بهگزارش مرکز مطالعات سورین، روزنامه نیویورک تایمز در گزارش تازه خود بهقلم «مایکل کراولی» و «لارا جیکز» نوشت: عوامل زیادی در چشمانداز رو به افول احیای برجام مقصر هستند. اما شاید هیچ چیز به اندازه میراث دونالد ترامپ، تلاشهای دولت بایدن را مختل نکرده باشد.
البته این ترامپ بود که در سال 2018 از توافق هستهای که دولت اوباما با ایران منعقد کرد، خارج شد و آن را «بدترین توافق تاریخ» خواند. اما مشکلات ایجادشده توسط ترامپ بیش از اینهاست.
مقامات و تحلیلگران آمریکایی میگویند که اقدامات او توانایی آمریکا برای مذاکره با تهران را تضعیف کرده است. تهران خواستههایی خارج از توافق هستهای مطرح نموده و بایدن از انجام آنها بدون دریافت امتیاز اضافی خودداری کرده است.
به گفته چندین نفر از افراد آشنا با روند مذاکرات، میراث ترامپ حداقل از سه طریق قابلتوجه مذاکرات را تحت تأثیر قرار میدهد.
اول، آنچه ایرانیها نقض گسترده اعتماد مینامند به وجود آمد: خروج یکجانبه ترامپ از توافق، علیرغم پایبندی ایران به مفاد آن، نگرانی تهران را در مورد اینکه آمریکا میتواند بعد از انتخابات تغییر مسیر دهد، برافروخت.
سر میز مذاکره در وین، ایرانیها خواستار تضمینهایی شدهاند که هر جانشینی برای بایدن، باید از لغو مجدد توافق محدود شود. مقامات دولت بایدن توضیح دادهاند که با توجه به ماهیت سیستم دموکراتیک آمریکا این اتفاق ممکن نیست.
ایرانیها یک نگرانی مرتبط دیگر هم دارند: شرکتهای خارجی ممکن است تمایلی به سرمایهگذاری در ایران نداشته باشند.
مذاکرهکنندگان ایرانی گفتهاند که برای دستیابی به یک توافق هستهای جدید، بایدن باید نام سپاه پاسداران را از لیست گروههای تروریستی خارج کند.
اما بایدن از دادن امتیازات اضافی به ایران امتناع کرده است و بلینکن در ماه آوریل این گروه را یک سازمان تروریستی خواند.
برخی از تحلیلگران این موضوع را تا حد زیادی نمادین میدانند. آمریکا قبلاً سپاه پاسداران و فرماندهان این گروه را به شدت تحریم کرده بود و انتظار میرفت که تأثیر این تحریمها عواقب بلندمدتی برای اقتصاد ایران داشته باشد.
با این حال، سنای آمریکا قطعنامهای بیهوده را با 62 رای موافق در برابر 33 رای مخالف تصویب کرد که در آن بایدن از حذف این نامگذاری منع شد.
برخی از دموکراتهای کلیدی از جمله سناتور چاک شومر از این اقدام حمایت کردند.«نفتالی بنت» -نخستوزیر اسرائیل(رژیم صهیونیستی) پس از اینکه بایدن به او اطلاع داد که این نامگذاری باقی خواهد ماند، در توییتر این اقدام را تایید کرد.
افرادی که با این مذاکرات آشنا هستند به پیامد سومی اشاره میکنند: مقامات ایرانی از زمان خروج ترامپ از توافق، از مذاکره مستقیم با مقامات آمریکایی خودداری کردهاند.
«ترامپ با صادر کردن دستور ترور سردار سلیمانی، فرمانده ارشد نظامی ایران در سال 2020، خشم ایرانیان را بیشتر کرد.»
در جریان مذاکرات وین، رابرت مالی با ارسال پیامهایی از طریق واسطههای اروپایی از هتلی در آن سوی خیابان، با مذاکرهکنندگان ایرانی در ارتباط بود. این اتفاق روند مذاکره را مختل میکرد و گهگاه باعث سوءتفاهمهای وقتگیر میشد.
رابرت مالی در جلسه استماع سنا گفت: «دولت ترامپ «پیشبینی کرد که ایران برنامه هستهای خود را از سر نخواهد گرفت و برای مذاکره در مورد سایر نگرانیهای ما سر میز مذاکره حاضر خواهد شد».
او در ادامه اظهار داشت «کاش حق با آنها بود. متأسفانه، ثابت شد که آنها کاملا اشتباه میکردند.»