تعهدات برای تامین آن از سوی آمریکا کشورهای ثروتمند اروپایی و چین پس از تسلط طالبان افزایش یافت که این کار تا حدی به دلیل جلوگیری از مهاجرت دستهجمعی پناهجویان افغان بود. قبل از تعلیق کمکهای غیرانسانی، کمککنندگان خارجی حدود 75 درصد از هزینههای عمومی را تأمین مالی کرده بودند. با محدودیت عرضه پول، بسیاری از شرکتهای عمومی تعطیل شدند، بانکها برداشتها را محدود کردند و کارگران بدون حقوق باقی ماندند. طالبان پلیس و نیروهای نظامی افغانستان را به کلی اخراج کردند. مقامات سازمان ملل هشدار دادند که تا اواسط سال 2022 حدود 97 درصد از جمعیت 39 میلیونی این کشور در فقر زندگی میکنند. به گفته سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل، در ماه سپتامبر و اکتبر، تقریبا نیمی از جمعیت این کشور به مواد غذایی سالم و مغذی کافی دسترسی نداشتند.
طالبان در دوره قبلی خود در قدرت، زنان را از تحصیل، کار و حتی خروج از خانه بدون حضور مردانشان منع کردند. این بار، رهبران این گروه از نرم شدن این سیاستها خبر دادند، اما مشخص نیست تغییرات آنها تا کجا پیش خواهد رفت. طالبان دیگر نیازی به پوشیدن برقع زنان ندارند. در چند ماه اول پس از تصاحب افغانستان، زنان در بیشتر موارد فقط در زمینههای بهداشت و آموزش مجاز بودند. دختران تا کلاس ششم مجاز به حضور در مدارس تفکیک جنسیتی بودند، اما نه در مقاطع بالاتر. زنان به برخی از دانشگاه ها دسترسی داشتند و به برخی دیگر دسترسی نداشتند. طالبان هیچ زنی را در کابینه خود به کار نگماشتند و وزارت امور زنان را منحل کردند. بسیاری از رهبران برجسته زن افغانستان یا از کشور گریختند یا مخفی شدند.
طالبان که از شاخه سنی اسلام پیروی میکنند، اکثرا پشتون هستند.( بزرگترین گروه قومی افغانستان پشتونها هستند.)
پس از حمله القاعده به آمریکا در 11 سپتامبر، حمله آمریکا به افغانستان در سال 2001 با امتناع طالبان از استرداد اسامه بن لادن، تحریک شد. بر اساس گزارش کمیته شورای امنیت سازمان ملل، 500 نفر نیروی القاعده در افغانستان باقی مانده است.
گروهی موسوم به داعش خراسان، بسیار فعالتر از القاعده عمل کرده است و حدود 2200 جنگجو دارد. این گروه با طالبان که سالها با آنها جنگیده است، در تضاد است. داعش خراسان، جهان اسلام را به عنوان یک موجودیت واحد میبیند که باید تحت حاکمیت آنها متحد شود و طالبان را به خاطر اینکه حاکم هستند مورد انتقاد قرار میدهند. طالبان متعهد شدهاند که با این گروه بجنگند و انگیزهای برای این کار دارند، زیرا داعش خراسان به دنبال جذب جنگجویان طالبان است که خواهان تفسیر سختگیرانهتر از قوانین اسلامی در افغانستان هستند.
آمریکا متعهد شد که پس از خروج نظامی خود با تهدیدات از سوی افغانستان با استفاده از قابلیتهایی که شامل حملات هواپیماهای بدون سرنشین، موشکی و بمب افکنهای دوربرد و همچنین نفوذ کماندویی میشود، مبارزه کند. با این حال، از دستدادن پایگاههای داخل کشور و اطلاعات روی زمین، انجام موفقیتآمیز چنین عملیاتی را بسیار دشوارتر میکند.