به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، وبگاه اوراسیانت در مطلب تازه خود عنوان کرد:«روساتم»، نهاد هسته‌ای تحت کنترل دولت روسیه، با امید به جمع‌آوری مقداری پول نقد مورد نیاز برای کمک به تلاش‌های جنگی کرملین در اوکراین، انرژی اتمی را به‌عنوان راه‌حلی «سبز» برای مشکلات قدرت مرکزی مطرح می‌کند.
اما تلاش‌های روساتم برای اطمینان دادن به شهروندان آسیای میانه در مورد ایمنی و سبز بودن راه‌حل‌های هسته‌ای روسیه با گزارش‌های مربوط به اقدامات عملیاتی تصادفی تضعیف می‌شود.
شبکه برق ناهموار در سراسر آسیای میانه در حال تلاش برای پاسخگویی به تقاضای فزاینده کشوها است.
حتی قزاقستان، پیشرفته‌ترین دولت منطقه از نظر اقتصادی، با قطع برق دست و پنجه نرم می‌کند.
قزاقستان، ازبکستان و قرقیزستان همگی انرژی هسته‌ای را به‌عنوان راه‌حلی بالقوه برای چالش‌های تأمین برق در نظر می‌گیرند.
نگرانی اصلی در مورد ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای در آسیای میانه است؛ این نگرانی از حیث ایمنی در یک منطقه لرزه خیز است، چرا که این منطقه مستعد زلزله‌های بسیار قوی است و می‌تواند آثار بسیار مخربی را در پی داشته باشد.
روساتم سخت در تلاش است تا به رهبران و شهروندان آسیای میانه اطمینان دهد که پاسخ‌هایی برای رفع نیازهای هسته‌ای منطقه دارد.
دیمیتری کنستانتینوف، نماینده ارشد روساتم در این کشور آسیای میانه، در مصاحبه با «کاکتوس مدیا» مستقر در قرقیزستان، تلاش کرد نگرانی‌ها در مورد استانداردهای ایمنی راکتورهای طراحی‌شده روسیه را برطرف کند.
چنین نگرانی‌هایی نه‌تنها به میراث فاجعه چرنوبیل در سال 1986 مربوط می‌شود، بلکه به تراژدی‌هایی مانند غرق‌شدن زیردریایی هسته‌ای کورسک در سال 2000 نیز مربوط می‌شود.
این حوادث موج فکری خاصی را در پی داشته است که می‌تواند بالقوه باعث برخی مانع‌های سیاسی در راستای هسته‌ای شدن کشورها داشته باشد.
کنستانتینوف گفت: «افزایش فعالیت لرزه‌ای منطقه [آسیای میانه] نیازمند توجه بیشتر به تضمین ایمنی یک نیروگاه هسته‌ای است؛ البته که راکتورهای مدرن روسیه؛ کاملاً با آن‌ها [استانداردهای ایمنی] مطابقت دارند.»
راکتورهایی که نهاد روساتم به‌دنبال ساخت آن‌ها در آسیای میانه است، مدل‌های کوچک و کم مصرف هستند که «RITM 200N» نام دارند.
تاکنون، این راکتورها عمدتاً در دریا مستقر شده‌اند و سه کشتی یخ‌شکن روسی که در آب‌های قطب شمال حرکت می‌کنند و همچنین روی رآکتور هسته‌ای شناور آکادمیک لومونوسوف هستند در حال تولید نیرو فعالیت می‌کنند.
کنستانتینوف اظهار داشت که «سیستم‌های ایمنی فعال و غیرفعال» به راکتورهای «RITM-200N» اجازه می‌دهند تا تحت «بارهایی با شوک زیاد» به‌طور ایمن کار کنند و از این طریق در برابر حوادث ناشی از زلزله‌های 8 در مقیاس ریشتر محافظت کنند.
کنستانتینوف برای افزایش سطح فروش خود خاطرنشان کرد که تولید انرژی هسته‌ای گازهای گلخانه‌ای منتشر نمی‌کند و با دیگر منابع انرژی «سبز» از جمله انرژی باد و خورشید سازگار است. او گفت که انرژی هسته‌ای می‌تواند به‌عنوان یک «پایه» عمل کند و در کنار منابع انرژی تجدیدپذیر عمل کند.
کنستانتینوف ادعا کرد: «روسیه تجربه بسیاری زیادی در ساخت نیروگاه‌های کم مصرف را دارد و ساخت چنین پروژه‌ای می‌تواند موضوع برق منطقه را کاملاً تغییر دهد.»
به نظر می‌رسد که روساتم به نهایی کردن قرارداد با قرقیزستان برای ساخت یک نیروگاه هسته‌ای با 6 راکتور «RITM-200N» با ظرفیت مجموع 330 مگاوات سالانه و طول عمر عملیاتی تا 60 سال نزدیک است.
مقامات قرقیزستان هیچ اطلاعیه عمومی در مورد تصمیماتی که در ضمن ساخت کارخانه است نداده‌اند.
اگرچه پارلمان این کشور در اوایل سال 2024 از سرگیری استخراج اورانیوم را تصویب کرد.
ازبکستان در ماه ژوئن قراردادی را با روسیه امضا کرد تا 6 رآکتور کم‌مصرف، هر یک با ظرفیت تولید 55 مگاوات، مشابه آنچه در قرقیزستان برنامه‌ریزی شده است، نصب کند
. قزاقستان در ماه اکتبر یک همه پرسی سراسری در مورد ادامه طرح‌های ساخت نیروگاه هسته‌ای در آنجا برگزار خواهد کرد.
مقامات قزاقستان فاش نکرده‌اند که در صورت تصویب همه‌پرسی، کدام نهاد قرارداد ساخت کارخانه را برعهده می‌گیرد و هنوز در مورد دولتی بودن یا خصوصی بودن و به‌خصوص در مورد میزان حجم وابستگی به سرمایه‌گذاری خارجی این پروژه حدس و گمان‌هایی زده می‌شود.
این موضوع مسئله بسیاری مهمی است که همچنین می‌تواند الگوی بهره‌وری و حرکت این پروژه را در مابقی کشورهای آسیای میانه تشخیص داد.
طرح‌های راکتورهای هسته‌ای مدرن روسیه با استانداردهای ایمنی بین‌المللی مطابقت داشته باشد و همیشه روسیه دارای سابقه فعالیت‌های مکرر در بهره‌برداری از نیروگاه‌ها و همچنین در رسیدگی به زباله‌های هسته‌ای است.
برای مثال، در اواخر سال 2023، شرکت بزرگ روساتم از یک کشتی باری با سابقه نقض ایمنی استفاده کرد تا یک منبع جدید سوخت هسته‌ای را به «آکادمیک لوموستو» تحویل دهد.
آوریل گذشته، به دلیل نشت تشعشعات، در شهر خاباروفسک در شرق دور وضعیت فوق العاده اعلام شد که این همچنین یک خدشه بر عملکرد فنی و کیفی این شرکت است.
روسیه البته در مورد موارد دیگر از جمله دفع این ضایعات هسته‌ای، سابقه نادری در دفع سوخت هسته‌ای مصرف‌شده دارد.
با تمرکز منابع روسیه بر حمایت از تلاش‌های جنگی‌اش در اوکراین، توانایی این دولت برای پیگیری تلاش‌های پاکسازی آلودگی هسته‌ای در قطب شمال متوقف شده است.