به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، وبگاه ام‌اس‌ان در مقاله تازه خود به‌قلم «جای حمید» نوشت: بریکس هنوز در تلاش است تا آمریکا و دلار آن را به‌عنوان ارز اصلی و غالب جهان از سلطنت خلع کند.
اعضای بریکس اوایل امسال چند ضربه سنگین آماده کردند تا با طرح‌های جدیدی مسیر خود را برای دلارزدایی باز کند.
امارات، مصر، ایران و اتیوپی دعوت‌نامه‌ای برای عربستان، بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان ارسال کرده‌اند، اما محمد بن سلمان می‌گوید: «هنوز در حال فکرکردن درباره آن است.»
درصورتی‌که عربستان رغبت خود را برای مشارکت در این طرح نشان دهد و در صدر این مسیر به این هدف دست پیدا کند، بریکس 42 درصد از بازار جهانی نفت و گاز را در اختیار خواهد داشت.
این می‌تواند به‌طور جدی فیلمنامه نحوه انجام معاملات نفتی را تغییر دهد و استفاده از ارزهای محلی را به جای دلار آمریکا بسیار آسان‌تر کند.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در مورد تأثیرات این موضوع صحبت‌هایی بسیاری کرده است او از جمله گفت: «اگر تولیدکنندگان نفت در غربآسیا استفاده از دلار آمریکا را متوقف کنند، این اتفاق پایان دلار خواهد بود.»
بریکس می‌خواهد دلار آمریکا را در جایی که بیشترین آسیب‌پذیری را دارد، یعنی بازار نفت، ضربه فنی کند؛
«ارزش دلار به تقاضای آن بستگی دارد. اگر تقاضا کاهش یابد، دلار نیز ارزشش کاهش می‌یابد. بریکس از تولیدکنندگان نفت می‌خواهد که دلار را کنار بگذارند و از ارزهای محلی یا جایگزین‌های دیگری استفاده کنند که این استراتژی در حال به ثمر نشستن است.»
سهم دلار از ذخایر جهانی در حال کاهش است؛ این روند با نرخی که ده برابر سریع‌تر از میانگین طی 20 سال گذشته است در حال رخ‌دادن است و با در نظر گرفتن چنین آماری می‌توان یک فاجعه قریب‌الوقوع را برای آینده دلار در نظر گرفت.
اکثر تحلیلگران تحریم‌های آمریکا را مقصر این فاجعه می‌دانند، به‌ویژه تحریم‌هایی که با اختلافات ژئوپلیتیکی مانند درگیری روسیه با اوکراین مرتبط است و باعث ایجاد دشمنان و مخالفانی شود که حتی با وجود تفاوت ایدئولوژی‌های متفاوت و مسیرهای بسیار دور از یکدیگر دست در دست هم بگزارند تا بتوانند علیه یک دشمن واحد بسیج شوند.
کشورهایی در حال تقلا برای جایگزین دلار هستند که منجر به ظهور سیستم‌های پرداخت جدید مانند SPFS روسیه و CIPS چین می‌شود.
از تاریخ اول ماه جولای 2024، نزدیک به 70 کشور به هر طریقی که می‌توانستند، طرح دلارزدایی را آغاز کرده‌اند و به سمت این مسیر مشترک با سرعت بیشتری حرکت می‌کنند.
آن‌ها در حال بررسی سوآپ‌های ارز دوجانبه و سایر روش‌های پرداخت مستقل هستند. بریکس حتی در مورد ایجاد یک ارز مشترک جدید با پشتوانه دارایی‌های واقعی و نه فقط طلا صحبت می‌کند.
بریکس همچنین در مورد کریپتو هم صحبت می‌کند. بر اساس تجزیه‌وتحلیل گلدمن ساکس؛ یک اقتصاددان مطرح، این طرح‌ها بالقوه و بالفعل می‌تواند دلار را در معرض خطر جدی قرار دهد.
کشورهای مختلف همین الان هم ارزهای دیجیتال و شبکه‌های پرداخت خود را برای دورزدن دلار راه‌اندازی کرده‌اند.
به‌عنوان‌مثال، روسیه اکنون قراردادهای آتی نفت خام به روبل دارد و ایران از روش‌های تسویه جایگزین مانند معاملات پایاپای و نفت در برابر طلا استفاده می‌کند.
رئیس‌جمهور چین، شی جینپینگ، یکی از سرسخت‌ترین حامیان دلارزدایی است. او برای جهانی چندقطبی فشار می‌آورد که در آن هیچ ارز واحدی به آن نیاز ندارد.
او در یک جلسه گفت: «ما باید برای ایجاد یک سیستم مالی بین‌المللی منصفانه و عادلانه که واقعیت‌های جهان امروز را منعکس می‌کند، همکاری کنیم.»
این باهدف بزرگ‌تر چین برای ترویج یوان کشور خودش به‌عنوان یک ارز تجاری جهانی مطابقت دارد.
پوتین که به گفته هر دوی آن‌ها بهترین دوست شی است، اظهار داشت: «تلاش‌های غرب برای منزوی کردن ما، تنها عزم ما را برای ایجاد یک سیستم مالی مستقل از دلار تقویت کرده است.»
روسیه اکنون بر تقویت روابط با سایر کشورها به‌ویژه در آسیا و غربآسیا برای تقویت تجارت با ارزهای محلی متمرکز شده است.
بااین‌حال احتمال بازگشت دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری می‌تواند اوضاع را متزلزل کند و تا حدی این طرح‌ها را به‌خطر بیاندازد و از طرفی هم می‌تواند یک سرعت سرسام‌آور به این روند دهد که همه را شگفت‌زده کند.
روابط آرام ترامپ با رهبرانی مانند پوتین و کیم جونگ اون، رهبر کره‌شمالی، ممکن است بر دستور کار دلارزدایی تأثیر بگذارد.
در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، سیاست‌های «اول آمریکا» منجر شد که آمریکا از توافقات بین‌المللی و اعمال تعرفه‌ها خارج شود که می‌تواند کشورش را در امور مالی جهانی بیشتر منزوی کند.
اگر ترامپ برای سیاست‌های انزواگرایانه‌تر فشار بیاورد، ممکن است کشورهای دیگر را جسور کند که با مشاهده نفوذ ضعیف‌تر آمریکا در صحنه جهانی، دلار را سریع‌تر کنار بگذارند.
سابقه تعامل ترامپ با رهبران مستبد نیز می‌تواند به روابط اقتصادی نزدیک‌تر بین او، روسیه و کره شمالی منجر شود.
اینکه آیا این بدان معناست که آمریکا روابط خود با روسیه و چین را اصلاح خواهد کرد یا خیر، باید دید که چه اتفاقی در این چشم‌انداز بسیار متزلزل و مملو از غافلگیری‌های جدید میافتد.